Του Νίκου Αθηναίου
Υλοποιώντας απόφαση της Διάσκεψης του ΝΑΤΟ στην Ουαλία το 2014, το Αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε στις 30 Μαρτίου την εκ περιτροπής ανάπτυξη μιας τεθωρακισμένης μεραρχίας του αμερικανικού στρατού από τη Βουλγαρίας έως τις παρυφές της Βαλτικής, από τον προσεχή Φεβρουάριου έως τα τέλη του 2017, προκειμένου να ελεγχθεί η «ρωσική επιθετικότητα». Η ανάπτυξη γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη των χωρών αυτών και κυρίως της Πολωνίας — που έχει σύνορα μήκους περίπου 1200 χιλιομέτρων με Ουκρανία, Λευκορωσία και Ρωσία — καθώς επίσης και των χωρών της Βαλτικής που φοβούνται ρωσική εισβολή μετά από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Η παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων έχει κυρίως αποτρεπτικό και όχι αμυντικό χαρακτήρα.
Η μεραρχία θα αποτελείται, εκτός από τεθωρακισμένα οχήματα τελευταίου τύπου, και από περίπου 4500 άνδρες, ανεβάζοντας έτσι τον αριθμό των Αμερικανών στρατιωτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη σε περίπου 67000. Η απόφαση αυτή πυροδότησε σειρά αντιδράσεων από την ρωσική πλευρά, ενώ αντιδρά έντονα και η Πολωνία που, από αντίθετη κατεύθυνση, θέλει πολύ περισσότερα πράγματα από την εκ περιτροπής ανάπτυξη συμμαχικών δυνάμεων στο έδαφός της. Το θέμα αυτό θα αποτελέσει βασικό θέμα προβληματισμού μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας τουλάχιστον έως την προσεχή Διάσκεψη του ΝΑΤΟ που θα γίνει εφέτος στη Βαρσοβία, από 8-9 Ιουλίου.
Η — θεωρούμενη «ακροδεξιά» — κυβέρνηση της Πολωνίας ζητάει μόνιμη αμερικανική βάση στο έδαφός της που θα διαθέτει μεγαλύτερα στρατιωτικά μέσα και περισσότερο προσωπικό, γιατί ισχυρίζεται ότι σε απροειδοποίητη ρωσική εισβολή οι εκ περιτροπής δυνάμεις του ΝΑΤΟ δεν θα είναι σε θέση να προστατεύσουν την Πολωνία. Τη θέση αυτή επανέλαβε πρόσφατα σε συνάντηση με δημοσιογράφους στο German Marshall Fund ο Πολωνός Πρόεδρος κ. Αντρέι Ντούντα. Ανάλογες απόψεις είχε διατυπώσει πρόσφατα και ο οργανισμός στρατηγικών αναλύσεων RAND. Προς το παρόν, πάντως, η Ουάσιγκτον δεν δείχνει διατεθειμένη να ικανοποιήσει το αίτημα των Πολωνών και προτίθεται να διατηρεί τις βασικές της δυνάμεις στο Βέλγιο, την Ολλανδία και Γερμανία.
Οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι η στρατιωτική ενίσχυση των χωρών που βρίσκονται στα δυτικά τους σύνορα παραβιάζει την Ιδρυτική Πράξη ΝΑΤΟ-Ρωσίας του 1997 καθώς και παλαιότερη υπόσχεση της Ουάσιγκτον το 1990 προς Μόσχα ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά. Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ κ. Αλεξάντερ Γκρούσκο δήλωσε στην Ντόιτσε Βέλε προχθές ότι η Ρωσία βλέπει την ανάπτυξη της τεθωρακισμένης ταξιαρχίας ως «απειλή για τη χώρα» του και ότι το ΝΑΤΟ ακολουθεί «συγκρουσιακή πολιτική». Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Αμύνης Σεργκέι Σοϊγκού ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε Ρώσους αξιωματικούς στο υπουργείο Αμύνης ότι η Ρωσία θα αναπτύξει πυραύλους S-400, έως το 2020, στην πόλη Νοβοσιμπίρσκ, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί πυραυλική επίθεση από το ΝΑΤΟ. Επίσης, ο πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Γεωπολιτικών Αναλύσεων κ. Λεοντίντ Ιβάσωφ είπε στην εφημ. Πράβδα ότι το «ΝΑΤΟ κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του να προκαλέσει ένοπλη σύρραξη μεταξύ της Ρωσίας και την Ευρώπης», και διερωτήθηκε, «γιατί οι ΗΠΑ δεν υπερασπίζονται την Ευρώπη από τη ροή των τρομοκρατών, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες»;
Ένα από τα ερωτήματα που θα προκύψουν από την απόφαση του Αμερικανικού Πενταγώνου είναι αν η ανάπτυξη των αμερικανικών δυνάμεων στην ανατολική Ευρώπη θα μετατραπεί σε μόνιμη, και αν θα αποσαφηνιστεί τι εννοεί η Ουάσιγκτον με τον όρο «ρωσική επιθετικότητα». Οι αποσαφηνίσεις σε τέτοια θέματα αφορούν κυρίως την αμερικανική αξιοπιστία. Θα πρέπει ακόμα να δει κανείς αν με ποιο τρόπο ο πόλεμος στη Συρία και η ρωσική ανάμειξη εκεί θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις στο θέμα της Ουκρανίας και την ενδεχόμενη ανεξαρτησία της περιοχής Ντονμπάς.
Ερωτηματικό είναι η αντίδραση των Ευρωπαίων εταίρων στα στρατιωτικά μέτρα του ΝΑΤΟ τόσο στο θέμα της οικονομικής συνεισφοράς, όσο και στη συμμετοχή ανθρώπινου δυναμικού και προσφοράς πολεμικού υλικού.
Η οικονομική κρίση στην ΕΕ, το μεταναστευτικό, η απειλή από το ριζοσπαστικό Ισλάμ, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και η ολοένα και μεγαλύτερη αβεβαιότητα που προκαλείται από ένα ενδεχόμενο Brexit εντός του Ιουνίου ίσως επηρεάσουν τη συμπεριφορά των χωρών της ΕΕ.
Μετά από την πρόσφατη ανάπτυξή του στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το ΝΑΤΟ σήμερα δείχνει αποφασισμένο να προχωρήσει και προς την πρώην ανατολική Ευρώπη, αλλά και προς τα Βαλκάνια…
