Του Γιώργου Κρασαδάκη*
Η Τεχνητή Νοημοσύνη βελτιώνει δραματικά τον κόσμο μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί έντονες ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις που αναμένεται να έχει στην απασχόληση: υπάρχουν εκτιμήσεις που ‘βλέπουν’ εκατομμύρια εργαζομένους εκτός αγοράς μέσα στις επόμενες δεκαετίες – λόγω της έξυπνης αυτοματοποίησης και των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.
Με βάση άλλες απόψεις — που επίσης αναγνωρίζουν τον κίνδυνο για υψηλή τεχνολογική ανεργία — η συνολική επίδραση στην κοινωνία αναμένεται να είναι θετική.
Σε κάθε περίπτωση, το όλο κοινωνικοοικονομικό σύστημα εισέρχεται σε μία φάση επιταχυνόμενου μετασχηματισμού: αγορές, επιχειρήσεις, εκπαίδευση, διακυβέρνηση, κοινωνικές παροχές και μοντέλα εργασίας θα υποστούν έντονες αλλαγές που — υπό προϋποθέσεις — θα οδηγήσουν σε μία καλύτερη, και πιο δημιουργική εποχή για την ανθρωπότητα.
Οι εργασίες που θα επηρεαστούν περισσότερο
Ρόλοι με έντονο το στοιχείο της ‘ρουτίνας’ μπορούν να αυτοματοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό ή ακόμα και ολοκληρωτικά – κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην σταδιακή απαξίωση και στον αφανισμό τους. Για παράδειγμα, ρόλοι σχετικοί με τηλεφωνική εξυπηρέτηση πελατών, οργάνωση και ανάκτηση εγγράφων, έλεγχο περιεχομένου online (contentmoderators) στηρίζονται ολοένα και περισσότερο στην αυτοματοποίηση και λιγότερο στην ανθρώπινη εργασία. Το ίδιο ισχύει για ρόλους που αφορούν στην λειτουργία γραμμών παραγωγής και εργοστασίων – οι άνθρωποι αντικαθίστανται ήδη από έξυπνα robots που μπορούν να κινηθούν με ασφάλεια στο χώρο, να εντοπίσουν και να μεταφέρουν προϊόντα και να εκτελέσουν σύνθετες εργασίες συναρμολόγησης.
Αλλά ακόμα και σε πιο πολύπλοκες διεργασίες — που απαιτούν επεξεργασία πολλαπλών σημάτων, δεδομένων και συσσωρευμένης γνώσης, σε πραγματικό χρόνο – η τεχνητή νοημοσύνη έχει εξαιρετικές εφαρμογές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα αυτόνομα οχήματα που ‘κατανοούν’ το περιβάλλον και τη δυναμική του, ‘βλέπουν’ και αποφασίζουν σε πραγματικό χρόνο.
Οι κλάδοι που θα επηρεαστούν περισσότερο
Οι μεταφορές είναι ήδη σε φάση μετασχηματισμού καθώς τα αυτόνομα οχήματα θα είναι σύντομα πραγματικότητα – και θα είναι ασφαλέστερα, οικονομικότερα και αποτελεσματικότερα. Οι επαγγελματίες οδηγοί (ταξί, φορτηγών και άλλων μέσων) είναι ένας από τους ρόλους που θα θιγούν μαζικά και σύντομα. Το ηλεκτρονικό εμπόριο θα μεταμορφωθεί: οι μεγάλες αποθήκες αυτοματοποιούνται πλήρως, με ρομπότ να διαχειρίζονται τις εισερχόμενες παραγγελίες και να εντοπίζουν τα προϊόντα, που τελικά θα αποστέλλουν ή ακόμα και θα παραδίδουν στον πελάτη – με drones ή/και αυτόνομα οχήματα. Ο ρόλος των πωλητών και των φυσικών καταστημάτων θα περιοριστεί σημαντικά: είμαστε κοντά σε σενάρια όπου έξυπνοι agents θα εκπροσωπούν τον καταναλωτή και θα διαπραγματεύονται προσφορές και τιμές που έχουν προετοιμαστεί από αντίστοιχους agents εμπορικών επιχειρήσεων. Ακόμα και οι νομικές υπηρεσίες θα υποστούν σημαντική αυτοματοποίηση αναφορικά με χρονοβόρες υποστηρικτικές διαδικασίες όπως οργάνωση, καταχώρηση, ανάκτηση, κατανόηση και σύνοψη εγγράφων από μεγάλες βάσεις δεδομένων. Και φυσικά η διακυβέρνηση – όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μειώσει ή ακόμα και να εξαλείψει γραφειοκρατικές διαδικασίες του παρελθόντος (με την προϋπόθεση ότι υπάρχει η σχετική πολιτική βούληση).
Πως η ‘έξυπνη αυτοματοποίηση’ αντικαθιστά το ανθρώπινο δυναμικό
Φανταστείτε ένα τυπικό κέντρο εξυπηρέτησης πελατών — για παράδειγμα μίας εταιρείας τηλεφωνίας — όπου δεκάδες εξειδικευμένων υπαλλήλων εργάζονται για ένα συγκεκριμένο σκοπό: να ‘απαντούν’ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα αιτήματα των πελατών.
Η εργασία αυτή μπορεί να αναλυθεί σε επιμέρους επαναλαμβανόμενες διαδικασίες όπως η ταυτοποίηση του πελάτη, η ανάκτηση του ιστορικού του, η κατανόηση και κατηγοριοποίηση του αιτήματος, η αναγνώριση του προβλήματος/ ερωτήματος, η ανάθεση σε άλλο τμήμα/ ομάδα, η ανάκτηση ηλεκτρονικών εγγράφων και τελικά η λήψη απόφασης με βάση τις πολιτικές και τους κανόνες της επιχείρησης.
Όλα τα παραπάνω καλύπτονται με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης — αποδεικνύονται ταχύτεροι, ακριβέστεροι, περισσότερο αξιόπιστοι και οικονομικότεροι από το αντίστοιχο ανθρώπινο δυναμικό. Το σύστημα, μπορεί να κατανοήσει αιτήματα πελατών σε φυσική γλώσσα, να αναγνωρίσει με ακρίβεια τις εμπλεκόμενες οντότητες (π.χ. σε ποιο προϊόν ή υπηρεσία αναφέρεται το αίτημα) και να εκτιμήσει την πρόθεση του πελάτη (π.χ. ενεργοποίηση μίας υπηρεσίας). Μπορεί να διαχειριστεί μεγάλο όγκο πληροφορίας στιγμιαία και να εφαρμόσει τις πολιτικές της επιχείρησης ώστε να ανταποκριθεί με τον βέλτιστο τρόπο στον πελάτη – και πάλι σε φυσική γλώσσα. Ταυτόχρονα, το σύστημα ‘γνωρίζει’ αν και πότε πρέπει να προωθήσει το αίτημα στον κατάλληλο άνθρωπο/ομάδα ως ‘εξαίρεση’. Και όλα αυτά σε milliseconds — κατά την διάρκεια ενός chat ή voicesession του πελάτη με το ‘bot’ της εταιρίας.
Αυτή η τεχνολογική λύση, θα απαιτούσε ένα μικρό μόνο ποσοστό από το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολεί ένα ‘παραδοσιακό’ κέντρο εξυπηρέτησης πελατών – ποσοστό που θα μειώνεται διαρκώς καθώς το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης θα γίνεται καλύτερο, μαθαίνοντας από τις εξαιρέσεις που τελικά διαχειρίζονται οι άνθρωποι …
Το μέλλον και πως μπορούμε να προετοιμαστούμε
Σε βάθος χρόνου, θα δούμε συγκεκριμένους ρόλους και επαγγέλματα να απαξιώνονται. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η τεχνητή νοημοσύνη θα λειτουργεί υποστηρικτικά, ενδυναμώνοντας τον ανθρώπινο παράγοντα για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων που απαιτούν κριτική σκέψη και δημιουργικότητα. Παράλληλα, θα διαμορφωθούν νέοι ρόλοι με έμφαση στην τεχνολογία – για παράδειγμα ειδικοί για την ‘εκπαίδευση’, τον συντονισμό, την ασφάλεια, ακεραιότητα και σωστή χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και νέες εξειδικεύσεις επιστημονικής κατεύθυνσης.
Η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί την κοινωνία σε σπουδαίες εποχές δημιουργικότητας και ευημερίας – υπό την προϋπόθεση της συλλογικής κατανόησης και της καλής χρήσης των τεχνολογικών δυνατοτήτων. Μακροπρόθεσμα, ο άνθρωπος θα απαλλαχτεί από την ανάγκη για επαναλαμβανόμενη εργασία περιορισμένης αξίας. Το ανθρώπινο δυναμικό θα μετακινηθεί σταδιακά από την εξαρτημένη εργασία στην επιλεκτική παροχή υπηρεσιών με ευέλικτα σχήματα. Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες θα πολλαπλασιαστούν δημιουργώντας ένα ισχυρό ρεύμα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.
Το παραπάνω θετικό σενάριο, προϋποθέτει τη συνεχή επιμόρφωση και τη γρήγορη προσαρμογή στην νέα τεχνολογική πραγματικότητα. Σε επίπεδο κοινωνίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαμορφωθεί μία γενική κατανόηση της τεχνολογίας, των επερχόμενων αλλαγών, των ευκαιριών αλλά και των σχετικών κινδύνων. Σε επίπεδο πολιτείας, απαιτείται μία νέα στρατηγική με έμφαση στο εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, των επιχειρήσεων και των κρατικών μηχανισμών. Προϋποθέτει επίσης ένα ισχυρό πλαίσιο για την αποφυγή της δυσανάλογης συγκέντρωσης τεχνολογικής δύναμης και ελέγχου.
*Ο Γιώργος Κρασαδάκης είναι Product Architect με εκτενή εμπειρία στην ανάπτυξη προϊόντων λογισμικού και τον σχεδιασμό προγραμμάτων καινοτομίας για εταιρίες τεχνολογίας. Ιδρυτής τριών τεχνολογικών startups, έχει καταχωρήσει περισσότερες από 17 πατέντες τεχνολογίας σχετικές με Personalization, IoT, Artificial Intelligence, Analytics & Big Data, Content management, Natural User Interfaces.
