Μπορεί στην Ιθάκη να παίχτηκε η τελευταία πράξη του μνημονιακού δράματος για την Ελλάδα, ωστόσο το τέλος των μνημονίων φαίνεται πως δεν συμπίπτει και με το τέλος της υπερφορολόγησης.
Η Ελλάδα εγκαταλείπει τα προγράμματα διάσωσης με ένα τριπλό ιστορικό ρεκόρ στους φόρους.
Πρώτον τα φορολογικά βάρη εκτοξεύθηκαν στο υψηλότερο ποσοστό αναλογικά με το ΑΕΠ που έχει καταγραφεί ποτέ στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η αναλογία φόρων ως προς το ΑΕΠ άνω του 27% είναι πρωτόγνωρη, τουλάχιστον για όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης, σημειώνει η «Καθημερινή της Κυριακής».
Δεύτερον, η Ελλάδα είναι πλέον η πρώτη χώρα στην Ευρωζώνη σε αναλογία φόρων ως προς το ΑΕΠ.
Από τη 13η θέση το 2008 και τη 10η θέση στην αρχή των Μνημονίων, κατακτήσαμε την πρωτιά το 2016 και από τότε μένουν σταθερά στην κορυφή.
Το τρίτο ρεκόρ έχει να κάνει με την ταχύτητα με την οποία επήλθε στη χώρα μας το «φορολογικό σοκ».
Αναζητώντας κανείς τον τρόπο με τον οποίο επιχειρήθηκε να δαμαστούν τα γιγάντια ελλείματα δεν θα δυσκολευτεί κανείς να καταλήξει στη… βροχή φόρων.
Η συνεχής αύξηση των συντελεστών τόσο στην άμεση όσο και στην έμμεση φορολογία εν μέσω της ύφεσης αποτυπώθηκε με τρόπο ξεκάθαρο στον δείκτη των φορολογικών εσόδων αναλογικά με το ΑΕΠ.
Πρώτον, το 2008 οι φόροι στην παραγωγή και τις εισαγωγές αντιστοιχούσαν στο 12,6% αναλογικά με το ΑΕΠ, ενώ το 2017 το ποσοστό είχε εκτιναχθεί στο 17,5%, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
Δεύτερον, οι φόροι στο εισόδημα δεν είχαν αντίστοιχη αύξηση ως προς το ΑΕΠ, όχι διότι δεν υπήρξαν πολύ μεγάλες αυξήσεις φορολογικών συντελεστών, αλλά γιατί επιδρά καταλυτικά ο παράγοντας της μείωσης των δηλωθέντων εισοδημάτων και της φοροδιαφυγής. Σε κάθε περίπτωση η επιβάρυνση ήταν εμφανής: Ο συντελεστής που διαμορφωνόταν στο 8,1% το 2008, ανήλθε στο 9,7% το 2014 και στο 10,2% το 2017.
Τρίτον, στις ασφαλιστικές εισφορές, οι επιβαρύνσεις είναι αποτέλεσμα της πολιτικής κυρίως της σημερινής κυβέρνησης. Η αναλογία των εσόδων ως προς το ΑΕΠ διαμορφωνόταν στο 12,7% το 2008, ανήλθε στο 13,5% το 2014 και στο 14,6% το 2017.
Υπέρογκα βάρη
Η «Καθημερινή» εκτιμά πως είναι δεδομένο ότι η πρωτιά θα αποτυπωθεί και στα συγκριτικά στατιστικά στοιχεία του 2017, καθώς ήταν έτος ενεργοποίησης πρόσθετων φορολογικών μέτρων που πλησίαζαν το 1% του ΑΕΠ, κάτι που δεν συνέβη σε καμία άλλη χώρα – μέλος της Ευρωζώνης. Πλέον η Ελλάδα έχει τουλάχιστον μισή ποσοστιαία διαφορά από τη δεύτερη της σχετικής κατάταξης χώρα, η οποία είναι η Μάλτα, ενώ ακολουθούν Αυστρία και Λουξεμβούργο με αναλογία 25,7%.
Πρόσθετα έσοδα 4,7 δισ. την πρώτη μεταμνημονιακή περίοδο
Η Ελλάδα προκειμένου να πετύχει τους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος την πρώτη μεταμνηνονιακή περίοδο (2018-2022) πρέπει να βρει πρόσθετα έσοδα από φόρους ύψους 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το ποσό αυτό δεν προβλέπεται να προέλθει μόνο από την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αλλά και από την επιβολή πρόσθετων φορολογικών μέτρων, με κυριότερο τη μείωση της έκπτωσης φόρου για έξι εκατομμύρια φορολογούμενους (μισθωτούς και συνταξιούχους) από τα 1900 ευρώ που είναι σήμερα στα 1250 ευρώ.
Για το 2018, οι άμεσοι φόροι προβλέπεται ότι θα αποφέρουν 17,4 δισ. δηλαδή λιγότερα από τα 17,7 δισ. του 2017.
Όσον αφορά τους έμμεσους φόρους επίσης προβλέπεται μείωση της απόδοσης στα 35,2 δισ. έναντι 35,471 το 2017.
Από τον ΕΝΦΙΑ και τους φόρους στην περιουσία οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να προσβλέπουν σε κάτι παραπάνω από μία μικρή ελάφρυνση.
Για το 2018 οι εισπράξεις υπολογίζονται στα 3,1 δισ. ευρώ ενώ ακόμη και μέχρι το 2020 δεν πρόκειται να πέσουν κάτω από τα επίπεδα των 2,9 δισ. ευρώ.
Οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης μέχρι το 2020
Οι φόροι θα βρεθούν στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων της Αθήνας με τους δανειστές της χώρας και στη μεταμνημονιακή περίοδο καθώς η Ελλάδα έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις τις οποίες και πρέπει να υλοποιήσει.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει από την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγαίου, και τη νέα αλλαγή αντικειμενικών αξιών, μέχρι τη μείωση του αφορολογήτου ώστε να διευρυνθεί η φορολογική βάση κάτι στο οποίο επιμένει το ΔΝΤ.
Οι τέσσερις «σκόπελοι» για την κυβέρνηση:
1) Στην τελική του μορφή, το «κείμενο συμμόρφωσης» που συντάχθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Eurogroup του Ιουνίου, προβλέπει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου η Ελλάδα θα πρέπει να καταργήσει οριστικά το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ στα νησιά. Το μέτρο έχει μικρό δημοσιονομικό κόστος (28 εκατ. ευρώ) αλλά μεγάλη πολιτική σημασία μετά τη δέσμευση του πρωθυπουργού ότι δεν θα αυξηθεί ο ΦΠΑ στα πέντε νησιά που πλήττονται από το προσφυγικό. Η συζήτηση θα διεξαχθεί με τους δανειστές στο πλαίσιο της πρώτης μεταμνημονιακής αποστολής στην Αθήνα με την ελληνική πλευρά να ζητά διατήρηση του ειδικού καθεστώτος και για το 2019.
2) Στο τέλος του χρόνου εκπνέει και η νέα παράταση που δόθηκε ώστε να μην ενεργοποιηθεί ο φόρος υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Έτσι, μέσα στους επόμενους μήνες, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει αν θα ενεργοποιήσει τον φόρου που παραμένει ψηφισμένος αλλά «παγωμένος» επί τουλάχιστον έξι χρόνια, ή αν θα επιδιώξει να προστατεύσει τους πωλητές ακινήτων από την επιβάρυνση.
3) Ενώ τα 6,4 εκατομμύρια των ιδιοκτητών ακινήτων θα αντιμετωπίζουν τις φετινές δόσεις του ΕΝΦΙΑ, το οικονομικό επιτελείο θα καλείται να ενημερώσει τους εκπροσώπους των θεσμών για τις ενέργειες που γίνονται ώστε να προχωρήσει η νέα αλλαγή των αντικειμενικών αξιών. Το παράρτημα της συμφωνίας του Eurogroup δεσμεύει την Ελλάδα να κάνει δύο ακόμη αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Η μία μέσα στο 2019 ώστε να καλυφθεί το 50% της απόστασης που χωρίζει τις εμπορικές αξίες από τις αντικειμενικές και μια ακόμη μέσα στο 2020.
4)Το θέμα της μείωσης του αφορολογητου από την 1/1/2020 προς το παρόν δεν συζητείται καθώς η κυβέρνηση θα ρίξει όλο το βάρος στην αποφυγή της μείωσης των συντάξεων. Ωστοσο, ο «φάκελος» θα ανοίξει μέσα στο 2019 αφενός για να φανεί αν θα προχωρήσει και το συγκεκριμένο συμφωνημένο μέτρο και αφετέρου για να εξεταστεί ποια από τα φορολογικά αντίμετρα θα ενεργοποιηθούν.
