Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασαν τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα, που θεωρούν ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Το λεγόμενο μνημόνιο κατανόησης Άγκυρας-Τρίπολης “παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται προς το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικά δεσμευτικές συνέπειες για τρίτα κράτη”, τονίζεται στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής.
Η ανακοίνωση της ΕΕ εκφράζει επίσης ρητώς την “αλληλεγγύη” της στην Ελλάδα και στην Κύπρο, που ανησυχούν ότι η Τουρκία προσπαθεί να προβάλλει αξιώσεις σε μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου τα οποία εκτιμάται πως βρίσκονται στον βυθό των περιοχών που εποφθαλμιά.
Αναλυτικά, στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται:
“Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει τα προηγούμενα συμπεράσματά του της 22ας Μαρτίου και της 20ής Ιουνίου σχετικά με την Τουρκία. Επαναβεβαιώνει τα συμπεράσματά του της 17ης και 18ης Οκτωβρίου σχετικά με τις παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης της Τουρκίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Το μνημόνιο συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναβεβαιώνει απερίφραστα την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο έναντι των συγκεκριμένων ενεργειών της Τουρκίας”.
Η συμφωνία για την κλιματική αλλαγή
Όπως ανακοίνωσε και νωρίτερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στη Σύνοδο Κορυφής οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συμφώνησαν η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει κλιματικώς ουδέτερη ως το 2050, αφήνοντας όμως την Πολωνία εκτός της δέσμευσης αυτής προς το παρόν.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση:
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με βάση τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και την ανάγκη να ενισχυθεί η παγκόσμια δράση για το κλίμα, ενστερνίζεται τον στόχο να έχει καταστεί η ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, σύμφωνα με τους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων. Στο παρόν στάδιο, ένα κράτος μέλος δεν είναι σε θέση να δεσμευθεί στην υλοποίηση του στόχου αυτού σε ό,τι το αφορά, και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο συγκεκριμένο ζήτημα τον Ιούνιο του 2020.
2. Η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα θα δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες, όπως δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη, για νέα επιχειρηματικά μοντέλα και αγορές, για νέες θέσεις εργασίας και τεχνολογική ανάπτυξη. Οι μακρόπνοες πολιτικές για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία θα παίξουν καίριο ρόλο.
3. Ωστόσο, για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα θα πρέπει να αντιμετωπισθούν σοβαρές προκλήσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και ζητεί από το Συμβούλιο να προωθήσει τις εργασίες, σύμφωνα με την παράγραφο 1. Αναγνωρίζει την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα ευνοϊκό πλαίσιο που θα ωφελεί όλα τα κράτη μέλη και θα περιλαμβάνει κατάλληλα μέσα, κίνητρα, στήριξη και επενδύσεις ώστε να διασφαλιστεί η οικονομικά αποδοτική, δίκαιη καθώς και κοινωνικά ισορροπημένη και αμερόληπτη μετάβαση, συνεκτιμώντας τις διάφορες εθνικές συνθήκες όσον αφορά τα σημεία εκκίνησης.
4. Η μετάβαση θα απαιτήσει σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικροτεί και υποστηρίζει την ανακοίνωση της ΕΤΕπ ότι προτίθεται να στηρίξει επενδύσεις ύψους 1 τρισ. ευρώ στη δράση για το κλίμα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα την περίοδο 2021-2030. Υπογραμμίζει ότι το επόμενο ΠΔΠ θα συμβάλει σημαντικά στη δράση για το κλίμα. Το πρόγραμμα InvestEU έχει σημαντικό ρόλο στη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων για τη μετάβαση. Ο μελλοντικός μηχανισμός δίκαιης μετάβασης θα παράσχει προσαρμοσμένη στήριξη στις περιφέρειες και τους τομείς που επηρεάζονται περισσότερο από τη μετάβαση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την εξαγγελία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι οι μελλοντικές προτάσεις της θα έχουν στόχο τη διευκόλυνση επενδύσεων ύψους 100 δισ. ευρώ μέσω του μηχανισμού δίκαιης μετάβασης. Η χρηματοδότηση των προσπαθειών μετασχηματισμού πρέπει να συνεχιστεί και μετά το 2030.
5. Όλη η σχετική νομοθεσία και οι πολιτικές της ΕΕ πρέπει να παρουσιάζουν συνέπεια στη συμβολή τους προς την εκπλήρωση του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας με ταυτόχρονη εξασφάλιση ισότιμων όρων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να εξετάσει αν αυτό απαιτεί προσαρμογή των υφιστάμενων κανόνων, μεταξύ άλλων των κανόνων σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις και τις δημόσιες συμβάσεις. Καλεί επίσης την Επιτροπή να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με τον περιβαλλοντικό και κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα.
6. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζει την ανάγκη να κατοχυρωθεί η ενεργειακή ασφάλεια και να γίνει σεβαστό το δικαίωμα των κρατών μελών να αποφασίζουν για το ενεργειακό τους μείγμα και να επιλέγουν τις πλέον κατάλληλες τεχνολογίες. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό τους μείγμα.
7. Ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας πρέπει να επιτευχθεί κατά τρόπο που να διαφυλάσσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπιση της διαρροής άνθρακα κατά τρόπο σύμφωνο προς τον ΠΟΕ. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα όσον αφορά τους κλάδους υψηλής έντασης άνθρακα. Οι εγκαταστάσεις στις τρίτες χώρες πρέπει να τηρούν τα υψηλότερα διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα και πρότυπα ασφάλειας.
8. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει πρόταση για τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ΕΕ το συντομότερο δυνατό εντός του 2020 προκειμένου να εγκριθεί από το Συμβούλιο και να υποβληθεί στην UNFCCC.
9. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ευχαριστεί θερμά την Ισπανία για την επιτυχή διοργάνωση της COP25 στη Μαδρίτη. Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, ύστερα από διεξοδική εκτίμηση επιπτώσεων, την πρότασή της για επικαιροποίηση της εθνικά καθορισμένης συνεισφοράς της ΕΕ για το 2030 εγκαίρως πριν από την COP26.
10. Η δέσμευση της διεθνούς κοινότητας θα έχει κρίσιμη σημασία για την επιτυχή αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην κλιματική διπλωματία.
11. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθεί την πρόοδο προς την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και θα παρέχει στρατηγική καθοδήγηση, κατά περίπτωση.
