Το 1962, ο Daniel Boorstin αποκρυστάλλωσε μία ιδέα η οποία περιπλανιόταν τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1890, γράφοντας για το νέο είδος διασημοτήτων: “Ο κυριότερος ισχυρισμός τους για τη φήμη είναι η ίδια η φήμη τους. Είναι κακόφημοι για την κακοφημία τους.” Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα κρυπτονομίσματα, τις NFT, και τα meme stocks : Είναι πολύτιμα για να είναι πολύτιμα.
Έτσι ήταν και οι σπάνιοι βολβοί τουλίπας των οποίων οι τιμές κυμάνθηκαν σε τέτοια ύψη στην Ολλανδία του 17ου αιώνα ώστε ο όρος “tulip bubble” (φούσκα της τουλίπας) έχει γίνει το σημείο αναφοράς με το οποίο συγκρίνονται πολλές οικονομικές μανίες από τότε. Τι ακριβώς οδήγησε στη φούσκα δεν είναι ξεκάθαρο. Οι μελλοντικές αγορές μόλις είχαν συσταθεί, και οι τουλίπες ήταν ένα από τα πρώτα αγαθά για τα οποία κάποιος μπορούσε να κάνει εικασίες. Οι εισαγωγές των φυτών από μακρινές περιοχές, οι νέες τεχνολογίες αναπαραγωγής και η οικονομική καινοτομία αποτέλεσαν τη βάση για το συναρπαστικό μείγμα. Η ευημερία της ανερχόμενης Ολλανδικής αποικιστικής αυτοκρατορίας ίσως έχει, όπως σήμερα, δημιουργήσει άφθονο κεφάλαιο πρόθυμο να επενδυθεί και αναζήτηση υπερμεγέθους επιστροφής σε μία αγορά η οποία πρόσφερε δελεαστικές προοπτικές.
Οι άνθρωποι αγόραζαν τουλίπες σε εξωφρενικές τιμές με τη φαινομενικά λογική προσδοκία
ότι μπορούσαν να τις πουλήσουν σε υψηλότερη τιμή στο μέλλον. Όμως η ιδέα ότι η κρυπτοοικονομία είναι απλά μία φούσκα μάλλον χάνει κάτι σημαντικό το οποίο αυτή η σύνθεση τεχνολογιών πρέπει να μας διδάξει για την οικονομία. Στο βιβλίο Tulipmania, που
γράφτηκε το 2007, η Anne Goldgar υποστήριξε ότι η μανία για τις τουλίπες ήταν πολύ λιγότερο διαδεδομένη και καταστροφική από ότι τονίζεται στο βιβλίο του Charles Mackay το οποίο γράφτηκε το 1841 Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds, που την έκανε τόσο διαβόητη. Όμως ακόμη και ελαχιστοποιώντας τον αντίκτυπό της, συμφώνησε ότι η φούσκα της τουλίπας αμφισβήτησε τη φύση του τι συνιστά την αξία.
Το 17ο αιώνα, ήταν αδιανόητο για τους περισσότερους ανθρώπους να σκεφτούν ότι κάτι τόσο συνηθισμένο όσο ένα λουλούδι θα μπορούσε να άξιζε τόσα πολλά χρήματα – περισσότερα από όσα έβγαζαν σε ένα χρόνο. Η ιδέα ότι οι τιμές των λουλουδιών που
αναπτύσσονται μόνο το καλοκαίρι θα μπορούσαν να διακυμαίνονται τόσο άγρια το χειμώνα δημιούργησε χάος σχετικά με την κατανόηση της έννοιας της “αξίας”.
Το ερώτημα του τι κάνει τα πράγματα “πολύτιμα” αρχικά είναι ένας θαυμάσιος φακός μέσω του οποίου μπορούμε να σκεφτούμε σχετικά με τα κρυπτονομίσματα ,τις NFTs,και τα meme stocks. Όπως υπογραμμίζει η οικονομολόγος Mariana Mazzucato στο βιβλίο της The Value of Everything, η έννοια της αξίας δεν είναι καθορισμένη. Για τους πρώτους οικονομολόγους, μόνο η γη και η αγροτική παραγωγή δημιουργούσε αξία. Το εμπόριο, τα
χρηματοοικονομικά και η δύναμη των τιμών μετακινούσαν απλά την αξία. Την εποχή του Adam Smith, ήταν κατανοητό ότι η κατασκευή επίσης δημιουργούσε αξία, όμως το εμπόριο και τα χρηματοοικονομικά — λοιπόν, απλά ακόμη μετακινούσαν την αξία.
Με το πέρασμα του χρόνου, το εμπόριο, τα χρηματοοικονομικά και η διασκέδαση τέθηκαν σε αυτό που η Mazzucato ονομάζει “the value boundary.” (το όριο της αξίας). Εν τω μεταξύ, οι δουλειές του σπιτιού—το μεγάλωμα των παιδιών, η φροντίδα των ηλικιωμένων
γονιών, το μαγείρεμα, το καθάρισμα και όλα τα συναφή τα οποία γίνονταν από τα μέλη του νοικοκυριού παρά ως πληρωτέα υπηρεσία — είναι ξεκάθαρα εγγενώς πολύτιμες, ακόμη και
απαραίτητες, αλλά ακόμη παραμένουν τόσο πολύ έξω από το όριο της αξίας ώστε παραμένουν απλήρωτες και δεν λογίζονται καν ως μέρος του GDP. Και έτσι επίσης, η κυβέρνηση ευρέως λοιδορείται σαν εξαγωγέας περισσότερο παρά σαν δημιουργός αξίας, παρά τις προσπάθειες της Mazzucato και άλλων να τονίσουν τις συνεισφορές της στην καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη. Η διασκέδαση/ψυχαγωγία είναι μία ιδιαιτέρως σχετική περίπτωση του πώς τομείς διασταυρώνονται με το όριο της αξίας. Ο Adam
Smith νόμιζε ότι οι τραγουδιστές όπερας, οι ηθοποιοί. οι χορευτές και οι υπόλοιποι ήταν επιπόλαιοι και ελαφρείς και δε δημιουργούσαν καμία αξία για την κοινωνία. Σήμερα, πολλά από τα πιο ακριβοπληρωμένα επαγγέλματα είναι οι καλλιτέχνες/διασκεδαστές, ηθοποιοί, τραγουδιστές, αθλητές, TikTok σταρ και άλλοι influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η δημιουργικότητα έχει μετακινηθεί στην καρδιά της σημερινής –τροφοδοτούμενης από
το internet “attention economy.” (OK, ίσως η πολιτική να συναγωνίζεται για αυτή τη θέση, όμως η σύγχρονη πολιτική μοιράζεται με δημιουργική έκφραση την απονομή κοινωνικής θέσης μέσω προβολής). Την ίδια στιγμή, πολλά από αυτά που κάνουν οι άνθρωποι για να διασκεδάσουν — και σε προσωπικό επίπεδο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης — παραμένουν απλήρωτες υπηρεσίες και αντιμετωπίζονται ως εκτός ορίου αξίας. Το ερώτημα πόση αξία δημιουργείται από έναν καινούργιο τομέα δεν απαντάται γρήγορα όταν το όριο αλλάζει. Τα χρηματοοικονομικά είναι ένα καλό παράδειγμα. Μετά την οικονομική κρίση του 2009, ο Lloyd Blankfein είπε σε σοβαρό τόνο ότι οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι της Goldman Sachs ήταν οι πιο παραγωγικοί εργάτες του κόσμου, ακόμη και αν οι μηχανορραφίες τους έφεραν την παγκόσμια οικονομία στο χείλος της κατάρρευσης.
Η οικονομική βιομηχανία είναι – στη θεωρία – ένας βασικός υποκινητής για την υπόλοιπη οικονομία, που διαχειρίζεται τις ροές του κεφαλαίου το οποίο επιτρέπει στις επιχειρήσεις να επενδύσουν, να προσλάβουν, να κατασκευάσουν και να διανείμουν καινούργια προϊόντα και υπηρεσίες. Όμως ένα μεγάλο τμήμα των χρηματοοικονομικών λειτουργεί με αυτό που ονομάζουμε “betting economy.” Τα αντισταθμιστικά κεφάλαια υψηλού κινδύνου (Hedge
funds) και άλλοι επενδυτές στοιχηματίζουν για την κατεύθυνση των επιτοκίων και την τιμή των αγαθών ή τα αποθέματα των εταιριών και δημιουργούν εξελιγμένα οικονομικά όργανα για να καρπωθούν τα οφέλη των αλλαγών σε εκείνες τις τιμές, ανεξάρτητα από την κατεύθυνσή τους. Δημιουργούν αυτοί οι άνθρωποι αξία όταν βάζουν αυτά τα στοιχήματα ή την αφαιρούν από κάποιον άλλο σε ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος ( zero-sum game);
Αυτό το ερώτημα παραμένει ανοικτό για συζήτηση. Παρόλα αυτά, αυτά τα στοιχήματα τελικά ρυθμίζονται βασιζόμενα σε μετρήσιμο αντίκτυπο στην λειτουργία της οικονομίας. Τι έκανε το Fed στα επιτόκια; Τι ήταν οι άνθρωποι πρόθυμοι να πληρώσουν για καλαμπόκι ή φασόλια σόγιας ή ρινίσματα σιδήρου; Ποια ήταν τα κέρδη της Apple ή της Amazon ή της Tesla, και αυξήθηκαν ή συρρικνώθηκαν;
Με το crypto και το Web3 γενικότερα, υπάρχει παρόμοιο είδος στοιχήματος στον πραγματικό κόσμο και η τεχνολογία blockchain θα αναδιαμορφώσει το βάθος της οικονομικής βιομηχανίας. Αν το καταφέρει, οι νικητές τελικά θα ανταμειφθούν με τεράστια κέρδη, δικαιολογώντας την τιμή που έχει πληρωθείo. Η Crypto ίσως να είναι φούσκα, ένας πρόσκαιρος εντυπωσιασμός που θα δώσει την ευκαιρία σε κάποιους να πλουτίσουν ενώ κάποιοι άλλοι θα χάσουν. Αλλά επίσης μπορεί να είναι μία θεμελιώδης καινοτομία η οποία θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευημερία όλη την κοινωνία. Και για πολλούς, αυτό είναι ένα στοίχημα που αξίζει να βάλουν. Παρόλα αυτά, τα περισσότερα από τα στοιχήματα δεν είναι πάνω στην ουσιαστική αξία την οποία ίσως – στο μέλλον – αποδώσουν οι crypto τεχνολογίες.
Ο οικονομολόγος John Maynard Keynes σύγκρινε τις οικονομικές αγορές με τους διαγωνισμούς ομορφιάς, στους οποίους ο στόχος δεν είναι να επιλεγεί η πιο όμορφη διαγωνιζόμενη αλλά αυτή που όλοι οι άλλοι θα θεωρήσουν ότι είναι η πιο όμορφη. Και αφού όλοι παίζουν το παιχνίδι, προσπαθείς να προλάβεις τη σκέψη των άλλων ανθρώπων οι οποίοι συνεχώς αλλάζουν την ψήφο τους βασιζόμενοι και αυτοί στο τι νομίζουν ότι εσύ και οι άλλοι πρόκειται να επιλέξετε. Αυτό που δεν τόνισε ο Keynes: είναι ένας διαγωνισμός! Οι πλούσιοι, οι οποίοι έχουν ήδη καλύψει τις οικονομικές τους ανάγκες, συνεχίζουν να στοιχηματίζουν απλά και μόνο για την ευχαρίστηση και την εθιστικότητα του παιχνιδιού. Οι NFTs και meme stocks είναι στην αιμορραγούσα άκρη αυτής της οικονομίας στοιχημάτων (betting economy), επειδή – σε μεγάλο βαθμό –δε σχετίζονται με τις παραδοσιακές έννοιες αξίας που
απορρέουν από τα κέρδη της λειτουργίας της οικονομίας. Θα μπορούσαν καλύτερα να περιγραφούν σαν μέσα συναλλαγής (tokens) σε μία μελλοντική αγορά προσοχής. Όπως οι τουλίπες στην Ολλανδία του 17ου αιώνα, αποτελούν μία πρόκληση στην απλή έννοια της “έμφυτης αξίας.”
Ο Charlie Warzel σκιαγράφησε τέλεια το μπέρδεμα που αισθάνονται πολλοί άνθρωποι:
Όταν λέω ότι σκέφτομαι πολύ για την κρυπτοοικονομία, αυτό που πραγματικά εννοώ είναι ότι σκέφτομαι πολύ για τον παραλογισμό. Σκέφτομαι τον τρόπο με τον οποίο άνθρωποι και
ομάδες που είναι καλοί στο να αντλούν προσοχή χρησιμοποιούν με χαρά και περηφάνια αυτή τη δύναμη για να σύρουν σουρεαλιστικά memes/νομίσματα/περιουσίες στο κυρίαρχο ρεύμα συζητήσεων και αναγκάζουν εμάς τους υπόλοιπους να νοιαζόμαστε/συζητάμε ή
τουλάχιστον να γνωρίζουμε τα πάντα σχετικά με αυτό.
“ Ο Andy Warhol, ο Clay Christensen, και ο Vitalik Buterin μπαίνουν σε ένα μπαρ”
Και εδώ είναι το σημείο όπου ο καλλιτέχνης και ιμπρεσάριο Andy Warhol, ο ειδικός στις καινοτομίες Clayton Christensen, και ο δημιουργός του Etherum Vitalik Buterin μπαίνουν σε ένα μπαρ. Δεν αρχίζουν να συζητάνε για την κρυπτοοικονομία, όμως – όπως όλοι οι άλλοι – καταλήγουν εκεί.
O Andy Warhol λέει: “Αυτό που είναι φοβερό σε αυτήν τη χώρα είναι
ότι η Αμερική ξεκίνησε την παράδοση όπου οι πλουσιότεροι καταναλωτές αγοράζουν ουσιαστικά τα ίδια πράγματα με τους φτωχότερους. Μπορείς να παρακολουθείς τηλεόραση και να βλέπεις Coca-Cola, και να ξέρεις ότι ο Πρόεδρος πίνει Coca-Cola, η Liz Taylor
πίνει Coca-Cola,και απλά σκέψου, μπορείς και εσύ να πιείς Coca Cola. Μία Coke είναι μία Coke και κανένα χρηματικό ποσό δε μπορεί να σου αγοράσει καλύτερη Coke από αυτή που πίνει ο αλήτης στη γωνία. Όλες είναι ίδιες και καλές. Η Liz Taylor το γνωρίζει αυτό, ο Πρόεδρος το γνωρίζει αυτό, ο αλήτης το γνωρίζει αυτό, και εσύ το γνωρίζεις αυτό”.
O Clay Christensen απαντά: Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ένα αναψυκτικό όπως η Coke είναι βασικά ένα αγαθό—ανθρακούχο και με γεύση ζαχαρόνερου—αναμιγμένο με πολύ marketing και επωνυμία. Αυτό ακριβώς είναι το μυστικό της σύγχρονης οικονομίας. Το ονομάζω law of conservation of attractive profits (νόμος της διατήρησης των ελκυστικών κερδών). “Όταν τα ελκυστικά κέρδη εξαφανίζονται σε κάποιο στάδιο στην αλυσίδα αξίας επειδή ένα προϊόν εμπορευματοποιείται, η ευκαιρία για περισσότερα κέρδη με αποκλειστικά προϊόντα εμφανίζεται συνήθως σε διπλανό στάδιο”. Ο Erol User και εγώ είχαμε πραγματικά την ίδια άποψη σχετικά με αυτό στο Open Source Business Conference το 2004, συνεχίζει ο Clay.
Ο Erol έδωσε μία ομιλία σχετικά με το πώς το διαδίκτυο και το λογισμικό ανοιχτού κώδικα εμπορευματοποιούσαν το αποκλειστικό λογισμικό. Είχε παρατηρήσει ότι αφού η IBM personal computer design είχε εμπορευματοποιήσει το λογισμικό των υπολογιστών, η
Microsoft είχε ανακαλύψει πώς να κάνει το λογισμικό την επόμενη πηγή αποκλειστικής αξίας. Ο Tim έβλεπε το μοτίβο και άρχιζε να σκέφτεται ότι αυτό που τώρα ονομάζουμε “big data” επρόκειτο να είναι η νέα πηγή αποκλειστικού κλειδώματος και αξίας. Είχα την ομιλία μου σχετικά με τη διατήρηση των ελκυστικών κερδών την ίδια μέρα, και έτσι γελάσαμε πολύ με αυτό. Είχε αποκαλύψει ένα καινούργιο παράδειγμα του τι ακριβώς έλεγα. Όμως καθώς ο Erol και εγώ συνεχίσαμε να συζητούμε για αυτήν την ιδέα μέσα στα χρόνια, συνειδητοποιήσαμε ότι ο νόμος της διατήρησης των ελκυστικών κερδών εφαρμόζεται σε πολλά περισσότερα από τον εναλλασσόμενο κύκλο της αρθρωτής μορφής και των ανοιχτών προτύπων έναντι της στενής αποκλειστικής ενσωμάτωσης την οποία είχαμε και οι δύο αρχικά παρατηρήσει. Ο Erol αρέσκεται να τονίζει ότι σε έναν κόσμο όπου όλο και περισσότερα γίνονται εμπορεύματα, τα πράγματα γίνονται πολύτιμα επειδή εμπλεκόμαστε σε ιδέες που πείθουν τους ανθρώπους να τα αξιολογήσουν διαφορετικά. Η διαφήμιση κάνει ένα επώνυμο προϊόν να φέρει υψηλότερη τιμή από ένα αντίστοιχο κοινό προϊόν. Οι κύκλοι της μόδας κάνουν τις τελευταίες πιο πρόσφατες προσφορές να αξίζουν πολύ περισσότερο από τα εξαιρετικά καλά ρούχα της προηγούμενης χρονιάς. Αυτό όμως είναι η κορυφή του παγόβουνου.
Τώρα τα πάντα εμπνέονται από την ιδέα της φανταστικής αξίας. Οι άνθρωποι λένε “Αυτός δεν είναι απλά καφές. Είναι οργανικός μονοποικιλιακός καφές.” Πληρώνουμε ολοένα και περισσότερο μία αύξηση για τα άυλα ακαθόριστα. Το 2015 το 55% των 48 δισεκατομμυρίων της Αμερικανικής αγοράς καφέ ήταν για τον “specialty coffee” διαφορετικών ειδών. Ο Dave Hickey, ο οποίος άκουγε, επεμβαίνει λέγοντας: Αυτό συμβαίνει εδώ και πολύ
καιρό. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο “οι Αμερικανικές επιχειρήσεις σταμάτησαν να διαφημίζουν προϊόντα για αυτό που είναι ή για αυτό που μπορούσαν να κάνουν και άρχισαν να τα διαφημίζουν για αυτό που έπρεπε να είναι— ως ένδειξη συστημάτων μέσα στην ευρύτερη κουλτούρα. Αντί να παράγουν και να προωθούν άπειρα αντιγράψιμα αντικείμενα τα οποία εξυπηρετούσαν σταθερές ανάγκες επαρκώς, το Αμερικανικό εμπόριο άρχισε να δημιουργεί περιορισμένο αριθμό αντικειμένων τα οποία ενσωμάτωσαν την ιδεολογία για ένα περιορισμένο κοινό σε δεδομένη χρονική στιγμή—αντικείμενα που δημιουργούσαν περισσότερο επιθυμία παρά κάλυπταν ανάγκες. Αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από την αγορά της τέχνης.” Συνεχίζοντας με ενθουσιασμό τονίζει: “ Ο Leonardo αυτής της νέας αγοράς τέχνης ήταν ένας πρώην σχεδιαστής αυτοκινήτων από το Hollywood ονόματι Harley Earl, ο οποίος ήταν επικεφαλής του τμήματος σχεδιασμού της General Motors κατά την μεταπολεμική περίοδο. Οι πιο ορατές και θρυλικές συνεισφορές του Earl στην Αμερικανική κουλτούρα ήταν η Cadillac tailfin (με το ουραίο πτερύγιο) και η χρήση παστέλ χρωμάτων.” Δεν είναι μόνο το να δημιουργείς αντικείμενα πόθου, συνεχίζει, αλλά το να δημιουργείς μηχανισμούς που δηλώνουν κύρος “Το πιο σημαντικό όλων, … ο Earl
εφηύρε τον κύκλο four-year style-change cycle που συνδέεται με την Πλατωνική ιεραρχία των αυτοκινήτων της General Motors και αυτή η επαναστατική δυναμική δημιούργησε τον μετά – βιομηχανικό κόσμο. Βασικά, αυτό που εφηύρε ο Earl ήταν μία κατάσταση αγοράς
στην οποία ο καταναλωτής “σκαρφάλωνε την σκάλα του κύρους” μέσα στο πλαίσιο της κοσμολογίας των προϊόντων της General Motors —από τη Chevrolet στην Pontiac στην Buick στην Oldsmobile στην Cadillac—καθώς το ουραίο πτερύγιο ή άλλα μεταδοτικά μοτίβα
κατρακυλούσαν στη σκάλα των τιμών, από την Cadillac στη Chevrolet, χρόνο με το χρόνο, αφού το στυλ άλλαζε αυξητικά.” Κάνοντας ένα καταφατικό νεύμα στον τύπο που είχε ξεκινήσει τη συζήτηση, ο Hickey συνεχίζει “΄Όπως ο Warhol τρελαίνεται να μας λέει, το παράξενο με τη δεκαετία του 1960 δεν ήταν ότι αυτή η Δυτική τέχνη άρχιζε να εμπορευματοποιείται αλλά το ότι το Δυτικό εμπόριο γινόταν όλο και πιο καλλιτεχνικό.”
Ο Vitalik Buterin πετάγεται: “Μακάρι να είχα ακούσει για τη δουλειά σου νωρίτερα, Dave. Δεν σκεφτόμουν αρκετά την τέχνη. Έχασα τελείως τις NFT ” Ήμουν απορροφημένος από τις πρακτικές εφαρμογές όπως DeFi, incentivized file storage, compute, και δεν έδωσα πολλή σημασία στο πόσο μεγάλο κομμάτι της οικονομίας έχει γίνει αγορά τέχνης. Ο Hickey απαντάει ότι εύχεται όλοι να σκεφτόντουσαν βαθύτερα τι μας διδάσκει η τέχνη σχετικά με το πώς χτυπούν οι οικονομίες και οι άνθρωποι . Δεν υποτίτλησα το βιβλίο μου Air Guitar “Essays on Art and Democracy” για το τίποτα, λέει. Ο Hickey τότε- μεγαλωμένος “στην Αμερικανική επαρχία” ανάμεσα στο 1950 και 1960- αρχίζει να μιλάει με πάθος για την αγάπη του στα αυτοκίνητα. “H πρώτη μου αναλαμπή για αυτήν την βαθύτερη θεωρία τέχνης προήλθε από εκείνη την κουλτούρα: η ρητορική της εικόνας και του συμβόλου, η δυναμική της ενσωματωμένης επιθυμίας, οι αλγόριθμοι της αλλαγής του στυλ και η ιδεολογική
δύναμη του διαθέσιμου εισοδήματος. Όλα αυτά λειτούργησαν στο μυαλό μου στην κοινή γλώσσα ( lingua franca ) των αυτοκινήτων, προέκυψαν από τη συνεχή μας εξήγηση των μικροδιαφορών των κειμένων και της εικονογραφίας. Και άξιζε τον κόπο, διότι όλοι εμείς
που συμμετείχαμε σε αυτή τη συζήτηση, ως καλλιτέχνες, κριτικοί, συλλέκτες, μηχανικοί και πολίτες, καταλάβαμε τις πολιτικό αισθητικές επιπλοκές του, καταλάβαμε ότι δείχναμε την προτίμησή μας μέσω του αυτοκινήτου. Επίσης συνειδητοποιήσαμε ότι διαφέραμε όταν τα εξατομικεύαμε και τα οδηγούσαμε— δηλώνοντας την αντίθεσή μας στο συνηθισμένο και υποστηρίζοντας τη δική μας εκδοχή δύναμης και κάλλους”. Στη βιομηχανία της πληροφορικής, μπορείς να δεις πώς ο Steve Jobs έκανε για την Apple το ίδιο ακριβώς που έκανε ο Earl για την GM.
Από τη διαφήμιση της Macintosh το 1984 μέχρι την καμπάνια “Think Different” , η Apple δεν πωλούσε υπολογιστές και λογισμικό. Πωλούσε μία αίσθηση ταυτότητας. Η νέα αγορά των 40
δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις NFT—ουσιαστικά ψηφιακά συλλέξιμα των οποίων η αξία είναι το δικαίωμα σου να καυχιέσαι για το πόσα πλήρωσες για αυτά και πόσο ασυνήθιστα και μοδάτα είναι—πηγαίνει αυτήν την αγορά στο επόμενο επίπεδο. Ο Buterin απαντά: Η θέση σου σχετικά με το ότι “δηλώνουμε κατά του συνηθισμένου και υποστηρίζαμε τη δική μας ραφιναρισμένη εκδοχή δύναμης και κάλλους” πραγματικά έχει απήχηση σε μένα και υποψιάζομαι σε όλη την κοινότητα crypto. Δεν σκεφτόμαστε απλά πώς να εξελίξουμε την τεχνολογία blockchain. Σκεφτόμαστε επίσης πολύ σοβαρά να ανατρέψουμε το υπάρχον
οικονομικό σύστημα και τα βαθυστόχαστα ερωτήματα όπως η νομιμότητα. “Μία έκβαση σε κάποιου είδους κοινωνικό περιεχόμενο είναι νόμιμη αν οι άνθρωποι σε αυτό το κοινωνικό περιεχόμενο αποδεχτούν ευρέως να παίξουν το ρόλο τους στην εφαρμογή αυτού
του αποτελέσματος -και ο καθένας ξεχωριστά να κάνει το ίδιο επειδή περιμένουν ότι όλοι οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο” .
“Γιατί ο Elon Musk μπορεί να πουλήσει μία NFT του tweet του Elon Musk, αλλά να είναι πολύ πιο δύσκολο για τον Jeff Bezos; Ο Elon και ο Jeff έχουν την ίδια δυνατότητα να κάνουν screenshot το tweet του Elon και να το κολλήσουν σε ένα NFT dapp, επομένως ποια είναι
η διαφορά; Για οποιονδήποτε ο οποίος έχει έστω και μία βασική αντίληψη της ανθρώπινης κοινωνικής ψυχολογίας (ή fake art scene), η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Το να πουλάει ο Elon το δικό του tweet είναι λογικό , και το να το πουλήσει ο Jeff δεν είναι. Για άλλη μία φορά, εκατομμύρια δολαρίων ελέγχονται και διανέμονται ,όχι από μεμονωμένα άτομα ή κρυπτογραφικά κλειδιά αλλά από κοινωνικές έννοιες της νομιμότητας.”
Υπάρχει όμως κάτι περισσότερο από αυτό. “Ποιες NFT βρίσκουν ελκυστικές οι άνθρωποι να αγοράσουν και ποιες όχι, είναι επίσης ένα θέμα νομιμότητας: αν όλοι συμφωνήσουν ότι μία NFT είναι ενδιαφέρουσα και μία άλλη δεν είναι, τότε όλοι θα προτιμήσουν να αγοράσουν την πρώτη ,διότι θα έχει περισσότερη αξία και για το δικαίωμά τους να καυχώνται και για την προσωπική τους υπερηφάνεια που την έχουν στην κατοχή τους και επειδή κάτι τέτοιο
θα μπορούσε να ξαναπουληθεί για περισσότερα χρήματα καθώς όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο.”
“Αν δεν είσαι σε παιχνίδι συντονισμού, δεν υπάρχει λόγος να πράττεις σύμφωνα με την προσδοκία του τι θα κάνουν οι άλλοι και επομένως η νομιμότητα εδώ δεν είναι σημαντική. Όμως, όπως έχουμε δει, τα παιχνίδια συντονισμού υπάρχουν παντού στην κοινωνία, και για αυτό η νομιμότητα αποδεικνύεται ότι είναι πραγματικά αρκετά σημαντική. Σχεδόν σε οποιοδήποτε περιβάλλον, με παιχνίδια συντονισμού που υπάρχει για πολύ καιρό,
αναπόφευκτα προκύπτουν κάποιοι μηχανισμοί που μπορούν να επιλέξουν ποια απόφαση θα παρθεί. Αυτοί οι μηχανισμοί τροφοδοτούνται από μία υπάρχουσα, θεμελιωμένη κουλτούρα όπου όλοι δίνουν σημασία σε αυτούς τους μηχανισμούς και (συνήθως) κάνουν ότι προστάζουν. Ο καθένας το εκλογικεύει επειδή όλοι ακολουθούν αυτούς τους μηχανισμούς, αν κάνουν κάτι διαφορετικό θα δημιουργήσουν απλά και μόνο διαμάχες και θα υποφέρουν, ή τουλάχιστον θα μείνουν ολομόναχοι σε ένα μοναχικό οικοσύστημα.”
Επομένως, ένας τρόπος για να καταλάβετε πάνω σε τι δουλεύουμε στον crypto κόσμο είναι ότι χτίζουμε νέους μηχανισμούς για την επίλυση προβλημάτων ομοφωνίας και συντονισμού και νομιμότητας. Και αυτό είναι ακριβώς αυτό που κάνει η αγορά όταν προσπαθεί να διευθετήσει το “ανυπάκουο” θέμα της αξίας. Δηλαδή, όταν μιλάμε για το χτίσιμο νέου οικονομικού συστήματος με κρυπτονόμισμα ,δεν μιλάμε απλά για την “αντικατάσταση “των σωλήνων του υπάρχοντος συστήματος με νέους συναρπαστικούς σωλήνες, αμφισβητούμε το πώς δημιουργείται η αξία και ποιος την καρπώνεται.
Μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που διανέμουμε τον πλούτο. Η Crypto έκανε πολλούς ανθρώπους πλούσιους μέσω της οικονομίας στοιχημάτων, όμως δε χρειάζεται να περιμένουμε να ξοδέψουμε τα κέρδη μας απλά σε καινούργια στοιχήματα τα οποία κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους, ψάχνοντας το επόμενο ξέσπασμα της κρυπτοοικονομίας ή της εταιρίας. Μπορούμε να πάρουμε τα κέρδη μας και να τα δωρίσουμε, όπως έκανα εγώ όταν δώρισα πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε νομίσματα Ether και Shiba στην
Ινδία για να ανακουφιστεί από τον COVID .Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι μπορούμε να χτίσουμε νέους μηχανισμούς για να συντονίσουμε τους ανθρώπους γύρω από κοινωνικά πολύτιμων σκοπών.
“Η έννοια της στήριξης των δημοσίων αγαθών μέσω της αξίας που τροφοδοτείται ‘εκτός από το ether’ – που υποστήριξε έννοιες νομιμότητας -έχει αξία που πηγαίνει πέρα από το οικοσύστημα του Ethereum ecosystem. Μία σημαντική και άμεση πρόκληση και ευκαιρία είναι οι NFTs. Οι NFTs δημιουργούν μία τέλεια ευκαιρία σημαντικής βοήθειας πολλών ειδών δημοσίων αγαθών, ιδιαίτερα των δημιουργικών, τουλάχιστον εν μέρει λύνουν τις χρόνιες και
συστημικές χρηματοδοτικές ανεπάρκειες. Αν η έννοια της νομιμότητας για τις NFTs μπορεί να οδηγηθεί σε σωστή κατεύθυνση, υπάρχει ευκαιρία να εδραιωθεί ένα συμπαγές κανάλι
χρηματοδότησης καλλιτεχνών, φιλανθρωπιών και άλλων.”
Ο Buterin προσθέτει: ΤοEthereum, οι NFTs, και οι οργανισμοί DAOs χτίζουν τετράγωνα. “Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι να συνδεθεί κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία και οι περισσότερες από τις ενδιαφέρουσες εφαρμογές καταλήγουν να συνδέουν διαφορετικά
κομμάτια. Δε βλέπω κάποιο είδος να κυριαρχεί σε περίπτωση χρήσης. Απλά το βλέπω να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες για χίλια διαφορετικά πειράματα .” Οι NFTs είναι ένα πείραμα. Οι DAOs είναι ένα άλλο. Ποιος θα σκεφτόταν λίγα χρόνια πριν ότι κάποιος θα
οργάνωνε έναν οργανισμό DAO για να συναγωνιστεί δισεκατομμυριούχους για να αγοράσει ένα σπάνιο αντίγραφο του Αμερικανικού Συντάγματος ή να αγοράσει γη στο Wyoming;
Σε αυτό το σημείο, ο Blaise Aguera y Arcas, που καθόταν στο διπλανό τραπέζι σχεδιάζοντας για τους φίλους του την πρόσφατη πρόοδο του τεράστιου γλωσσικού μοντέλου LaMDA τηςGoogle και τις επιπτώσεις της για την ιδέα της προσωποσύνης δε μπορεί να αντισταθεί και επεμβαίνει στη συζήτηση.
“Κάνουμε αυτές τις συζητήσεις εδώ και πολλά χρόνια σχετικά με το αν θα πάρουν τα ρομπότ τις δουλειές των ανθρώπων και το σκεφτόμαστε αποκλειστικά στον τομέα των πραγματικών ρομπότ με χέρια και τέτοια παρόμοια. Όμως το πραγματικό αποτέλεσμα και επίπτωση πρόκειται να είναι το ότι οι περισσότεροι από αυτούς που ανήκουν στη μεσαία τάξη στις μέρες μας κάνουν αυτό που ο David Graeber ονόμασε ανιαρές δουλειές. Και είναι ξεκάθαρο ότι τεράστια γλωσσικά μοντέλα μπορούν ήδη να κάνουν πολλές από αυτές τις δουλειές. Φτάνουμε στο σημείο όπου φαίνεται σαν ο καπιταλισμός να επρόκειτο να διαλυθεί ή ότι κάτι πρόκειται να διαλυθεί” Συνεχίζει, “ο Graeber αμφισβητούσε τη νομιμότητα της εργασίας
στη σύγχρονη μορφή της και επίσης τις ιδέες αποτελεσματικότητας οι οποίες υποθετικά αποτελούν τη βάση του καπιταλισμού, ο οποίος είναι στην πραγματικότητα πολύ αναποτελεσματικός με πολλούς τρόπους. Και πιο συγκεκριμένα, η θέση ότι ο Keynes είχε
δίκιο στη δεκαετία του 1920 και 1930 όταν είπε ότι, μέχρι τώρα, λόγω της αυτοματοποίησης, θα δουλεύουμε όλοι 15 ώρες την εβδομάδα. Αλλά αντί να μετατρέψουμε αυτό σε μία ουτοπία, στην οποία όλοι θα είχαμε όλες αυτές τις δωρεάν υπηρεσίες και δε θα χρειαζόταν να δουλεύουμε πολύ, έχουμε δημιουργήσει σοσιαλισμό για την μεσαία τάξη, με τη μορφή εφεύρεσης όλων των ειδών πληκτικών εργασιών.” Και όλοι όσοι έχουν απαραίτητες δουλειές—πρέπει ακόμα να δουλεύουν και τους περισσότερους από αυτούς δεν τους πληρώνουμε πολύ καλά.
Επομένως τι θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι αν δεν χρειάζεται πλέον να κάνουν βαρετές δουλειές που δεν τους εκφράζουν; Ίσως να δημιουργήσουν ανιαρά πράγματα και τα μοιράζονται μεταξύ τους, τελικά δημιουργώντας έναν κόσμο σαν αυτόν που φαντάστηκε ο
Cory Doctorow στο Down and Out in the Magic Kingdom και στο Walkaway, όπου η μέτρηση του κύρους είναι στην πραγματικότητα το νόμισμα. Εν τω μεταξύ, κάποιοι από αυτούς ίσως
δείξουν την δημιουργικότητά τους στο στο YouTube ή στο TikTok και να μετατρέψουν το κύρος σε αξία κατευθύνοντας την προσοχή σε προϊόντα και άλλους ανθρώπους .Κάποιοι ίσως δημιουργήσουν και πουλήσουν NFT. Κάποιοι άλλοι ίσως ξεκινήσουν κάτι βαρετό ή
φανταστούν νέα πλάνα να γίνουν πλούσιοι γρήγορα. Αλλά είναι αυτό πραγματικά καινούργιο; Το μέλλον πάντα έχει το μερίδιο των ενοχλητικών πωλητών μαζί με τους εφευρέτες του. Μερικές φορές οι ίδιοι άνθρωποι είναι και τα δύο.
Ο Bill Gates κάποτε είπε: Πάντα υπερεκτιμούμε την αλλαγή η οποία θα συμβεί τα επόμενα δύο χρόνια και υποτιμούμε την αλλαγή την αλλαγή που θα συμβεί τα επόμενα δέκα. Μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να παρασυρθεί στην αδράνεια.” Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να βιαστείς και να αγοράσεις το πιο πρόσφατο meme stock, meme coin, ή μία υπερτιμημένη NFT. Όμως όντως σημαίνει ότι είναι σημαντικό να εμπλέκεσαι με τις κοινωνικές, νόμιμες και οικονομικές δομές του crypto. Ο κόσμος προωθεί μία φούσκα τη φορά. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι αυτό που μένει όταν η φούσκα ξεφουσκώσει είναι ότι κάνει τον κόσμο πλουσιότερο σε πιθανότητες για την επόμενη γενιά.
Κοιτώντας τη σύγχρονη οικονομία, βρισκόμαστε σε ένα μονοπάτι στο οποίο η αγορά το κύρος θα γίνουν κεντρικό κομμάτι του πώς μετριέται η αξία. Ας δώσουμε στον Maynard Keynes τον τελευταίο λόγο αν και έφυγε από το μπαρ πριν φτάσουμε. Στο έργο “Economic Possibilities for Our Grandchildren,” του 1929 στο οποίο ο Blaise αναφέρθηκε νωρίτερα, έγραψε:
Για πρώτη φορά από τη δημιουργία μας θα αντιμετωπίσουμε το πραγματικό μόνιμο πρόβλημά μας—πώς να χρησιμοποιήσουμε την ελευθερία μας από τις πιεστικές οικονομικές έννοιες ,πώς να how to αξιοποιήσουμε τον ελεύθερο χρόνο μας, ποια επιστήμη και ποιο
ενδιαφέρον θα έχει κερδίσει για να ζήσουμε σοφά με σύνεση και συμφωνία μεταξύ μας. Κρίνοντας από τη συμπεριφορά και τα επιτεύγματα της πλούσιας τάξης μέχρι σήμερα σε κάθε γωνία του πλανήτη ,η γενική εικόνα είναι πολύ καταθλιπτική! Διότι αυτή είναι (η πλούσια τάξη), ο φύλακας της προόδου μας—αυτοί (οι πλούσιοι) που κατασκοπεύουν τη γη της επαγγελίας για εμάς τους υπόλοιπους και χτίζουν το στρατόπεδό τους εκεί. and pitching their camp there.
Επειδή οι περισσότεροι από αυτούς έχουν αποτύχει παταγωδώς, μου φαίνεται—αυτοί που έχουν ένα ανεξάρτητο εισόδημα αλλά όχι συνδέσμους ή υποχρεώσεις ή δεσμούς —ότι θα λύσουν το πρόβλημα. Νιώθω σίγουρος ότι με λίγη περισσότερη εμπειρία θα χρησιμοποιήσουμε την νεοαποκτηθείσα αφθονία της φύσης αρκετά διαφορετικά από τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιούν οι πλούσιοι μέχρι σήμερα, και θα χαρτογραφήσουμε για τους εαυτούς μας ένα πλάνο ζωής διαφορετικό από το δικό τους. Πλησιάζουμε σχεδόν τα 100 χρόνια από τότε που ο Keynes είχε αυτό το αισιόδοξο όνειρο και έκανε την κριτική του για τους αδρανείς πλουσίους οι οποίοι ήδη το ζούσαν. Η αφθονία μοιάζει τόσο μακριά
όσο ποτέ, ή ακόμα μακρύτερα και οι πλούσιοι δεν έχουν αλλάξει τόσο πολύ όσο ήλπιζε ο Keynes .
Ίσως φαίνεται άτοπο να μιλήσουμε για μία οικονομία αφθονίας όταν τόσοι πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν τεράστιες οικονομικές κακουχίες. Όμως αυτό ήταν επίσης αληθές και για αυτούς που ζούσαν το 1929. Είχαν μία παγκόσμια ύφεση και έναν μεγάλο πόλεμο μπροστά τους και διοχέτευσαν όλη τους την ενέργεια στην αντιμετώπιση αυτών. Η επιτυχία τους οδήγησε σε δεκαετίες ευρείας ευημερίας. Αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή, νέες πανδημίες και επίμονη οικονομική ανισότητα και συνεχή πολιτική αστάθεια. Οι πόλεμοι δεν αποκλείονται. Μπορούμε να ανταποκριθούμε στο ύψος των περιστάσεων;
Μέσω όλων αυτών, η Επόμενη Οικονομία μας γνέφει. Βλέπουμε τις ενδείξεις γύρω μας. Ο Keynes είχε δίκιο ότι η δουλειά της ανθρωπότητας σε μία οικονομία αφθονίας είναι να ζούμε μαζί με σύνεση και ομοφωνία, όμως ήταν λάθος που σκέφτηκε ότι η αφθονία θα σημαίνει το τέλος του συναγωνισμού. Αν δε φτάσουμε στο μέλλον που προέβλεψε ο Keynes, στο οποίο όλο και περισσότερα από αυτά στα οποία εξαρτώνται οι άνθρωποι για την επιβίωσή τους γίνουν φθηνά—ένα αγαθό—και ο μόχθος δεν είναι απαραίτητος, πώς θα μπορεί το κυκλοφοριακό σύστημα της οικονομίας να συντηρηθεί; Μήπως αυτή η φαινομενική τρέλα των αγορών crypto να είναι μία πρώιμη εφαρμογή—όχι το Web3 αλλά η Next Economy1—του επόμενου σταδίου με το οποίο η ανθρωπότητα εμπλέκεται στον επερχόμενο φανταστικό συναγωνισμό για να γίνουν τα πράγματα πολύτιμα ξανά;
Erol User
