Πηγή:Nonpapernews.gr
Πως η σπουδαία δημιουργός-και όχι απλώς πλουσία σύζυγος χάρισε στην Ελλάδα μεγάλα πολιτιστικά μνημεία και κέντρα πολιτισμού, τα οποία διέσωσε και αναμόρφωσε.
Τα βραβεία Luigi Micheletti, DASA και Heritage in Motion είναι από τις σημαντικότερες διεθνείς διακρίσεις για καινοτόμα μουσεία στον χώρο της τεχνολογίας και των επιστημών.
Συγκεκριμένα τα βραβεία Micheletti απονέμονται από το 1996 από το Ίδρυμα Luigi Micheletti, που ειδικεύεται στην ιστορία του 20ού αιώνα, και στόχος τους είναι η ανάδειξη της αριστείας στον τομέα των μουσείων νέας γενιάς. Tα Heritage in Motion είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Μουσείων (European Museum Academy- ΕΜΑ) και της Europa Nostra, υπό την αιγίδα της Εuropeana, και αφορούν σε εφαρμογές νέων τεχνολογιών στον χώρο της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το ξεχωριστό με αυτά τα βραβεία είναι πώς η φετινή τους απονομή θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), προσελκύοντας όπως είναι φυσικό το διεθνές ενδιαφέρον στο νησί. Το πρόγραμμα της συνάντησης, εκτός από τις τελετές απονομής, περιλαμβάνει εκθέσεις, σεμινάρια, ομιλίες και παρουσιάσεις των σύγχρονων τάσεων της επιστήμης της μουσειολογίας, ιδιαίτερα σε σχέση με τον εορτασμό του 2016 από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων στη θεματική «Μουσεία και Πολιτιστικά Τοπία». Επιπλέον οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το νησί, τα μουσεία και την ιστορία του.
Η επιλογή του Μουσείου Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου από το σύνολο των μουσείων του Δικτύου ΠΙΟΠ δεν ήταν τυχαία. Όπως, άλλωστε, διευκρίνισε η Πρόεδρος του ΠΙΟΠ, Σοφία Στάϊκου, «αντιλαμβανόμαστε απόλυτα την ανάγκη να στηρίξουμε τη Λέσβο και τους κατοίκους της, που εδώ και μήνες καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που φθάνουν στο νησί».
Στο πλαίσιο αυτό και ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Μουσείων, Wim van der Weiden, επισήμανε από την πλευρά του ότι «η αποστολή ενός μουσείου είναι να γεφυρώσει τον χρόνο, τις ηπείρους και τους ανθρώπους, και να ενθαρρύνει τον διάλογο στο πνεύμα της αμοιβαίας κατανόησης και σεβασμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς είναι σημαντικό ότι διοργανώνεται η ετήσια συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Μουσείων στη Λέσβο».
Εκτός της ανταπόκρισης της τοπικής αυτοδιοίκησης, των φορέων και της κοινωνίας της Λέσβου, ιδιαίτερα σημαντική για τη διοργάνωση ήταν η συνεργασία του ΠΙΟΠ με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Δίκτυο Μουσείων Λέσβου αλλά και τον Φορέα Τουρισμού Μολύβου. Αν λοιπόν από την Πέμπτη 19 έως το Σάββατο 21 Μαΐου βρεθείς στο νησί, μην χάσεις την ευκαιρία να παρακολουθήσεις κάποια από τις εκδηλώσεις.
Αναλυτικά το πρόγραμμα
Πέμπτη 19 Μαΐου 2016
Βράδυ: Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου
19.30 Δεξίωση Υποδοχής / Ξεναγήσεις στο μουσείο / Παραδοσιακοί χοροί
Εγκαίνια εκθέσεων: 1. «Τα μουσεία του ΠΙΟΠ με τη φωτογραφική ματιά του Πλάτωνα Ριβέλλη» 2. Ελένη Κοτσώνη «Πολιτιστικά τοπία»
Παρασκευή 20 Μαΐου 2016
Πρωί: Πανεπιστήμιο Αιγαίου
9.00: Εγγραφές
9.30-12.00 Χαιρετισμοί. Παρουσίαση των υποψηφίων για τα βραβεία EMA-Micheletti (Pecha Kucha session)
12.00–13.00: Διάλειμμα/Δικτύωση
13.00-15.30 Σεμινάριο «Οι πολλαπλές αποχρώσεις των μουσείων»
Συντονισμός: Wim van der Weiden, Chairman of the European Museum Academy
Αλεξάνδρα Μπούνια (Πρόεδρος ελληνικού τμήματος Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ΙCOM)/ Καθηγήτρια τμ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου) “Museums and cultural landscapes”
Νικόλαος Ζούρος (Καθηγητής τμ. Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου) “The cultural landscape of Lesvos”
Μαριλένα Αλιβιζάτου (Honorary Research Associate, UCL, Institute of Archaeology) “Museums and intangible cultural heritage”
Massimo Negri (EMA director) “The public quality of Museums”
Σταυρούλα Φωτοπούλου (Διευθύντρια Δ/νσης Νεότερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού)”The protection of tangible and intangible cultural heritage in times of crisis”.
Βράδυ: Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου
19.30-21.00 Τελετή απονομής βραβείων Heritage in Motion
Σάββατο 21 Μαΐου 2016
10.00 Γνωριμία των συμμετεχόντων με τους μνημειακούς τόπους και τα μουσεία του νησιού (Ψηφιακό Μουσείο Γ. Ιακωβίδης, Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, Μουσείο Tériade, Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, Κάστρο και παραδοσιακός οικισμός Μολύβου)
20.00 Τελετή απονομής βραβείων EMA -Micheletti-DASA στο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου
ΟΛIΓΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΌΡΥΒΗ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΌ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ
Τον Ιανουάριο 2015 τη Σοφία Στάικου, την τίμησε ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, στο Προεδρικό Μέγαρο, με τη διάκριση του «Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος».
Βασική στρατηγική του Ιδρύματος Πολιτισμού της Τράπεζας Πειραιώς είναι η ενίσχυση της ιστορικής μνήμης. Η Σοφία Στάικου πιστεύει πως οι λαοί πρέπει να έχουν ιστορική μνήμη. Εκεί εντάσσει και το κομμάτι της παράδοσης. Έτσι ξεκίνησε τη δημιουργία θεματικών μουσείων σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια, προσπαθώντας να αναδείξει τις τοπικές κοινωνίες, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν σε άλλες εποχές, τον τρόπο με τον οποίο αναζητούσαν οικονομικούς πόρους. Ταυτόχρονα, τα θεματικά αυτά μουσεία λειτουργούν και ως εφαλτήριο ανάπτυξης στην κάθε περιοχή.
«Τα μουσεία αποτυπώνουν την ιστορία μας, την ιστορία κάθε λαού, κάθε χώρας. Εκπαιδεύουν το κοινό στην κατανόηση του παρελθόντος και των άλλων πολιτισμών. Καλλιεργούν τον σεβασμό και την ανεκτικότητα», πιστεύει η κα Στάικου.
Θεματικά μουσεία
Σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και το υπουργείο Πολιτισμού, έχει οργανώσει και διαχειρίζεταιεπτά θεματικά μουσεία:
– Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί: Παρουσιάζει αναλυτικά τις φάσεις της σηροτροφίας και της μεταξουργίας. Εστιάζει στο πώς το Σουφλί αναδείχθηκε σε σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού στα τέλη του 19ου αιώνα και έως τα μέσα του 20ού.
-Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα: Το ΠΙΟΠ έχει αποκαταστήσειπαραδοσιακέςεγκαταστάσειςκαιυδροκίνητουςμηχανισμούς καικαταδεικνύει τη σημασία της υδροκίνησης για τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
-Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη: Προβάλλει τον πολιτισμό, την ιστορία και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής στον ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
-Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου: Η έκθεσή του αφορά τη βιομηχανική φάση της ελαιουργίας στην Ελλάδα. Επικεντρώνεται στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της μηχανικής κίνησης στη διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου, προσεγγίζοντας με ευαισθησία τη συμβολή των κατοίκων της περιοχής στην εν λόγω διαδικασία.
-Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα στον Βόλο: Στεγάζεται στο παλιό Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Νικολάου & Σπυρίδωνος Τσαλαπάτα και παρουσιάζει την καθημερινή ζωή στο εργοστάσιο, καθώς και όλα τα στάδια της παραγωγής διαφορετικών τύπων τούβλων και κεραμιδιών.
-Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στην Τήνο: Πρόκειται για το μοναδικό παράδειγμα παρουσίασης της τεχνολογίας του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και στην τέχνη της Ελλάδας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
-Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας: Το μουσείο επιδιώκει να καταδείξει την αλληλεξάρτηση ανθρώπου και φύσης και εστιάζει στην αρμονική συνύπαρξή τους στηνπεριοχή της λίμνης Στυμφαλίας.
Τα μουσεία τα κατασκευάζει και τα συντηρεί το ίδρυμα, αλλά με τη δέσμευση ότι σε 50 χρόνια θα επιστραφούν στις τοπικές κοινωνίες.Το 80% των αγαθών που πωλούνται στα καταστήματα των μουσείων προέρχονται από την τοπική αγορά, ενώ περισσότεροι από 800.000 Έλληνες και ξένοι επισκέπτες έχουν επισκεφθεί μέχρι σήμερα τα μουσεία του δικτύου.
Αγώνας για ακόμη δύο
Αυτές τις μέρες, η Σοφία Στάικου αγωνίζεται με πάθος να κρατήσει ζωντανό το όνειρό της για τη δημιουργία ακόμη δύο μουσείων. Το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα και το Μουσείο Μαστίχας στη Χίο.
Επειδή όμως –λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν τους τελευταίους μήνες στην ελληνική οικονομία– έχουν «παγώσει» τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, η ιδιωτική συμμετοχή που έχει εξασφαλίσει κινδυνεύει να χαθεί.
Ποια είναι η γνώμη της για την πολιτική; Πιστεύει στη συνεργασία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να έχουν όραμα και πείρα. Χρειάζονται,όμως, και συνεργάτες από τον ιδιωτικό τομέα που να φέρνουν γρήγορα αποτελέσματα.
Δίπλα στον Κων. Καραμανλή
Την πολιτική τη γνώρισε δουλεύοντας δίπλα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. «Ήταν το μεγάλο πανεπιστήμιο της ζωής μου, δουλεύοντας δίπλα σε μια προσωπικότητα που αναμφισβήτητα έχει χαράξει την πολιτική ιστορία των νεότερων χρόνων της χώρας μας». Στα χρόνια που πέρασαν, η Σοφία Στάικου έμαθε να πολεμά το τέρας της γραφειοκρατίας… «Παλιότερα οι αποφάσεις λαμβάνονταν πολύ πιο γρήγορα. Λειτουργούσε πολύ πιο σφιχτά και πολύ πιο συντονισμένα όλος ο κρατικός μηχανισμός. Σήμερα οι καταστάσεις έχουν αλλάξει…»
Με το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς, η Σοφία Στάικου έχει επιβάλει ένα νέο μοντέλο σύμπραξης του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα στον χώρο του πολιτισμού οδηγώντας, με τη χρηματοδότηση και της ΕΕ, στη λειτουργία και στη διαχείριση του εκτεταμένου Δικτύου Θεματικών Μουσείων. Ένα μουσείο μπορεί να στεγαστεί σε ένα εργοστάσιο, σε ένα ελαιοτριβείο, σε μια αποθήκη ή σε ένα παλιό ανθρακωρυχείο. Έτσι συμβάλλει στη διάσωση της βιομηχανικής ιστορίας και της τεχνολογίας της χώρας.Με το Δίκτυο των Μουσείων αναδεικνύονται οι παραδοσιακοί τρόποι με τους οποίους επεξεργάζονταν οι Έλληνες, στο παρελθόν, τους τοπικούς φυσικούς πόρους. Πώς, δηλαδή, αλληλεπιδρούσε η φύση με τον πολιτισμό και τις τοπικές παραδόσεις. Αποτελεί, ουσιαστικά, μία συνοπτική, αλλά άκρως περιεκτική παρουσίαση της παραγωγικής ιστορίας της Ελλάδος, την οποία οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή και να διδαχθούμε από αυτήν.
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς είναι διαπιστευμένος συμβουλευτικός οργανισμός της UNESCO, στο πλαίσιο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Σύμβασης για την προστασία της Άυλης Κληρονομιάς, ενώ το 2012 του απονεμήθηκε το EuropaNostra, το βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
