Μου αρέσει να απευθύνομαι σε μια έννοια όπως η Παγκόσμια Πλειοψηφία – ένα σύνολο χωρών στον κόσμο που συνδέουν την ανάπτυξη τους με τις κύριες τάσεις της παγκοσμιοποίησης, αλλά είναι σε θέση να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις για δίκαιες μορφές διεθνούς τάξης. Μέχρι στιγμής, αυτή η άποψη έχει εκφραστεί μάλλον συγκρατημένα, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί από την κοινή μας συμμετοχή σε ένα σύστημα σχέσεων όπου οι δυτικές χώρες όχι μόνο διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά ήταν επίσης σε θέση, μέχρι ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, να προσφέρουν σχετικά βέλτιστες λύσεις για όλους. Ωστόσο, οι πρόσφατες διεργασίες, ειδικά η κρίση στη Μέση Ανατολή, μπορεί να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στο πώς αντιλαμβάνονται οι περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο τις πολιτικές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, καθώς και να καταστήσουν αδύνατη την επιστροφή στην προηγούμενη παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Η συγκρουσιακή πολιτική του Ισραήλ δεν αποτελεί άμεση απειλή για τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Κίνα, τις κύριες δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου, και δεν πρόκειται να διασταυρώσουν τα ξίφη τους για το πώς θα πρέπει να είναι η περιοχή της Μέσης Ανατολής μετά τα γεγονότα αυτού του φθινοπώρου. Αλλά θα ήταν κοντόφθαλμο να υποτιμήσουμε την επιζήμια επίδραση που είχαν ορισμένα χαρακτηριστικά της θέσης που επέλεξε η Δύση στην αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στην παγκόσμια κοινότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες θα αναδυθεί η διεθνής τάξη του μέλλοντος γίνονται πιο περίπλοκες. Ας προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε πώς οι χώρες της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας, ειδικά ο ισλαμικός κόσμος, θα μπορούσαν να αξιολογήσουν τις ενέργειες των Αμερικανών αντιπάλων μας, των συμμάχων τους στην Ευρώπη και, κυρίως, τις συνέπειες όλων αυτών στη διεθνή πολιτική.
Με βάση τα αποτελέσματα των συζητήσεων που έχουν γίνει πρόσφατα άπειρες φορές με συναδέλφους από τις χώρες της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας, μπορούμε να πούμε ότι το πιο δυναμικό χαρακτηριστικό που δίνουν στη συμπεριφορά των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μια απλή δήλωση: η Δύση σβήνει τα δικά της προηγούμενα επιτεύγματα. Τα επιχειρήματα υπέρ μιας τέτοιας αξιολόγησης φαίνεται να είναι περίπου τα εξής: τις τελευταίες ημέρες, ένα κύμα διαδηλώσεων υπέρ των Παλαιστινίων που πολιορκούνται στη Λωρίδα της Γάζας έχει σαρώσει σε όλο τον κόσμο.
Εν τω μεταξύ, οι δυτικοί ηγέτες, σαν μάντρα, έχουν επαναλάβει τυποποιημένες δηλώσεις για πλήρη υποστήριξη και ετοιμότητα να προχωρήσουν μέχρι το τέλος με το Ισραήλ, παρά τους πολίτες τους που διαμαρτύρονται για τη μονόπλευρη στρατιωτική λύση αυτής της σύγκρουσης, για να μην αναφέρουμε τους ανθρώπους στις μουσουλμανικές χώρες . Αυτές οι ειρηνικές και, μέχρι στιγμής, όχι και τόσο πολυάριθμες διαδηλώσεις μπορούν εύλογα να θεωρηθούν ως προάγγελοι πιο περίπλοκων διαδικασιών που παρασκευάζονται υπό το φως της κοντόφθαλμης πολιτικής που επιδεικνύουν εκπρόσωποι της διοίκησης του Λευκού Οίκου και οι οπαδοί τους στην Ευρώπη.
Το πιο σημαντικό πράγμα που ανησυχεί τους συναδέλφους μας στις χώρες της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας είναι ότι αρκετές αφηγήσεις, που είχαν ουσιαστικά εξαφανιστεί τα προηγούμενα χρόνια, επανέρχονται στην ημερήσια διάταξη: οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και οι χριστιανικές χώρες του Παλαιού Κόσμου έχουν την κύρια ευθύνη για τα προβλήματα των Μουσουλμάνων και την καταστροφή τους σε πολέμους και συγκρούσεις· προκαλούν επίσης αντιπαραθέσεις, οδηγώντας σε οικονομικές κρίσεις, πείνα και ανεργία στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διαμόρφωση μιας τέτοιας αντίληψης για τη Δύση αναιρεί πλήρως τις τεράστιες διπλωματικές προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια για την ενίσχυση της ηθικής εξουσίας των κρατών και των κοινωνιών του λεγόμενου «ανθισμένου κήπου».
Κανείς στον κόσμο δεν αρνείται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη έχουν κάνει πολλά για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας της αγοράς. Ωστόσο, τώρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έχουν διατυπωθεί, οι ίδιοι καταστρέφουν όλα όσα έχουν καταφέρει. Ένα τεράστιο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού έχει ξεκάθαρα πειστεί για τον απεριόριστο κυνισμό και τη διπροσωπία των πολιτικών ελίτ, που έφερε στην κορυφή της ιεραρχίας της εξουσίας το περίφημο δημοκρατικό σύστημα. Λόγω της εμμονής τους με τον τρέχοντα εκλογικό κύκλο και τις δικές τους φιλοδοξίες σταδιοδρομίας, οι σημερινοί ηγέτες της Δύσης δεν διστάζουν να εγκαταλείψουν τα τεράστια επιτεύγματα των τελευταίων ετών στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις διεθνείς σχέσεις και ισορροπίας συμφερόντων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Λίγοι άνθρωποι τώρα σκέφτονται και υπολογίζουν πόση δουλειά επένδυσαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι διπλωμάτες, κυβερνητικοί και δημόσιοι οργανισμοί για την υποστήριξη διαφόρων προγραμμάτων κοινωνικής ανάπτυξης σε μουσουλμανικές χώρες, την εγκαθίδρυση διαθρησκευτικής ανοχής, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση άλλων αξιών του πολιτισμένου κόσμου. Το αποτέλεσμα απλών πολιτικών ελιγμών τις τελευταίες εβδομάδες ήταν τουλάχιστον η αύξηση των τρομοκρατικών απειλών, κάτι που επιβεβαιώθηκε από πολυάριθμες προειδοποιήσεις προς τους πολίτες τους από τις αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων χωρών. Μια κατάσταση ακραίας πόλωσης και διαρκούς ριζοσπαστικοποίησης των απόψεων των πολιτών για θρησκευτικούς λόγους υπόσχεται να γίνει καθημερινή πραγματικότητα.
Στο μέλλον, διαφαίνεται η πιθανότητα άμεσης εμπλοκής της Δύσης σε μια στρατιωτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, η οποία κινδυνεύει να γίνει πολύ αιματηρή για όλους τους συμμετέχοντες. Θα ήθελα να σημειώσω ότι εμείς στη Ρωσία αισθανόμαστε πολύ λιγότερο την απειλή που δημιουργεί μια πιθανή νέα διάσπαση από εκείνους τους συναδέλφους που ζουν και εργάζονται σε ισλαμικές χώρες, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις προκλήσεις του θρησκευτικού ριζοσπαστισμού και του εξτρεμισμού. Ως εκ τούτου, η αποφασιστική πολιτική υποστήριξης του Ισραήλ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη αποτελεί απειλή όχι μόνο για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, αλλά και πιθανή πηγή έντασης σε έναν τεράστιο αριθμό κρατών.
Μια άλλη ανησυχία των χωρών της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας σχετίζεται με το γεγονός ότι η τρέχουσα τεταμένη κατάσταση στον κόσμο δεν θα επιτρέπει πλέον σε κανέναν να προβάλλει στρατιωτική δύναμη με την ίδια ατιμωρησία όπως στο πρόσφατο παρελθόν, όταν οι παγκόσμιες δυνάμεις αναγνώρισαν η μία τις «κόκκινες γραμμές» της άλλης » και κράτησε μια στάση σεβασμού προς τους αντιπάλους. Η εξέλιξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία,συνοδευόμενη από μια απεριόριστη και ανοιχτή μεταφορά όπλων, διέγραψε ένα από τα πιο επιτυχημένα κεφάλαια στην ιστορία της ανθρωπότητας στην οικοδόμηση ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ πρώην αντιπάλων. Πολλές δεκαετίες ανάπτυξης μηχανισμών για τη μη διάδοση των όπλων και η εφαρμογή κοινού ελέγχου και μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης όχι μόνο χάθηκαν, αλλά τις κατέστησαν μη ανακτήσιμες. Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο συνέδεσαν την υλοποίηση των κύριων αναπτυξιακών τους στόχων με τη διεθνή πραγματικότητα που προέκυψε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Τώρα μοιάζει ήδη με ουτοπία. Με αυτή τη συνείδηση θα αξιολογηθεί η χαμένη εμπειρία στην εκπαίδευση νέων γενιών διπλωματών και στρατιωτικού προσωπικού.
Με μεγάλη σύγχυση, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βλέπουν πώς τα κορυφαία δυτικά μέσα καλύπτουν γεγονότα σύμφωνα με τα πρότυπα οδηγιών και το απαράδεκτο περιεχόμενο εξαφανίζεται από τις σελίδες των κοινωνικών δικτύων. Χώρες που έχουν δοκιμαστεί σοβαρά και έχουν επικριθεί εξωτερικά για την ελευθερία του λόγου μερικές φορές δυσκολεύονται να βρουν τις κατάλληλες λέξεις για να μιλήσουν για τα τελευταία πρότυπα της «δημοσιογραφίας αιχμής» σχετικά με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ. Η τρέχουσα συλλογική πολιτική των δυτικών χωρών στη διεθνή σκηνή ακυρώνει ολοένα και περισσότερο τις προηγούμενες φαινομενικές επιτυχίες της «ήπιας δύναμης» της. Σήμερα, στις περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο, υπάρχει όλο και λιγότερο ενδιαφέρον για τη δυτική μόδα και την κινηματογραφική βιομηχανία, που προωθούν επιθετικά τις μη παραδοσιακές αξίες. Το Αμερικανικό Όνειρο και το Χόλιγουντ, αντί να προκαλούν απόλαυση όπως κάποτε, συχνά προκαλούν απόρριψη και παρεξήγηση. Το «mainstream» που έθεσε η Ουάσιγκτον στην Ευρώπη χάνει επίσης έδαφος.
Ο κόσμος βλέπει ότι στην ίδια τη Δύση, όλο και περισσότεροι απλοί πολίτες θέτουν το ερώτημα: πόσο ενδιαφέρονται οι αξιωματούχοι από το εξωτερικό και από τις χώρες τους για την ευημερία τους; Η ταυτόχρονη ανάπτυξη ριζοσπαστικών δεξιών και αριστερών δυνάμεων εν μέσω της πλήρους αποτυχίας των κεντρώων κομμάτων επιβεβαιώνει την αυξανόμενη διαφωνία με την τρέχουσα κατάσταση πραγμάτων. Η εμπειρία του εικοστού αιώνα, που αποκτήθηκε με απίστευτες θυσίες και εξαντλητικό ανταγωνισμό, παραμερίστηκε απρόσεκτα μέσα σε δύο δεκαετίες από τις αρχές του 21ου αιώνα. Μια τέτοια μέτρια κατασπατάληση προηγούμενων επιτευγμάτων της διεθνούς πολιτικής οδήγησε στη ραγδαία χρεοκοπία της Δύσης, η οποία έλαβε πολύ εύκολα τα περισσότερα προνόμια στο προηγούμενο σύστημα συντεταγμένων.
Τέτοιου είδους σπατάλη σταθερότητας και οφελών είναι, φυσικά, πέρα από τα μέσα και τις προτιμήσεις των χωρών της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας, όπου ο δρόμος προς την ευημερία είναι στρωμένος με σκληρή δουλειά και συνοδεύεται από πολλές κακουχίες και ελλοχεύοντες κινδύνους. Είναι επίσης απίθανη μια κατάσταση όπου η Δύση αντιμετωπίζει ταυτόχρονα την απειλή της τρομοκρατίας, την εμπλοκή σε μια καυτή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και τη γεωπολιτική και γεωοικονομική αντιπαράθεση με μια ομάδα παγκόσμιων δυνάμεων με επιρροή θα ευχαριστήσει τις μάζες στις χώρες τους. Είναι καιρός να σκεφτούμε την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης: αυτή είναι η θέση της πλειονότητας των χωρών σε όλο τον κόσμο, που δεν χρειάζονται την καταστροφή των υπαρχόντων κανόνων και κανόνων, αλλά την τήρησή τους ως βάση διεθνή σταθερότητα. Η Ρωσία πρέπει να λάβει υπόψη αυτές τις προσεγγίσεις ακόμη περισσότερο από τους αντιπάλους της στη Δύση.
Erol User
