Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, Κωνσταντίνου του Αλαμάνου και
των συν αυτώ τριών μοναχών, Απολλωνίας και Μαυρικίου, Βασιλείου (ηγουμένου, του συστήσαντος τη Μονή του «Βαθέως Ρύακος») και Λέοντος (του «γυμνού»).
Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός ήταν αδέλφια και Ρωμαίοι ιατροί και θεράπευαν όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά και τα ζώα. Έδρασαν όταν αυτοκράτορας ήταν ο Καρίνος. Το μόνο αντάλλαγμα που ζητούσαν από αυτούς που θεράπευαν ήταν να πιστέψουν στον Χριστό. Δεν ζητούσαν χρήματα (αργυρά) και γι’ αυτό ονομάστηκαν Ανάργυροι. Η ιατρική τους ικανότητα εμπλουτίστηκε με τη θαυματουργή χάρη, η οποία ήρθε ως απόρροια της πίστεώς τους. Θεράπευαν και φτωχούς και πλουσίους, αν και πάντοτε συνήθιζαν να λέγουν ότι μια καλύβα έχει μεγαλύτερη ανάγκη από ένα παλάτι. Εάν κάποιος από τους ασθενείς τους επέμενε να τους πληρώσει, αυτοί, αντί να πάρουν τα χρήματα, του έδιναν το όνομα κάποιου φτωχού να τα δώσουν σε εκείνον. Οι άγιοι διώχθηκαν για τη δράση τους. Αυτοβούλως μάλιστα πήγαν στον αυτοκράτορα, ο οποίος, όταν άρχισε να τους απειλεί, το πρόσωπό του στράφηκε προς τα πίσω, προς τη ράχη του. Γιατρεύτηκε δε από τους αγίους και τους άφησε ελεύθερους. Μια ημέρα που οι άγιοι μάζευαν βότανα, ο δάσκαλός τους, που τους φθονούσε για τη φήμη και τη δόξα τους, τους λιθοβόλησε και τους θανάτωσε ρίχνοντάς τους σε έναν γκρεμό.
- Στην Εκκλησία Αναργύρους ονομάζουμε τους αγίους εκείνους οι οποίοι θεράπευαν αφιλοκερδώς (δηλαδή άνευ αργυρίου). Δεν είναι μόνο αυτοί που σήμερα εορτάζουμε. Υπάρχουν και άλλοι, όπως, π.χ., τα τρία ζεύγη Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. Των πρώτων τελούμε τη μνήμη την 1η Ιουλίου (πέθαναν διά λιθοβολισμού), των δευτέρων τη 17η Οκτωβρίου (αποκεφαλίστηκαν πάνω στο σταυρό) και των τρίτων την 1η Νοεμβρίου (πέθαναν ειρηνικά). Αλλά και οι Άγιοι Ανάργυροι Κύρος και Ιωάννης, Παντελεήμων, Ερμόλαος, Σαμψών, Διομήδης κ.ά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί ναοί των Αγίων Αναργύρων είναι χτισμένοι σε τόπους που σχετίζονται με την αναζήτηση της υγείας, όπως σε νοσοκομεία, ιδρύματα ή σε ιαματικά λουτρά (Λίντζι, Βαρθολομιού Ηλείας).
Η Μονή των Αγίων Αναργύρων στον Μελισσότοπο Καστοριάς χτίστηκε το 1080 από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό. Τέσσερα χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης έφτασαν εκεί δύο μοναχοί, οι Κοσμάς και Δαμιανός μεταφέροντας και το περίτεχνο τέμπλο της Παναγίας των Βλαχερνών. Μετά από τετρακόσια τριάντα χρόνια μπροστά στο ιστορικό τέμπλο και πάνω στα ιερά λείψανα των δύο αγίων ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης ευλόγησε τους πρώτους Μακεδονομάχους. Στη διάρκεια του Αγώνα η μονή χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο από τους μακεδονομάχους και ως στρατηγείο ομάδας αξιωματικών από την ελεύθερη Ελλάδα. Μετά την καταστροφή της Σμύρνης του 1922 η μονή μοίρασε όλη της την περιουσία στους πρόσφυγες. Το 1942 κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής πυρπολήθηκε με αποτέλεσμα να χαθούν ανεκτίμητα κειμήλια.
Στο τέμπλο του καθολικού της μονής, στη βάση του Εσταυρωμένου ο επισκέπτης παρατηρεί μια λεπτομέρεια: το μακεδονικό αστέρι. Μάρτυρας αδιάψευστος της ελληνικότητας της Μακεδονίας και άρρηκτης σχέσης Eλληνισμού και Ορθοδοξίας.
Ιούλιος
Ο Ιούλιος έλαβε το όνομά του από τον Ιούλιο Καίσαρα, πρώτο μονάρχη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Iulius) ο οποίος είχε γεννηθεί την έβδομη ημέρα του συγκεκριμένου μήνα. Αρχικώς ο μήνας αυτός ονομαζόταν Quintilis, δηλαδή πέμπτος μήνας, από το λατινικό quintus (πέμπτος). Με την προσθήκη των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου (Νουμάς Πομπίλιος) στις αρχές του έτους, ο Ιούλιος έγινε ο έβδομος μήνας, παρά ταύτα διατήρησε την ονομασία Quintilis. Αργότερα, με πρόταση του Μάρκου Αντωνίου (44 π.Χ.) και απόφαση της ρωμαϊκής Συγκλήτου, για να τιμηθεί ο Ιούλιος Καίσαρας ο μήνας αυτός ονόμαστηκε Ιούλιος.
Ο Ιούλιος στη λαογραφία
Ο λαός τον αποκαλεί Αλωνάρη ή Αλωνιστή ή Αλωνευτή, γιατί το μήνα αυτό γινόταν το αλώνισμα των δημητριακών.
Το μήνα αυτό είναι καταστροφικές για τη γεωργία οι βροχές, γι’ αυτό και τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα από το λαό ο Προφήτης Ηλίας (20 Ιουλίου), επειδή θεωρούνταν «έφορος» των μετεωρολογικών φαινομένων. Αλλά και σε περιπτώσεις ανομβρίας είναι συνηθισμένες οι λιτανείες και παρακλήσεις προς τον προφήτη για να έρθει ευεργετική βροχή.
Επίσης οι αγρότες που δούλευαν στην ύπαιθρο έδιναν μεγάλη έμφαση στον εορτασμό των ιαματικών αγίων, δηλαδή της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Παντελεήμονα, των Αγίων Αναργύρων και της Αγίας Μαρίνας.
Πολλές από τις λαϊκές γιορτές και πανηγύρεις του θέρους, και ιδιαίτερα του Ιουλίου, έχουν τις καταβολές τους σε αρχαιοελληνικές γιορτές. Χαρακτηριστικότερη όλων είναι η σφαγή του ταύρου στο χωριό Αγία Παρασκευή της Λέσβου, όπου το τελετουργικό της σφαγής παραπέμπει σε αρχαιοελληνικούς χρόνους, αν και ο ιερέας του χωριού πάντα ευλογεί τον ταύρο πριν από τη σφαγή του.
Είναι ο ενδέκατος μήνας του εκκλησιαστικού και βυζαντινού ημερολογίου και ο έβδομος του ισχύοντος Γρηγοριανού και αντιστοιχούσε κατά ο ήμισυ στον Σκιροφοριώνα και στον Εκατομβαιώνα των Αθηναίων.
Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ εκδόσεων PLS
