Με δυσκολίες συνεχίζεται η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες. Οι 28 ηγέτες της ΕΕ προσπαθούν να βρουν κοινή γραμμή, η οποία θα συνάδει με τις διεθνείς συνθήκες και τη διεθνή νομιμότητα, απέναντι στα ανταλλάγματα που ζητά η Τουρκία για τη συνεργασία της στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ είναι να υπάρχει ευρωπαϊκή κοινή γραμμή , η οποία στη συνέχεια θα παρουσιαστεί στον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, το πρωί. Προοπτική είναι η όποια συμφωνία να επικυρωθεί σε συνάντηση των «28» με την τουρκική ηγεσία την Παρασκευή, με επέκταση της Συνόδου έως το μεσημέρι.
Την δυσκολία να υπάρξει συμφωνία πάνω στο σχέδιο που προβλέπει ότι θα αποστέλλονται στην Τουρκία όλοι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες του πολέμου της Συρίας οι οποίοι έφτασαν παράνομα στην Ελλάδα συνόψισε σε μια φράση η πρόεδρος της Λιθουανίας Dalia Grybauskaite: «Είναι εξαιρετικά πολύπλοκο να υλοποιηθεί και κινείται στα όρια ως προς το διεθνές δίκαιο», είπε.
Ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ αναγνώρισε επίσης την δυσκολία του εγχειρήματος.
«Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος αλλά για να είμαι ειλικρινής είμαι πιο συγκρατημένος παρά αισιόδοξος», δήλωσε στο ξεκίνημα της συνόδου.
Η Ανγκελα Μέρκελ μίλησε στο ίδιο ύφος.«Πιστεύω ότι είναι πιθανόν να υπάρξει συμφωνία, αλλά είμαι συγκρατημένη γιατί μένουν πολλά πράγματα να ρυθμιστούν».
Ως προς τις διαδικασίες που θα διασφαλίζουν τη νομιμότητα της συμφωνίας στην εφαρμογή της εκτιμάται ότι πρέπει να ληφθούν, κυρίως από την Ελλάδα πρόσθετα μέτρα.
Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, προκειμένου να προστατευτούν τα δικαιώματα των αφιχθέντων, η Ελλάδα θα πρέπει να συγκροτήσει σώματα που θα δέχονται και ελέγχουν γρήγορα τις αιτήσεις ασύλου που θα υποβάλλονται.
«Θα χρειαστούν εμπειρογνώμονες που θα ξέρουν καλά την διαδικασία του ασύλου, γιατί οι Σύριοι που θα έρχονται πριν φύγουν για Τουρκία, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε έναν εμπειρογνώμονα και σε έναν δικαστή, καθώς θα πρέπει να ακουστούν», δήλωσε ευρωπαϊκή πηγή.
“Ή συμφωνούμε με την Τουρκία ή θα δημιουργηθούν πολλές ακόμα ‘Ειδομένες'”, επεσήμανε ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ο ίδιος διαμήνυε πως θα προσληφθούν δικαστές, εμπειρογνώμονες ασύλου, μεταφραστές και διερμηνείς που θα ελέγχουν την διαδικασία για το ποιοι χρειάζονται άσυλο.
Ένας ακόμα νομικός «ύφαλος» προκύπτει από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν παρέχει απαραίτητα αρκετές προστασίες ώστε να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα για επαναπροωθήσεις. Τυπικά, οι επαναπροωθήσεις δεν είναι δυνατό να αρχίσουν έως ότου η Τουρκία εγγυηθεί νομικά προστασία και για τους μη Σύρους που θα επιστρέφονται στο έδαφός της
Θεωρήσεις υπό πολιτική πίεση
Ένα τρίτο δύσκολο ζήτημα στη διαπραγμάτευση είναι το αίτημα της Τουρκίας για απελευθέρωση των θεωρήσεων (visas) που χρειάζονται οι τούρκοι πολίτες για να εισέλθουν στη Ζώνη Σένγκεν το αργότερο έως τα τέλη Ιουνίου. Ενστάσεις για το εν λόγω ζήτημα έχει εκφράσει η Γαλλία, ζητώντας να εκπληρωθούν και τα 72 σχετικά προαπαιτούμενα.
Το θέμα των θεωρήσεων μπορεί να περιπλακεί περαιτέρω από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει ακόμα την Κύπρο.
Με δεδομένο ότι η τουρκική πλευρά έχει σχεδόν υποσχεθεί την ταχεία απελευθέρωση των θεωρήσεων στους πολίτες της, το θέμα μπορεί να αποδειχθεί «ακανθώδες».
Κύπρος και κεφάλαια
Το κυριότερο «αγκάθι» που μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας είναι, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, το τουρκικό αίτημα να ανοίξουν πέντε ενταξιακά κεφάλαια τα οποία μπλοκάρει η Κύπρος.
Προσερχόμενος στη Σύνοδο, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης κατέστησε σαφές ότι η Λευκωσία δεν θα σταθεί εμπόδιο στη συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εφόσον η Άγκυρα τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει παλαιότερα αναλάβει για άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων στα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη.
«Χωρίς αυτό, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα», τόνισε ο Κύπριος πρόεδρος, επισημαίνοντας μάλιστα ότι η κυπριακή στάση δεν πρόκειται να αλλάξει.
Στα έως τώρα προσχέδια για κοινό ανακοινωθέν πάντως οι ευρωπαίοι εταίροι φαίνεται να στηρίζουν την κυπριακή πλευρά, καθώς δεν γίνεται αναφορά στο άνοιγμα των συγκεκριμένων κεφαλαίων διαπραγμάτευσης που ζητά η Τουρκία. Η κυρίαρχη διατύπωση προβλέπει ότι Βρυξέλλες και Άγκυρα θα «προετοιμαστούν για την απόφαση ανοίγματος νέων κεφαλαίων […] το ταχύτερο δυνατό».
«Η ευρωπαϊκή ενότητα είναι αρραγής. Δεν πρόκειται η Κύπρος να πληρώσει τα σπασμένα. Η λύση η ευρωπαϊκή θα είναι με την Κύπρο. Πρέπει να βρεθεί η σωστή διατύπωση», δήλωσε ευρωπαίος αξιωματούχος.
Τα χρήματα
Το μικρότερο πρόβλημα φαίνεται πως είναι τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ που ζητά η Άγκυρα ως οικονομική βοήθεια για τους 2,7 εκατομμύρια πρόσφυγες που ήδη φιλοξενεί στο έδαφός της, αν και πρόκειται για το διπλάσιο ποσό σε σχέση με τα 3 δισεκ. ευρώ που είχαν συμφωνηθεί το φθινόπωρο.
Στις 72.000 οι θέσεις μετεγκατάστασης, για την ώρα
Τελικός στόχος της όλης διαπραγμάτευσης είναι να υπάρξει ένα πρόγραμμα που θα προβλέπει ότι για κάθε Σύρο που θα επαναπροωθείται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, η Ευρώπη θα δέχεται να μετεγκατασταθεί στο έδαφός της ένας καταγεγραμμένος Σύρος πρόσφυγας που ήδη φιλοξενείται σε τουρκικό έδαφος.
Σύμφωνα με τα έως τώρα προσχέδια, σε αρχική φάση, οι χώρες της Ε.Ε. θα διαθέσουν 72.000 θέσεις φιλοξενίας για το εν λόγω σχέδιο, δεσμευόμενοι ότι θα αναθεωρήσουν τον αριθμό εάν οι μετεγκαταστάσεις τον υπερβούν.
Τέλος, σε περίπτωση που η Τουρκία καταφέρει σχεδόν να μηδενίσει τις ροές προς την Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι θα μελετήσουν επιπλέον σχέδιο εθελοντικών μετεγκαταστάσεων απευθείας από την Τουρκία.
Τριμερής Νταβούτογλου-Τουσκ-Γιουνκέρ την Παρασκευή
Τριμερής συνάντηση μεταξύ των Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, Ντόναλντ Τουσκ και Αχμέντ Νταβούτογλου ορίστηκε για το πρωί της Παρασκευής στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της επίτευξης συμφωνίας μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας για το προσφυγικό.
Η συνάντηση ίσως πραγματοποιούνταν απόψε, ωστόσο, λόγω της καθυστερημένης άφιξης του Τούρκου πρωθυπουργού στις Βρυξέλλες, αυτή θα γίνει το πρωί στις 08:00.
Σε δηλώσεις του ο Τούρκος πρωθυπουργός τόνισε πως δεν θα δεχτεί καμία συμφωνία που θα μετατρέπει την Τουρκία σε μια «ανοιχτή φυλακή» για τους μετανάστες.
«Δεν θα πρόκειται να δεχτούμε καμία πρόταση η οποία θα μετατρέπει την Τουρκία σε μια ανοιχτή φυλακή μεταναστών. Όλοι πρέπει να το γνωρίζουν αυτό…Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μια καλή έκβαση για την Τουρκία, για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για τους μετανάστες», σημείωσε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας.
Διαφωνία Σουηδίας-Βρετανίας και παρέμβαση Τσίπρα
Νωρίτερα κατατέθηκε μία πρόταση για το κείμενο συμπερασμάτων από τη Σουηδία, την οποία είχαν εγκρίνει οι Σοσιαλιστές. Σύμφωνα με αυτή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το γεγονός ότι η Κομισιόν έχει ξεκινήσει διαδικασία ευρείας διαβούλευσης πάνω στον ευρωπαϊκό πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων που στοχεύει σε μία δίκαιη αγορά εργασίας ακι ενός κράτους πρόνοιας.
Ωστόσο, η πρόταση προσέκρουσε στις ενστάσεις της Βρετανίας που μπροστά στο δημοψήφισμα για το Brexit το καλοκαίρι θέλησε να κρατήσει αποστάσεις.
Η τοποθέτηση των Βρετανών προκάλεσε την παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είπε πως “δεν είναι δυνατόν σε τέτοιες συνθήκες να έχετε αλλεργία σε οτιδήποτε σχέδιο σχετίζεται με την κοινωνική αλληλεγγύη”.
