Κερδίζει τις εντυπώσεις ως δύναμη ειρήνης και σταθερότητας η Ρωσία με αφορμή και τον πόλεμο για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Του Νίκου Αθηναίου
Μάλλον επιτυχής ήταν η ειρηνευτική παρέμβαση της Μόσχας μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Ρώσος Πρωθυπουργός κ. Ντμίτρι Μεντβέντεφ επισκέφθηκε διαδοχικά τις δύο χώρες, στις 8 Απριλίου προκειμένου να τις πείσει να σταματήσουν τις εχθροπραξίες και να τα βρουν για τη αυτοαποκαλούμενη «Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», του αυτόνομου αρμενικού θύλακα εντός του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν.
Στο Ερεβάν, μάλιστα, ο κ. Μεντβέντεφ κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο των θυμάτων της Αρμενικής Γενοκτονίας.
Η διαμάχη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ που έχει στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους από το 1988 είναι αντικείμενο ανεπιτυχών διαπραγματεύσεων από το 1994, την πρώτη εκεχειρία, μέσω της αποκαλούμενης «Ομάδας του Μινσκ», του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη [OSCE] με έδρα τη Βιέννη, με κύριους διαπραγματευτές μεταξύ των δύο πλευρών την Αμερική, Γαλλία και Ρωσία.
Η Ρωσία, στο μεταξύ, είναι σήμερα η κύρια πηγή στρατιωτικών εξοπλισμών και της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν και μέσω αυτής της παράλληλης τροφοδοσίας στρατιωτικού υλικού μπορεί να ελέγχει τις εξελίξεις στις δύο αυτές χώρες.
Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, των επισκέψεών του ο Ρώσος Πρωθυπουργός επανέλαβε την αποφασιστικότητα της Μόσχας να συνεχίσει τους εξοπλισμούς και προς τις δύο χώρες, «γιατί αν δεν το κάνουμε εμείς κάποιος άλλος θα το κάνει», όπως είπε με αφοπλιστικό κυνισμό.
Στην Αρμενία η Ρωσία έχει αναπτύξει στρατιωτική βάση, πυραύλους S-300, και διατηρεί δύναμη περίπου 5000 Ρώσων στρατιωτών.
Την ίδια στιγμή, Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία έχουν υπογράψει διμερή Συνθήκη Στρατηγικής Συνεργασίας από το 2010, και η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε το Αζερμπαϊτζάν το 1991, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε.
Κατά την έναρξη των πρόσφατων εχθροπραξιών, ο Τούρκος Πρόεδρος κ. Ερντογκάν δήλωσε ότι η Τουρκία θα κάνει ότι χρειαστεί για να υπερασπιστεί το Αζερμπαϊτζάν αν απειληθεί η ύπαρξή του. Το ερώτημα, βέβαια, είναι αν η Τουρκία θα έμπαινε σε πόλεμο με τη Ρωσία για χάρη του Αζερμπαϊτζάν.
Το θέμα είναι ότι όχι μόνο το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν είναι πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και η τελική κατάληξη του πολέμου για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ – που σήμερα θεωρείται από τη Δύση ως μία από τις αποκαλούμενες «παγωμένες κρίσεις» – μπορεί να επηρεάσει την τύχη της γύρω περιοχής που έχει τεράστια γεωστρατηγική, αλλά και οικονομική σημασία αναφορικά με την τύχη των οδών ενεργείας από την Κεντρική Ρωσία προς την Τουρκία και την Ευρώπη.
Περαιτέρω, λοιπόν, κλιμάκωση των εχθροπραξιών με επίκεντρο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ μπορεί να απειλήσει τη σταθερότητα των ενεργειακών πηγών, τόσο των υπαρχόντων όσο και των μελλούμενων να κατασκευαστούν, ακόμα και όσων προέρχονται από την Κασπία Θάλασσα, να αποσταθεροποιήσει τη Γεωργία, να έχει επιπτώσεις στο Ιράν και ίσως να καταλήξει σε εχθροπραξίες μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, γιατί όχι εμπλέκοντας τις χώρες του ΝΑΤΟ.
Η Αρμενία και η Ρωσία ανήκουν στο λεγόμενο ρωσικό ΝΑΤΟ, στο CSTO [Οργανισμό Συλλογικής Συνθήκης Ασφαλείας] στο οποίο δεν ανήκει το Αζερμπαϊτζάν. Όμως, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν ανήκουν στην ομάδα των 22 χωρών του PfP [Partnership for Peace], του Οργανισμού για τη Συνεργασία του ΝΑΤΟ, που έχει στόχο την ενδυνάμωση της κατανόησης μεταξύ διαφόρων χωρών μέσω της συμμετοχής σε νατοϊκά προγράμματα, ακόμα και στρατιωτικές ασκήσεις.
Αντιδρώντας στις πρόσφατες εχθροπραξίες, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ κ. Στόλτενμπεργκ δήλωσε προχθές ότι «δεν υπάρχει στρατιωτική λύση» για το θέμα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και ότι όποιες χώρες ανήκουν στον PfP πρέπει να λύνουν τις διαφορές τους ειρηνικά. Τέτοιου τύπου δηλώσεις δεν έχουν κανένα νόημα όταν δεν μπορούν να προλάβουν πολέμους ή και να εμποδίζουν επεκτατικές βλέψεις χωρών, άσχετα αν αυτές ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
Μετά από τη Συρία, η Ρωσία έχει άλλη μια δυνατότητα να εμφανίζεται ως διεθνής ειρηνοποιός και να επισκιάζει την αμερικανική διπλωματία στο διεθνές στερέωμα.
Κύριος στόχος της Ρωσίας είναι σήμερα η Ευρώπη, και η εμπέδωση της στο μυαλό και την καρδιά των Ευρωπαίων ότι είναι μια δύναμη ειρήνης και σταθερότητας. Ίσως έτσι μπορέσει να τους επηρεάσει ώστε να δουν με συμπάθεια την άρση των οικονομικών κυρώσεων εναντίον της που λήγουν στο τέλος του ερχόμενου Ιουλίου.
