Ο κόσμος βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και οι κοινωνίες αλλάζουν και αναπτύσσονται συνεχώς χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους κανόνες της ιστορίας και της γεωγραφίας. Πράγματι, η ιστορία δεν εμπνέει πλέον, η γεωγραφία δεν είναι πλέον δεσμευτική, η κοινωνική και συλλογική συμπεριφορά δεν ακολουθεί πλέον συγκεκριμένες αξίες και έννοιες. Αντιθέτως, είναι πιο φιλελεύθερη και χαοτική, ενώ οι σχέσεις μεταξύ των κρατών δεν διέπονται πλέον από γραφειοκρατία και ηθική εθιμοτυπία, αλλά καθοδηγούνται από ιδιοτελή συμφέροντα και στόχους.
Αυτός ο κόσμος, που κάνει αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει και κυνηγάει τις επιθυμίες και τα θέλω του στο παιχνίδι του χρήματος και της εξουσίας, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις επικοινωνίες, οι οποίες τον διοικούν και τον ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό. Η επανάσταση των επικοινωνιών κατέκτησε τον κόσμο και άλλαξε την πορεία του, το πολιτικό τοπίο, την οικονομική και κοινωνική συμπεριφορά και είχε σημαντικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση και τη μεταστροφή της κοινής γνώμης.
Είναι ασφαλές να πούμε ότι τα μέσα ενημέρωσης και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης καθοδηγούν τον κόσμο και υπαγορεύουν τις προοπτικές του πολέμου και της ειρήνης, σπέρνοντας αγάπη και δικαιοσύνη ή δυσαρέσκεια και μίσος.
Όπως κάθε επανάσταση, έτσι και η επανάσταση των επικοινωνιών, με τις εκπληκτικά εξελισσόμενες τεχνολογίες της, βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, κάπου μεταξύ παιδικής και εφηβικής ηλικίας, μιλώντας με ανθρώπινους όρους. Επομένως, πρέπει να το παρατηρούμε και να περιμένουμε να ωριμάσει. Δεν μπορούμε να το θεωρήσουμε ελαττωματικό πλάσμα ή να το αγνοήσουμε με οποιονδήποτε τρόπο.
Η ωρίμανση αυτής της επανάστασης είναι δυνατή με τον επαναπροσδιορισμό της κλίμακας αξιών, όχι μόνο για τον κόσμο των επικοινωνιών ως τεχνολογία και μέσο, αλλά και για την παγκόσμια αντίληψη των δημόσιων υποθέσεων και των ανθρώπινων κοινοτήτων, στην οποία ο κόσμος των επικοινωνιών έχει καταστεί καθοριστικός παράγοντας.
Η τεχνολογία της πληροφορίας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να διαδραματίσουν καταστροφικό ρόλο, παραπλανώντας την κοινή γνώμη, διαστρεβλώνοντας αλήθειες, θολώνοντας γεγονότα, τροφοδοτώντας τον εθνικιστικό και θρησκευτικό εξτρεμισμό, προκαλώντας θυμό, υποκινώντας τις μάζες και διαδίδοντας αρνητική δημοσιότητα.
Υπό αυτή την έννοια και στο πλαίσιο αυτού του ρόλου, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν κρίσιμο και προηγμένο ρόλο στη συσπείρωση των μαζών, στην πρόκληση διαμάχης και διχασμού, στην υποκίνηση σε μάχες και στην υπονόμευση της ειρήνης και της δικαιοσύνης.
Οι επικοινωνίες και τα μέσα ενημέρωσης μπορούν επίσης να διαδραματίσουν εποικοδομητικό ρόλο, ενθαρρύνοντας το άνοιγμα και την εγγύτητα, ενισχύοντας την κουλτούρα του διαλόγου, υπηρετώντας την αρετή και τη δικαιοσύνη, και επιτρέποντας τη θετική αλληλεπίδραση μεταξύ πολιτισμών, πολιτισμών και θρησκειών, καθώς και την καθιέρωση των κανόνων και των εννοιών της κοινοτικής, κοινωνικής και εθνικής συμπεριφοράς, που βασίζονται στην αρετή, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι λειτουργίες των επικοινωνιών είναι περίπλοκες και αλληλένδετες. Ωστόσο, αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα εξουδετέρωσης των καταστροφικών ικανοτήτων των επικοινωνιών από τη μία πλευρά και ενίσχυσης του δημιουργικού τους ρόλου από την άλλη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω πολλαπλών συμπληρωματικών βημάτων, κυρίως:
1. Να παραδεχτούμε και να αναγνωρίσουμε τη σημασία της επικοινωνίας στον κόσμο μας και να μην αγνοήσουμε ή υπονομεύσουμε το ρόλο και τον αντίκτυπό της, αλλά να τη χρησιμοποιήσουμε και να την επενδύσουμε προς το καλύτερο.
2. Θέσπιση ενός διεθνούς χάρτη για τις επικοινωνίες που θα καθορίζει τα θεμέλια και τις αρχές που διέπουν τον τομέα αυτό. Ο κύριος ρόλος του θα είναι, αφενός, να εγγυάται τις ελευθερίες και, αφετέρου, να καθορίζει τις ευθύνες, καθώς και να χαράζει τη γραμμή μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των κρατών και των οντοτήτων.
3. Υιοθέτηση της στρατηγικής των ανταμοιβών και των τιμωριών, που πρακτικά σημαίνει ότι δίνουμε εύσημα και τιμές στους δημιουργούς, ενώ επιβάλλουμε τιμωρίες σε όσους παίζουν καταστροφικό ρόλο και τους εκθέτουμε στο κοινό.
4. Αγκαλιάζοντας τη διαφάνεια στο διάλογο με το κοινό μέσω των πολιτικών της διαφάνειας και της ανοιχτότητας και θέτοντας τις πληροφορίες και τα γεγονότα στη διάθεση του κοινού, ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να αυξήσει την αξιοπιστία της πηγής πληροφόρησης.
Η άλλη πτυχή αυτής της πολιτικής είναι η αποκάλυψη ψευδών και παραπλανητικών εκστρατειών και αναφορών και η αποκάλυψη των ανθρώπων που κρύβονται πίσω από αυτές, ώστε το κοινό να μην πέφτει θύμα αυτών των απατηλών εκστρατειών που εξυπηρετούν σατανικά σχέδια διαφθοράς, διαμάχης και πολέμου.
Η κλίμακα των αξιών μας αναγκάζει όλους να σκεφτούμε πώς μπορούμε, ως κοινότητες, οργανισμοί, χώρες και υπερεθνικοί θεσμοί, να σκεφτούμε:
1. Να αποδεχθούμε και να επαναβεβαιώσουμε ότι ο στόχος των δημόσιων υποθέσεων, όπως και κάθε δραστηριότητας των κοινοτήτων, είναι το καλό των ανθρώπων, από το οποίο απορρέει η έννοια του κοινού καλού. Αυτό υποδηλώνεται στη λατινική ετυμολογία της λέξης “πολιτική”, “Polis”, που σημαίνει “πόλη”, (και στην ετυμολογία της λέξης “res-publica” ή κοινό καλό). Ακόμη και η ετυμολογία του ρήματος “επικοινωνώ” είναι το ρήμα “communicare”, που σημαίνει το κοινό, η συνάντηση και η σύγκλιση.
2. Να επαναβεβαιώσουμε τη σημασία της έννοιας της “αλήθειας”, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα της επιδίωξης του κοινού καλού και αποτελεί τη βάση για κάθε επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
Σε έναν κόσμο που κάποιοι έφτασαν στο σημείο να τον αποκαλούν “μετα-αλήθεια”, πρέπει να δώσουμε στην αλήθεια την αναγνώρισή της ως στόχο, πρότυπο και ανώτατο όριο για τις ελευθερίες. Η αλήθεια, στον πυρήνα της, είναι ένα μείγμα μεταξύ της επιστήμης των αξιωμάτων (jus cogens) και της ηθικής. Δεν είναι μόνο η κοινή γνώμη και οι αλγόριθμοι, όπως υπαγορεύουν σήμερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τελικά, το 1+1 δεν απαιτεί δημόσιες ή εκλογικές δημοσκοπήσεις.
3. Συγκλίνουν και πάλι γύρω από την έννοια της ελευθερίας γενικά, και της ελευθερίας της έκφρασης ειδικά, και επομένως της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της επικοινωνίας. Η πρώτη σύγκλιση που απαιτείται είναι να αναρωτηθούμε: είναι η ελευθερία ένας αυτοτελής στόχος ;Ή μήπως είναι ένα μέσο για την επίτευξη του καλού των ανθρώπων;
Οι έννοιες αυτές είναι απαραίτητες για την ωριμότητα της επανάστασης των επικοινωνιών στον σημερινό κόσμο και θα πρέπει να είναι παρούσες σε κάθε σκέψη, λέξη και βήμα κάθε ατόμου στον τομέα αυτό.
