Του Νίκου Αθηναίου, 20-5-2016
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι «εξακολουθεί να υπάρχει η απειλή ασφάλειας στη Λιβύη». Η θέση των ΗΠΑ είναι ότι η λύση που θα δοθεί για την ομαλοποίηση της εσωτερικής κατάστασης στη χώρα πρέπει να καλύπτεται από την ομπρέλα του ΟΗΕ. Ταυτόχρονα, η λύση αυτή θα πρέπει να ανταποκρίνεται και στην ανάγκη για την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας. Αυτά δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην Ουάσιγκτον, χθες, κατά τη διάρκεια της καθημερινής ενημέρωσης των δημοσιογράφων.
Η δήλωση αυτή αναδεικνύει το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ: Θα δώσουν οι επιδιωκόμενες μέσω ΟΗΕ πολιτικές διαβουλεύσεις ειρηνική λύση που θα καλύπτει και το αμερικανικό εθνικό συμφέρον, ή θα χρειαστεί μεγαλύτερη από τη σημερινή αμερικανική στρατιωτική επέμβαση προκειμένου να διασφαλιστεί αυτό;
Όπως φάνηκε από τη διεθνή συνάντηση για τη Λιβύη που έγινε στη Βιέννη προχθές, αλλά και από την πρόσφατη διάσκεψη των χωρών μελών της ΕΕ για τη Λιβύη, με συμμετοχή ΗΠΑ και ΟΗΕ, η Κυβέρνηση Ομπάμα υποστηρίζει τη λύση μέσω διαβουλεύσεων. Στη Βιέννη συζητήθηκε το ενδεχόμενο – ύστερα από λιβυκό αίτημα – να αρθεί το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη χώρα αλλά μόνο για την περιοχή της Τρίπολης προκειμένου να παρασχεθεί εξοπλισμός και κατάλληλη στρατιωτική εκπαίδευση στην Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας [GNA] που εδρεύει στην Τρίπολη προκειμένου να αρχίσει η σταθεροποίηση της χώρας καθώς και η ανοικοδόμησή της.
Σήμερα υπάρχουν δύο κυβερνήσεις στη Λιβύη. Μία δυτικά της χώρας στην Τρίπολη, η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας που σχηματίστηκε στο εξωτερικό τον Δεκέμβριο του 2015 υπό τον Φαγιέζ Σεράτζ και επέστρεψε στη Λιβύη τον περασμένο Μάρτιο, και μία στα ανατολικά, στο Τομπρούκ, επονομαζόμενη Βουλή των Αντιπροσώπων [HOR] με ισχυρό άνδρα τον αντιισλαμιστή Στρατηγό Χαφτάρ με περγαμηνές από μάχες που έχει δώσει κατά του Ισλαμικού Κράτους και ο οποίος θεωρείται ότι έχει την υποστήριξη παλιών στελεχών του καθεστώτος Καντάφι καθώς και της Αιγύπτου και των ΗΑΕ. Ο πλευρά Χαφτάρ κατηγορεί τον Σεράτζ ως φιλοισλαμιστή που τον υποστηρίζουν η Τουρκία, το Κατάρ και το Σουδάν.
Το Ισλαμικό Κράτος ελέγχει τη Σύρτη ενώ ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα σε ποια άλλα σημεία έχει πυρήνες στη χώρα. Οι ΗΠΑ ανέστειλαν τη λειτουργία της Πρεσβείας τους στην Τρίπολη εξαιτίας της βίας το καλοκαίρι του 2014. Η Αραβική Άνοιξη απέτυχε και στη Λιβύη. Η αποτυχία να αποκατασταθούν οι κρατικές δομές, και ο εμφυλιοπολεμική βία που ξέσπασε μετά από το θάνατο του Καντάφι απέδειξαν ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν σχέδιο για το τι έπρεπε να γίνει στη μετά Καντάφι εποχή. Ούτε οι Νατοϊκές επιχειρήσεις το 2011 απέφεραν την τάξη στη χώρα. Αναρχία και ΙΚ επικράτησαν. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Ομπάμα είπε στο FOX NEWS τον περασμένο μήνα ότι η Λιβύη υπήρξε «το χειρότερο λάθος της εξωτερικής μου πολιτικής».
Οι δε δύο κυβερνήσεις στη Λιβύη προσπαθούν τώρα να κερδίσουν την εύνοια ΗΠΑ, ΟΗΕ και ΕΕ κατηγορώντας και οι δύο το ΙΚ, τα μέλη του οποίου, σύμφωνα με αμερικανικές στρατιωτικές πηγές ανέρχονται σήμερα σε 6.000 άτομα. Με την GNA τάχθηκαν και Κίνα και Ρωσία κατά τη συνάντηση της Βιέννης.
Η αναρχία που επικρατεί στη Λιβύη, ο κατακερματισμός της χώρας, οι πολλές και καλά οπλισμένες ομάδες, σε συνδυασμό με την εμπειρία της Συρίας και του Ιράκ αποτελούν πηγή ανησυχίας για πολλούς στην Ουάσιγκτον για το ενδεχόμενο ο οπλισμός που θα σταλεί στη Λιβύη να καταλήξει σε λάθος χέρια.
Επίσης, θα πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι η Λιβύη εξακολουθεί, σύμφωνα με την έκθεση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το 2015, να χαρακτηρίζεται παράδεισος παράνομης διακίνησης μεταναστών και γυναικών, ενώ ταυτόχρονα φιλοξενεί, σύμφωνα και με καταθέσεις των αρχηγών των μυστικών της υπηρεσιών στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου τον περασμένο Φεβρουάριο, τη μεγαλύτερη δύναμη τρομοκρατών μετά από τη Συρία και το Ιράκ.
Στην σύσκεψη στη Βιέννη ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών κ. Στάινμαγιερ ζήτησε την άμεση προσέγγιση του Στρατηγού Χαφτάρ με την κυβέρνηση της Τρίπολης. Η συμφιλίωση των δύο «κυβερνήσεων» είναι το άμεσο ζητούμενο προκειμένου να κτιστεί κράτος με ενιαίες ένοπλες δυνάμεις, οικονομία και διοίκηση. Ειδάλλως μπορεί να διολισθήσει εύκολα σε μεγαλύτερο χάος από το σημερινό.
Καλούνται, λοιπόν, σήμερα οι πολιτικές δυνάμεις της Λιβύης να συμφιλιωθούν. Ενδεχόμενη αποτυχία για εθνική κυβέρνηση ευρείας συνεννόησης με πιθανή άνοδο των εξτρεμιστικών δραστηριοτήτων του ΙΚ θα αυξήσει την απειλή κατά της Δύσης. Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν δημιουργηθεί κυβέρνηση αλλά χωρίς να μπορεί να ελέγξει την τρομοκρατία στη χώρα, να προστατεύσει τον εθνικό πλουτοπαραγωγικό πλούτο, να προφυλάξει επαρκώς τα σύνορα της Λιβύης από τη διείσδυση ξένων ανατρεπτικών στοιχείων, να ελέγξει τον οπλισμό που ήδη έχει στην κατοχή της και όσο ακόμα πρόκειται να της αποσταλεί, και να παρεμποδίσει τις ανεξέλεγκτες ροές μεταναστών αν ξεσπάσει έντονη εσωτερική κρίση και περισσότερη βία.
Αν αυτά δεν συμβούν, τότε οι ΗΠΑ θα είναι υποχρεωμένες να εξετάσουν σοβαρά την περίπτωση στρατιωτικής επέμβασης, ίσως και εντός του 2016. Ο Πρόεδρος Ομπάμα στην Ομιλία του για την Κατάσταση του Έθνους στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον εξέφρασε τη γνώμη ότι σε ό,τι αφορά τον πόλεμο κατά του ΙΚ οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν εξουσιοδότηση χρήσης στρατιωτικής βίας στη βάση της ίδιας εντολής που έδωσε ο Μπους κατά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν το 2001.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Αρχηγός του Μεικτού Επιτελείου Στρατηγός Τζόζεφ Ντάνφορντ υπογράμμισε την ανάγκη ελευθερίας δράσης που πρέπει να δοθεί από το Κογκρέσο, αναφέρθηκε στο ίδιο αίτημα από τον Πρόεδρο Ομπάμα, και εμμέσως πλην σαφώς το ζήτησε και ό ίδιος λέγοντας στην κατάθεσή του στην Επιτροπή Στρατιωτικών Υποθέσεων: «Είναι δίκαιο να λέμε ότι μπορούμε να δράσουμε αποφασιστικά με στρατιωτικά μέσα κατά του ΙΚ στη Λιβύη σε συνδυασμό με τις πολιτικές διεργασίες στη χώρα αυτή».
