Υπολογίζεται βάσιμα ότι πάσχει το 8% του γενικού πληθυσμού ενώ η αύξηση των περιστατικών συνεχίζεται με ανησυχητικό ρυθμό. Το 2015 οι ασθενείς με κατάθλιψη στην Ελλάδα ξεπέρασαν τους 500.000, φθάνοντας τα μεγέθη μιας μεγάλης πόλης, ενώ η αύξηση των περιστατικών συνεχίζεται, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πέτρος Σκαπινάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μιλώντας στο 2ο συνέδριο για την Ψυχική Υγεία Mental Health Conference.
Ο καθηγητής τόνισε ότι τα ψυχικά νοσήματα είναι συχνά, εμφανίζονται σε νεαρή ηλικία και προκαλούν σημαντική ανικανότητα στους πάσχοντες.
Με βάση πανελλήνια μελέτη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων οι ψυχικές διαταραχές συνολικά υπολογίστηκαν στο 8% του γενικού πληθυσμού. Οι ψυχικές διαταραχές επιβαρύνουν τα έτη ζωής και την ποιότητα ζωής και αυξάνουν σημαντικά το κόστος στα συστήματα υγείας.
Ωστόσο, αντί να αντιμετωπίζονται εγκαίρως, καταλήγουν να γίνονται χρόνιες παθήσεις. Μεγάλα διαστήματα καθυστέρησης στην έναρξη θεραπείας προκαλούν χαμηλά ποσοστά απόκρισης στα φάρμακα, παρουσία σοβαρότερων συμπτωμάτων, συχνότερες υποτροπές και νοσηλείες, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές κ.ά.
Ωστόσο, ακόμα και στην Ελλάδα της κρίσης υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης, με αλλαγή του ρόλου των υπηρεσιών και του Συστήματος Υγείας. Αυτό μπορεί να γίνει: Με την εισαγωγή κλιμακωτού μοντέλου φροντίδας, την ανάπτυξη αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών σε όλο το φάσμα της νοσηρότητας με βάση τις πραγματικές ανάγκες , καθώς και την εξειδίκευση εκεί που χρειάζεται.
Η ανησυχητική αύξηση στην Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της ανέχειας.
Τουλάχιστον τρεις μεγάλες ελληνικές πόλεις, την Πάτρα, τα Ιωάννινα και τον Βόλο, θα γέμιζαν οι Ελληνες που πάσχουν από κατάθλιψη. Η παράλληλα με ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Οι ειδικοί μιλούν για ανησυχητική αύξηση των περιστατικών, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την οικονομική κρίση και τις πληγές που ανοίγει.
Ο καθηγητής κ.Σκαπινάκης διαπιστώνει ότι οι ψυχικές διαταραχές χρονίζουν, με τους ασθενείς να μην απευθύνονται σε ειδικούς. «Κάποιοι θεωρούν ότι δεν είναι άρρωστοι. Επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης σε ψυχιάτρους ενώ αρκετοί σκέφτονται και το κόστος θεραπείας. Όσο όμως καθυστερεί η θεραπεία τόσο αυξάνεται η πιθανότητα αναπηρίας» καταλήγει.
Οι επισημάνσεις της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ψυχιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρίνας Οικονόμου προβληματίζουν. «Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι σοβαροί λόγοι που οδηγούν στην αυτοκτονία είναι τα χρέη και η κατάσχεση της οικίας».
Στην Ελλάδα του 2016, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, περίπου το 36% του πληθυσμού αγγίζει τα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
«Μετά την εισαγωγή των μέτρων λιτότητας σημειώθηκε ραγδαία αύξηση των αυτοκτονιών κατά 35%. Ειδικότερα σε άνδρες παραγωγικής ηλικίας» τονίζει η Μαρίνα Οικονόμου.
Μάλιστα στη χώρα μας ανατράπηκε η κλασική επιδημιολογία που αναγνωρίζει τις γυναίκες ως τα βασικά θύματα της κατάθλιψης. «Τα τελευταία χρόνια της κρίσης επήλθε η μεγάλη ανατροπή. Πλέον η πλειονότητα των ασθενών με κατάθλιψη είναι οι άνδρες, οι οποίοι είναι πιο αποφασιστικοί στην αυτοκτονία».
ΜΕΛΑΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. Στο μεταξύ, στο ίδιο συνέδριο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών με ψυχιατρικά προβλήματα, με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για τους πλέον «αποκλεισμένους του κοινωνικού αποκλεισμού».
Η μελέτη «ακούσιων νοσηλειών στην Αθήνα» – ερευνητικό πρόγραμμα (2011-2016), το οποίο υλοποιείται από την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) και το Πάντειο Πανεπιστήμιο – καταλήγει σε μελανά συμπεράσματα καθώς περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την προσβολή της αξιοπρέπειας των ασθενών.
Οπως υπογραμμίζει ο επιστημονικός υπεύθυνος, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Στέλιος Στυλιανίδης ανησυχία προκαλεί το εύρημα πως από το 2012 και μετά τα ποσοστά των ακούσιων νοσηλειών (κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας) αυξάνεται ραγδαία: από 56,6% το 2012 σε 74,5% το 2014.
Οσον αφορά δε τα περιοριστικά μέτρα στην αναγκαστική νοσηλεία, σχετική έρευνα κατέδειξε ότι το 25% των ασθενών αυτών καθηλώθηκε μηχανικά (δηλαδή, περιορίστηκαν δεμένοι με ιμάντες στο κρεβάτι) κατά τη νοσηλεία τους.
«Στόχος είναι να αναδειχθεί το ζήτημα αυτό σε θέμα ύψιστης σημασίας στην ατζέντα της πολιτικής για την ψυχική υγεία» καταλήγει ο Στέλιος Στυλιανίδης, με τους επιστήμονες να δείχνουν τα κενά στην περίθαλψη και στην έλλειψη δομών υποστήριξης στην κοινότητα ως βασικές αιτίες. Πράγματι πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενο, που έχει αλλάξει τον χαρακτήρα πολλών Ελλήνων και Ελληνίδων, οι οποίοι χαρακτηρίζονταν από αισιοδοξία και μαχητική αντιμετώπιση της ζωής.
