Ανήμερα της Μεγάλης Τρίτης το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στην ιστορία της Ευρώπης «κλείνει» τριάντα χρόνια, με την επέτειο του Τσέρνομπιλ.
Νωρίς το πρωί, οι σειρήνες ήχησαν ξανά την ώρα που σημειώθηκε το δυστύχημα στον πυρηνικό σταθμό, ενώ σε ναό που έχει χτιστεί ειδικά για τη μνήμη των θυμάτων στο Κίεβο, τελέστηκε επιμημνόσυνη τελετή.
Το δυστύχημα έγινε ξημερώματα του Σαββάτου στις 26 Απριλίου 1986. Εκείνη την ώρα στο εργοστάσιο βρίσκονταν περίπου 200 εργαζόμενοι, οι ασχολούνταν με την ομαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων 1, 2 και 3, καθώς και με το πρόγραμμα ελέγχου που λάμβανε χώρα στον αντιδραστήρα 4, όπου και σημειώθηκε η έκρηξη.
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου υπήρχαν άλλοι εργάτες, οι οποίοι δούλευαν σε νυχτερινή βάρδια για την κατασκευή των αντιδραστήρων 5 και 6, που επρόκειτο να λειτουργήσουν το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς. Σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στο κτίριο του αντιδραστήρα 4.
Το αποτέλεσμα αυτών ήταν η διάνοιξη μιας τρύπας στην οροφή του κτιρίου και η εκτόξευση γραφίτη, σκυροδέματος και συντριμμιών. Με αυτόν τον τρόπο ο πυρήνας του αντιδραστήρα βρέθηκε σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Μεγάλο μέρος του ουρανίου, που χρησιμοποιούνταν ως καύσιμο, έφυγε στον αέρα μαζί υπερουράνια και προϊόντα της σχάσης από τον πυρήνα του αντιδραστήρα, παρασυρόμενα από τον καπνό, του οποίου η στήλη έφτασε σε ύψος το ένα χιλιόμετρο.
Αμέσως μετά το δυστύχημα σκοτώθηκαν 31 εργαζόμενοι στον σταθμό και μέλη των συνεργείων που κλήθηκαν για τη φωτιά. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, χιλιάδες έχουν υποκύψει σε ασθένειες που σχετίζονται με την έκθεση σε ραδιενέργεια – αλλά ο αριθμός τους, και το μέχρι που φτάνουν οι έμμεσες επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ, παραμένει ασαφής.
Οι τοπικές αρχές είχαν αποκρύψει για δύο ημέρες τη σοβαρότητα της κατάστασης, μολονότι η απελευθέρωση ραδιενέργειας ήταν 200 φορές πιο ισχυρή από αυτή μετά την ατομική βόμβα της Χιροσίμα.
Το δυστύχημα προκλήθηκε, όπως φαίνεται, από μια σειρά γεγονότων, η οποία περιλάμβανε μεταξύ άλλων μη προβλεπόμενους χειρισμούς και λάθη, τα οποία σε συνδυασμό με τον σχεδιασμό του αντιδραστήρα RBMK-1000, που χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο, οδήγησαν στον πυρηνικό όλεθρο.
Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, η αποκλεισμένη ζώνη του Τσερνόμπιλ υποδέχεται περίπου 3.000 εργαζομένους εκ περιτροπής, ενώ στη γύρω περιοχή τα κτίρια και οι δρόμοι έχουν «πλημμυρίσει» από τη βλάστηση και τα ζώα.
