Εγκαίνια του αγωγού TAP θα πραγματοποιηθούν σήμερα στη Θεσσαλονίκη παρουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών από τις χώρες που εμπλέκονται στο έργο αλλά και παρουσία του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς.
Την Τετάρτη θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη η δεύτερη συνάντηση της Επιτροπής Υλοποίησης Έργου (Project Implementation Committee) που έχει συσταθεί στο πλαίσιο της Τριμερούς Συμφωνίας Ελλάδος, Αλβανίας και Ιταλίας για τον αγωγό TAP.
Η επιτυχής ολοκλήρωση όλων των εργασιών που σχετίζονται τόσο με διακρατικές συμφωνίες όσο και με πλήθος πολιτικών, οικονομικών και τεχνικών παραμέτρων, «αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας με την μετατροπή της σε ενεργειακό κόμβο, γεγονός που θα δημιουργήσει νέα δεδομένα για την ενεργειακή ασφάλεια στον τόπο μας».
Τα οφέλη που προκύπτουν από το κατασκευαστικό μέρος είναι περίπου 8.000 άμεσες θέσεις εργασίας, πολλές περισσότερες χιλιάδες έμμεσες θέσεις, συμβόλαια για ελληνικές εταιρίες, γενικά τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και ειδικότερα στις περιοχές κατασκευής. Οι ίδιες πηγές, εκτιμούν ότι «το ίδιο το έργο αποτελεί μια ψήφο εμπιστοσύνης στο επενδυτικό πεδίο από εταιρίες κολοσσούς στον ενεργειακό τομέα».
Ως προς την αξία του έργου επισημαίνεται ότι η ενεργειακή σημασία του έχει να κάνει με την ασφάλεια εφοδιασμού που προκύπτει για την χώρα και με το σημαντικό γεγονός της απευθείας μεταφοράς αερίου από την Κασπία στην Ευρώπη.
Επιπλέον, εάν ο TAP συνδυαστεί με τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB που με τη σειρά του μπορεί να σχηματίσει τον κάθετο διάδρομο φυσικού αερίου μέχρι και την Ρουμανία, αλλά και με τον πλωτό τερματικό σταθμό LNG (υγροποιημένο αέριο) στην Αλεξανδρούπολη, θα πολλαπλασιαστούν οι δυνατότητες μεταφοράς αερίου από πολλά μέρη του κόσμου. Ήδη στη Ρεβυθούσα η υποδομή υποδοχής, αποθήκευσης και αεριοποίησης του LNG είναι εξαιρετική και επεκτείνεται. Έτσι, η χώρα μας θα μπορεί να δέχεται, αλλά και να προωθεί, υγροποιημένο αέριο από τις ΗΠΑ, μέχρι και το Ιράν, χωρίς να υπολογιστούν οι εξελίξεις στο ζήτημα της μεταφοράς φυσικού αερίου από Ισραήλ και Κύπρο.
Ως προς την επίδραση που έχει το συγκεκριμένο έργο στις τοπικές κοινωνίες, υπογραμμίζεται από τις κυβερνητικές πηγές ότι, επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος στο ζήτημα άμεσης ενίσχυσης των τοπικών κοινωνιών, καθώς η εταιρία έχει δεσμευτεί να χρηματοδοτήσει με 32 εκατομμύρια ευρώ, στο πλαίσιο της Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης, διάφορα έργα στις περιοχές διέλευσης του αγωγού, κατά τη διάρκεια της κατασκευής του. Ήδη, έχει συσταθεί επιτροπή που θα τα εξετάζει.
Περισσότερα στοιχεία για τον αγωγό
Ο αγωγός TAP έχει σχεδιαστεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα Shah Deniz II από το Αζερμπαϊτζάν και, μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Αδριατικής, θα καταλήγει στη Ν. Ιταλία και από εκεί στη Δυτική Ευρώπη.
Το συνολικό μήκος του αγωγού θα φθάσει στα 870 χλμ., από τα οποία 550 χλμ. Θα βρίσκονται εντός ελληνικής επικράτειας. Σημειώνεται ότι η μεταφορική του ικανότητα ανέρχεται σε 10-20 bcm το χρόνο.
Για την κατασκευή του έργου έχει συσταθεί η κοινοπραξία Trans-Adriatic Pipeline AG, στη μετοχική σύνθεση της οποίας μετέχουν οι BP – 20% (Η.Β.), SOCAR – 20% (Αζερμπαϊτζάν), Snam SpA. – 20% (Ιταλία), Fluxys – 19% (Βέλγιο), Enagas – 16% (Ισπανία) και Axpo – 5% (Ελβετία) μετά από αποχώρηση των Statoil (20%), Total (10%) και E.ON (9%).
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της «TAP AG», η κατασκευή του αγωγού θα αρχίσει τον Ιούνιο 2016, με στόχο να λειτουργήσει στις αρχές 2020.
Το χρονικό του έργου
Ο Aδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (αγγλικά: Trans Adriatic Pipeline, TAP) έχει στόχο την μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία Θάλασσα. Θα περνά από την ελληνοτουρκική μεθόριο στη Θράκη και περνώντας την Βόρεια Ελλάδα, θα περνά στην Αλβανία και στην συνέχεια υποθαλάσσια της Αδριατικής Θάλασσας στην Ιταλία. Από την Ιταλία, θα μπορεί να τροφοδοτεί και τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Το κύριο κοίτασμα από το οποίο θα τροφοδοτείται ο αγωγός, θα είναι το πεδίο του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ ΙΙ στα ανοιχτά της Κασπίας.
Ο σχεδιασμός του έργου έγινε αρχικά από την ελβετική εταιρία ενέργειας EGL Group, που αργότερα αγοράστηκε από την Axpo. Η ανακοίνωση του έργου έγινε το 2003 και η μελέτη επίτευξη ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2006. Αρχικά, δύο πιθανές διαδρομές του αγωγού μεταφοράς στη νότια Βαλκανική είχαν μελετηθεί. Η βόρεια διαδρομή που θα περνούσε μέσω της Βουλγαρίας, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Αλβανίας και η νότια διαδρομή μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας. Τελικά επιλέχθηκε η νότια διαδρομή ως πιο πραγματοποιήσιμη. Έως τον Μάρτιο του 2007, o τελικός βασικός σχεδιασμός του έργου είχε ολοκληρωθεί.
Στις 13 Φεβρουαρίου 2008, ο όμιλος επιχειρήσεων EGL Group και η νορβηγική εταιρία ενέργειας Statoil, υπέγραψαν μια συμφωνία ώστε να συσταθεί η κατασκευάστρια κοινοπραξία Trans Adriatic Pipeline AG με σκοπό την υλοποίηση του σχεδιασμού, την κατασκευή και την εκμετάλλευση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου.
Τον Ιούνιο του 2008, η κατασκευάστρια κοινοπραξία υπέγραψε ένα μνημόνιο συνεργασίας με τις ελληνικές αρχές για την κατασκευή του τμήματος του αγωγού από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την ελληνοαλβανική μεθόριο.
Τον Ιανουάριο του 2009, η κοινοπραξία ολοκλήρωσε τη θαλάσσια έρευνά της, με σκοπό την επιλογή της βέλτιστης υποθαλάσσιας διαδρομής του μελλοντικού αγωγού.
Τον Μάρτιο του 2009, έγινε και η υπογραφή της συμφωνίας στρατηγικής σημασίας μεταξύ των κυβερνήσεων της Ιταλίας και της Αλβανίας, όπου επιβεβαιώθηκε η κοινή των δύο πλευρών στην υλοποίηση του αδριατικού αγωγού φυσικού αερίου. Μια έρευνα αξιολόγησης της διαδρομής ξεκίνησε τον Ιούλιο του ιδίου έτους στην Αλβανία. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2010, η κατασκευάστρια κοινοπραξία ίδρυσε τα γραφεία αντιπροσώπευσής της στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στην Αλβανία. Τον Μάρτιο του 2010, υπέβαλε στις ιταλικές αρχές αίτηση για να έχει δικαίωμα πρόσβασης στο ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου.
Τον Μάιο του 2010, ανακοινώθηκε η υπογραφή συμφωνίας με την γερμανική εταιρία διανομής ενέργειας E.ON, η οποία γίνεται εμπορικός εταίρος του έργου, ενώ τον Ιούλιο του ιδίου έτους, η E.ON ολοκληρώνει την επιχειρηματική συμφωνία ως συνέταιρος. Τον Νοέμβριο του 2010, η κατασκευάστρια κοινοπραξία ξεκίνησε τη μελέτη της για να αποτυπωθεί η βέλτιστη διαδρομή του αγωγού στη Βόρεια Ελλάδα, ώστε να συνταχθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Τον Σεπτέμβριο του 2011, η Trans Adriatic Pipeline AG (TAP) χορήγησε στις τρεις χώρες υποδοχής του αγωγού, τις αιτήσεις λήψης των δεσμευτικών απαιτήσεων που υπέβαλε στην Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση των τρίτων, η ρύθμιση των τιμών και το ιδιοκτησιακό διαχωρισμό που προβλέπεται. Τον Φεβρουάριο του 2012, η κατασκευάστρια κοινοπραξία ήταν η πρώτη από αντίστοιχες κοινοπραξίες, που επιλέχθηκε να εισέλθει στη φάση αποκλειστικών διαπραγματεύσεων με την επενδυτική εταιρία εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Shah Deniz Consortium.
Τον Αύγουστο του 2012, υπογράφηκε συμφωνία χρηματοδότησης από τη βρετανική BP, την αζερική SOCAR και τη γαλλική Total S.A., με τους μετόχους της κοινοπραξίας. Στη συμφωνία υπάρχει η δυνατότητα επέκτασης της χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια μέχρι το ποσοστό του 50% των απαιτήσεων χρηματοδότησης του έργου.
Οι δεσμευτικές απαιτήσεις χορηγήθηκαν τελικώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 16 Μαΐου 2013 και στις 28 Ιουνίου του ιδίου έτους, επιβεβαιώθηκε η επιλογή της επενδυτικής εταιρίας εκμετάλευσης του κοιτάσματος Shah Deniz II να συνεργαστεί με τη κοινοπραξία TAP, απορρίπτοντας το αντίστοιχο επενδυτικό σχέδιο του Ναμπούκο (Nabucco West).
Η τριμερής Διακυβερνητική Συμφωνία (IGA) Ελλάδας- Αλβανίας- Ιταλίας, για την κατασκευή του ΤΑΡ υπογράφηκε στην Αθήνα στις 13.2.2013 και έχει κυρωθεί από τα κοινοβούλια των 3 χωρών.
Στις 20 Οκτωβρίου 2015 το γραφείο του Υπουργού ΠΕΝ απέστειλε επιστολή προς την εταιρεία TAP AG με τις ελληνικές απαιτήσει με τα ακόλουθα αιτήματα :
-Αποζημίωση της δημόσιας γης από την οποία θα διέλθει ο αγωγός, με βάση τις αρχές αποζημίωσης ιδιωτικών γαιών, όπως θα καθοριστούν στο «Σχέδιο Αποκατάστασης Διαβίωσης». Η αποζημίωση της δημόσιας γης αποτελεί προϋπόθεση για την εξαίρεση της κρατικής ενίσχυσης.
-Αποζημίωση της ιδιωτικής γης από την οποία θα διέλθει ο αγωγός, με βάση τις αρχές αποζημίωσης ιδιωτικών γαιών, όπως θα καθοριστούν στο «Σχέδιο Αποκατάστασης Διαβίωσης».
-Διεκδίκηση ενός μεγαλύτερου ποσού Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) για έργα υποδομής και παροχές κοινωνικού & περιβαλλοντικού χαρακτήρα για τις περιοχές διέλευσης του αγωγού, σε σχέση με αυτό που η TAP AG είχε προτείνει κατά καιρούς.
Στις 2 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε συνάντηση με στελέχη της εταιρείας TAP AG και του γραφείου του Υπουργού κατά την οποία, η TAP AG δεσμεύτηκε να καταβάλλει αποζημίωση της δημόσιας γης στο ελληνικό δημόσιο. Ως προς την αποζημίωση της ιδιωτικής γης, συμφωνήθηκε ο προγραμματισμός μιας τεχνικής συνάντησης μεταξύ των δύο πλευρών σε εύθετο χρόνο. Λίγες ημέρες αργότερα και συγκεκριμένα στις 12 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση της ελληνικής πλευράς παρουσία του υπουργού Π. Σκουρλέτη και εκπροσώπων της TAP AG. Από την πλευρά της TΑP AG δόθηκε γραπτή δέσμευση για την πρόβλεψη αποζημίωσης της δημόσιας γης, το αντάλλαγμα χρήσης δασικής γης και το διπλασιασμό του ποσού της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ).
Στις 17 Νοεμβρίου 2015 , υπεγράφη η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) αναφορικά με την 1η τροποποίηση που πραγματοποιήθηκε στην όδευση του αγωγού.
Στις 13 Ιανουαρίου 2016 εκδόθηκαν οι Πράξεις Εγκατάστασης για την εγκατάσταση και τη διαδρομή του ελληνικού τμήματος του αγωγού σε 13 περιφερειακές ενότητες των περιφερειών Αν. Μακεδονίας & Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Δυτικής Μακεδονίας.
Στις 25 Ιανουαρίου 2016, πραγματοποιήθηκε στα Τίρανα η πρώτη συνάντηση τεχνικών εμπειρογνωμόνων της τριμερούς επιτροπής παρακολούθησης του TAP, κατόπιν επιστολής του Αλβανού Υπουργού Ενέργειας-Βιομηχανίας D. Gjiknuri προς τους ομολόγους του Ελλάδας Π. Σκουρλέτη και Ιταλίας F. Geidi για ενεργοποίηση της Επιτροπής Υλοποίησης της Διακρατικής Συμφωνίας (IGA) περί TAP.
Στις 5 Μαΐου 2016 υπεγράφη η 2η Τροποποίηση της Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και αφορά στην αλλαγή χωροθέτησης του Σταθμού Συμπίεσης (Κήποι Έβρου).
Στις 11 Μαΐου 2016 εκδόθηκε η Άδεια Εγκατάστασης για την όδευση του αγωγού εντός της ελληνικής επικράτειας.
