Δέκα ημέρες περίπου θα μείνει η Τρόικα. Αμφίβολο εάν θα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι συμφωνίες της δεύτερης διαπραγμάτευσης. Τα μεγάλα αγκάθια του Αφορολόγητου, του ασφαλιστικού και των συντάξεων, παλαιών και νέων.
Με στόχο να πετύχουν μια συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο με τις ελληνικές αρχές σε διάστημα όχι μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων, επιστρέφουν σήμερα Τρίτη οι επικεφαλής της αποστολής των θεσμών στην Αθήνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείο Ειδήσεων που πηγάζουν από τους θεσμούς, τόσο η ευρωπαϊκή πλευρά του «κουαρτέτου» όσο και το ΔΝΤ θεωρούν εφικτό αυτό το στόχο, σε συνέχεια της συμφωνίας επί της αρχής που επιτεύχθηκε στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας. Με πολλές ελπίδες για καλά αντίμετρα και θετικά ανταλλάγματα στις νέες περικοπές και μειώσεις .
Ομως, κατά πολλούς ακόμη και εντός του ΣΥΡΙΖΑ, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Ειδικότερα, με δεδομένο ότι δεν υπήρξε γραπτό κείμενο στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας, εκφράζονται φόβοι ότι η επιστροφή των εκπροσώπων των δανειστών στην Αθήνα την προσεχή Τρίτη θα συνοδευτεί από το «άνοιγμα» θεμάτων που θα είναι δύσκολα πολιτικά διαχειρίσιμα από την κυβέρνηση. Ηδη, μάλιστα, από ορισμένες πηγές μεταδίδεται ότι όταν τεθούν επί τάπητος οι προβλέψεις για το 2018, από την κυβέρνηση θα ζητηθεί ένα μέρος των μέτρων να τεθεί σε εφαρμογή από την πρώτη του επόμενου έτους και όχι από το 2019.
Παράλληλα, με τη διαπραγμάτευση σε εξέλιξη θα καταστεί ορατό ότι τα μέτρα και αντίμετρα που θα συμφωνηθούν και θα πρέπει να νομοθετηθούν από τις κοινοβουλευτικές ομάδες των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δεν θα έχουν ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, αλλά θα είναι ισόποσα, μόνον εάν εκτιμηθεί ότι η χώρα είναι σε θέση να επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα πολύ πάνω από το 3,5%. Σε διαφορετική περίπτωση οι απώλειες σε εισοδήματα θα είναι μεγάλες.
Επίσης, εκφράζονται έντονοι φόβοι ότι το «μείγμα» των μέτρων που θα συμφωνηθεί θα πλήξει τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, που η κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να διατηρήσει αλώβητα από τη φοροκαταιγίδα και τις περικοπές συντάξεων της τελευταίας διετίας, ευελπιστώντας πως θα δημιουργήσει μια σταθερή εκλογική βάση. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, εάν ισχύσει ότι θα πρέπει να υπάρξουν έσοδα της τάξης του 0,75% από το αφορολόγητο και ισόποσα κονδύλια από την προσωπική διαφορά στις συντάξεις, το κόστος για τους ασθενέστερους θα είναι μεγάλο.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με υπολογισμούς, εάν παράλληλα ισχύσουν
Ειδικότερα, σύμφωνα με πηγή προσκείμενη στους θεσμούς, προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία αυτή η αποστολή θα πρέπει οι τέσσερις εκπρόσωποι των θεσμών να υπογράψουν μια συμφωνία (staff level agreement) με τις ελληνικές αρχές που θα αφορά:
1) τα εναπομείναντα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας και
2) το πακέτο επιπλέον μέτρων για το 2019-2020 που θα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις στον τομέα της φορολογίας και των συντάξεων, αλλά και τα αντισταθμιστικά, «θετικά» μέτρα προκειμένου να μη διακυβευθεί η ανάπτυξη στην Ελλάδα. Οι Βρυξέλλες εκτιμούν πως πλέον οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες προκειμένου να κλειδώσει αυτή η συμφωνία χωρίς απρόοπτα.
Στη συνέχεια, θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις της ευρωζώνης με το ΔΝΤ για τον καθορισμό της χρονικής περιόδου και του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων που θα πρέπει να επιτυγχάνει η Ελλάδα από το 2018 και μετά, καθώς και για την επίτευξη ενός συμβιβασμού με το ΔΝΤ σχετικά με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Αυτές οι συζητήσεις, εκτιμούν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ότι θα πάρουν περισσότερο χρόνο, κάτι που όμως δεν θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία, καθώς στο διάστημα αυτό η ελληνική πλευρά θα πρέπει να νομοθετήσει τα συμφωνημένα μέτρα και να διαπραγματευτεί με το ΔΝΤ το μεταξύ τους πρόγραμμα.
Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν πως υπάρχει η «βούληση» για μια ομαλή συνέχιση της διαδικασίας, παρά τις δυσκολίες τις οποίες δεν παραβλέπει καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Συγκεκριμένα, οι διαφορετικές πλευρές, ελαφρώς μετατοπισμένες από τις αρχικές τους κόκκινες γραμμές προκειμένου να βρεθεί μια συμφωνία, φαίνεται να προσέρχονται στις διαπραγματεύσεις με τις παρακάτω θέσεις:
Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συναίνεσε στο αίτημα του ΔΝΤ για προνομοθέτηση μέτρων, παρόλο που εξ αρχής θεωρούσε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αναγκαίο. Στόχος της λοιπόν τώρα δεν είναι άλλος από το να επιτευχθεί μια συνολική συμφωνία, η οποία δεν θα υπονομεύει τις θετικές προβλέψεις της για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Αυτό σημαίνει αφενός ότι θα πρέπει να επιτευχθεί εγκαίρως, προλαμβάνοντας μια αναστάτωση στις αγορές και αφετέρου ότι θα πρέπει να έχει εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα διασφαλίζουν ότι η εφαρμογή ενός ακόμα πακέτου μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό και το φορολογικό, δε θα έχει κανένα υφεσιακό αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου, ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί δήλωσε πως έχει λάβει «ξεκάθαρη εντολή» από το Eurogroup για τη δημιουργία ενός «ισορροπημένου» πακέτου μεταρρυθμίσεων και θετικών μέτρων για την ανάπτυξη.
ΔΝΤ
Το ΔΝΤ μετά και τη συμφωνία της Ελλάδας στην προνομοθέτηση μέτρων, παρουσιάζεται σαφώς πιο αισιόδοξο για τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας αποστολής στην Αθήνα. Ωστόσο, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πηγή της Ευρωζώνης άφηνε να εννοηθεί πως όλα θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο (συνάντηση Λαγκάρντ- Μέρκελ στο Βερολίνο). Την ίδια ώρα, συνέχιζε, δεν είναι αυτονόητο πως μεταξύ των τεσσάρων θεσμών υπάρχει κοινή αντίληψη για το ποιο ακριβώς πρέπει να είναι το λεγόμενο «μείγμα πολιτικής» και ιδιαίτερα το κομμάτι που αφορά τα «θετικά μέτρα».
Σύμφωνα, πάντως, με πηγή που βρίσκεται κοντά στις συνομιλίες, η πρόθεση του ΔΝΤ είναι να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα, ενώ και η χθεσινή δήλωση του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών ότι η Ελλάδα είναι «πρόβλημα» της Ευρώπης δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται αρνητικά. Κι αυτό γιατί θα μπορούσε να αποτελεί «σημάδι» ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν σκοπό να παρέμβουν στο ΔΝΤ ή στο ελληνικό ζήτημα.
Αυτό που όμως αποτελεί «αγκάθι» δεν είναι άλλο από το κατά πόσο η Ευρωζώνη θα μπορέσει τελικά να δώσει τις «διευκρινίσεις» που ζητά το Ταμείο για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους. Επίσημα, η ευρωζώνη υποστηρίζει πως δεν μπορεί να μπει σε περισσότερες λεπτομέρειες, ωστόσο σύμφωνα με δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου -τα οποία επικαλείται Ευρωπαίος αξιωματούχος-, στη συνάντηση Λαγκάρντ- Μέρκελ φαίνεται να υπήρχε μια μετατόπιση και από τη γερμανική πλευρά.
ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εμπλέκεται επί της ουσίας στη διαδικασία σε ό,τι αφορά την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Παρόλο που επίσημα, ως ανεξάρτητος οργανισμός, δεν είναι σε θέση να προαναγγείλει τη συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας σε αυτό, έχει κάνει σαφές πως μια συμφωνία για την πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ θα είναι αυτό που χρειάζεται για να αγοράσει ελληνικό χρέος. Επιπλέον, καθώς η ΕΚΤ πριν λάβει κάποια απόφαση θα κάνει τη δική της ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους, έχει ευθυγραμμίσει τη θέση της με το ΔΝΤ σε ό,τι αφορά τις διευκρινήσεις για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.
Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας
Εκπροσωπώντας τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης ο ESM επιθυμεί επίσης την πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ, προκειμένου να καταστεί εφικτή η επόμενη εκταμίευση δόσης για την Ελλάδα. Εφόσον, επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο, ο ESM θα συνεδριάσει προκειμένου να καθορίσει το ύψος της δόσης -και ενδεχομένως των υποδόσεων- σε συνέχεια των αποφάσεων που θα λάβει το Eurogroup για τη σύνδεσή τους με την εφαρμογή των προαπαιτούμενων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, το ύψος της συνολικής δόσης αναμένεται να ανέλθει μέχρι και τα 10 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να καλύπτει τις δανειακές υποχρεώσεις της Ελλάδας αλλά και την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, όπως έγινε και στο παρελθόν.
