Δεν εξάντλησε όλες τις ειρηνικές λύσεις η βρετανική κυβέρνηση προτού αποφασίσει να λάβει μέρος στην εισβολή του Ιράκ το 2003, είναι το πόρισμα της πολυαναμενόμενης έκθεσης Τσίλκοτ, που έχει στο επίκεντρο τις ενέργειες του τότε πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.
Η ανάληψη στρατιωτική δράσης «δεν ήταν η έσχατη λύση», δήλωσε ο υπεύθυνος της έρευνας, σερ Τζον Τσίλκοτ, προσθέτοντας μάλιστα ότι η νομική βάση πάνω στην οποία το Λονδίνο αποφάσισε να εμπλακεί στον πόλεμο του Ιράκ δεν ήταν ούτε κατά διάνοια ικανοποιητική.
Ο σερ Τζον σημείωσε πως οι πληροφορίες πάνω στις οποίες το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να συμμετάσχει στην εισβολή του 2003 ήταν προβληματικές, ενώ ταυτόχρονα επέκρινε έντονα τις βρετανικές προετοιμασίες που έγιναν για τον πόλεμο, τις οποίες χαρακτήρισε «τελείως ανεπαρκείς».
Σύμφωνα μάλιστα με απόρρητη αλληλογραφία του κ. Μπλερ με τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους, ο βρετανός πρωθυπουργός είχε διαβεβαιώσει τον αμερικανικό ηγέτη ότι θα είναι «μαζί του, σε κάθε περίπτωση».
Ο σερ Τζον τόνισε ακόμα πως η Βρετανία υπερέβαλε για το μέγεθος της απειλής που συνιστούσε το οπλοστάσιο του Σαντάμ Χουσεΐν, κάνοντας μάλιστα λόγο για υπονόμευση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Συνολικά 179 βρετανοί ένστολοι, ανάμεσά τους και έξι γυναίκες, έχασαν τη ζωή τους στην εκστρατεία στο Ιράκ, ανάμεσα στο 2003 και το 2009.
Η επιτροπή υπό τον σερ Τζον Τσίλκοτ, που συστήθηκε το 2009 από τον διάδοχο του κ. Μπλερ, Γκόρντον Μπράουν, κατόπιν πιέσεων από τον πολιτικό κόσμο και την κοινή γνώμη, χρειάστηκε επτά χρόνια για να ολοκληρώσει το έργο της, δεχόμενη έντονες επικρίσεις για την καθυστέρηση.
Οι ερευνητές μελέτησαν 150.000 κυβερνητικά έγγραφα, πήραν συνεντεύξεις από περίπου 150 ανθρώπους και να διεκδικήσαν πρόσβαση σε απόρρητα αρχεία. Συνολικά η έκθεση του σερ Τζον αριθμεί 12 τόμους και 2,6 εκατομμύρια λέξεις, ενώ η όλη διαδικασία κόστισε 10 εκατομμύρια λίρες.
Οικογένειες των 179 Βρετανών στρατιωτών έχουν εκφράσει την πρόθεση να κινηθούν νομικά εναντίον του κ. Μπλερ εφόσον η έκθεση διαπιστώνει ότι παραπλάνησε τους Βρετανούς στην προσπάθειά του να τους πείσει να συμμετάσχει η χώρα στον πόλεμο. Ορισμένοι ζητούν να δικαστεί ο κ. Μπλερ ως εγκληματίας πολέμου στη Χάγη.
Μεταξύ άλλων, η έκθεση θα ασχολείται με τον εκ των υστέρων αποδεδειγμένο ανακριβή ισχυρισμό του κ. Μπλερ ότι υπήρχαν αδιάσειστες πληροφορίες ασφαλείας περί κατοχής όπλων μαζικής καταστροφής από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν που ήταν δυνατό να αναπτυχθούν εντός 45 λεπτών.
Επίσης έχουν εξεταστεί τα μηνύματα και οι διάλογοι μεταξύ του τότε Βρετανού Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους για να διαπιστωθούν οι συνθήκες υπό τις οποίες λήφθηκε η απόφαση συμμετοχής της Βρετανίας στον πόλεμο, χωρίς τη συγκατάθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Σημαντικό κομμάτι της έρευνας ασχολήθηκε με την έλλειψη σχεδιασμού για τη μετά-Σαντάμ εποχή στο Ιράκ, που στιγματίζεται ακόμα από βία. Ο κ. Μπλερ έχει απολογηθεί για το ελλιπή σχεδιασμό για την επόμενη ημέρα.
Μετά από τη δημοσιοποίηση της έκθεσης και αφού θα έχει προηγηθεί μία πρώτη αντίδραση από τον Πρωθυπουργό Κάμερον και τον ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, ο οποίος αναμένεται να απολογηθεί εκ μέρους του κόμματός του, ο κ. Μπλερ θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου.
