Απουσιάζουν συστηματικά τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες επενδύσεις, οι νέες κατασκευές, οι μεγάλες αντιπροσωπίες και οι επιχειρήσεις καινοτομίας και σύγχρονων τεχνολογιών. Ανοίγουν και κλείνουν συνεχώς τα καταστήματα ατομικής προσφοράς εργασίας κυρίως για φαγητό και ποτό και για καθαρά ατομική επιβίωση.
Εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση,τα μπαρ, τα μικρά μάρκετ, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο ρούχων, δείχνει να παραμένει η ελληνική επιχειρηματικότητα, αποφεύγοντας να στραφεί μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη της οικονομίας. Δεν υπάρχουν ανάλογες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες είτε από ιδιώτες επενδυτές είτε με χρηματοδότηση και υποστήριξη από τις Τράπεζες. Παρά το γεγονός ότι η χώρα διαθέτει δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχους και έμπειρους επιστήμονες στους σύγχρονους αυτούς τομείς.
Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της νέας μελέτης της Endeavor Greece, ενός διεθνούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού στήριξης της επιχειρηματικότητας, από την οποία προκύπτει ακόμη ότι το 2016, με βάση τα στοιχεία του ΓΕΜΗ, καταγράφεται μείωση 50% του αριθμού των νέων επιχειρήσεων σε σχέση με το 2008. Συγκεκριμένα, ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις το 2016, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012. Αυτή η δραματική μείωση είναι η βασική αιτία του αρνητικού ισοζυγίου συστάσεων/διαγραφών, καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους εμφανίζεται να μειώνεται, σε σχέση με το 2012 κατά 5.500 περίπου και διαμορφώνεται στις 35.159. Ωστόσο, το 2016 ξεπέρασαν κατά 6.500 τις νέες συστάσεις, οδηγώντας για πρώτη φορά σε αρνητικό ισοζύγιο. συστάσεων/διαγραφών.
Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο η μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων, αλλά το ότι αυτές που ιδρύονται συνεχίζουν να εστιάζονται σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (π.χ. εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες).
Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Είναι εντυπωσιακό ότι το 2016 ιδρύθηκαν 5.613 επιχειρήσεις στον χώρο της εστίασης και της λιανικής τροφίμων και 3.200 επιχειρήσεις λιανεμπορίου. Η ενίσχυση του τουρισμού είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν 1.347 νέες επιχειρήσεις, ενώ στις 1.320 ήταν οι νέες επιχειρήσεις στον χώρο των κατασκευών.
Από την άλλη πλευρά, είναι αξιοσημείωτο ότι με εξαίρεση τον τουρισμό, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος ουσιαστικά εξαϋλώθηκε, με μείωση που έφτασε το 93%. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και κλάδοι με διεθνή προσανατολισμό, όπως η μεταποίηση τροφίμων ή η τεχνολογία σημείωσαν μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων κατά 38% και 27% αντίστοιχα.
Εξαγωγές
Ένα θετικό σημάδι είναι πάντως ότι παρά τη μείωσή τους σε απόλυτα μεγέθη, οι νέες εταιρείες που ιδρύονται σε κλάδους με εξαγωγικό προσανατολισμό αυξήθηκαν οριακά ως ποσοστό του συνόλου από 12% το 2012 σε 16% το 2016, αύξηση που οφείλεται κατά 75% στον τουρισμό.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, «μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναζητεί νέο σημείο ισορροπίας.
Ωστόσο, με τη μοναδική φωτεινή εξαίρεση του κλάδου του τουρισμού, δεν έχει καταφέρει ως σύνολο να ξεφύγει από τη στασιμότητα, την εσωστρέφεια και την έμφαση στην κατανάλωση. Η ελληνική οικονομία εγκλωβίζεται σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, στην οποία ναι μεν τα «λουκέτα» δεν αυξάνονται, αλλά εξασθενεί συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών επιχειρήσεων, που είναι και η μόνη λύση για την μεσοπρόθεσμη αποκλιμάκωση της ανεργίας και την αντιστροφή του κύματος μετανάστευσης των πιο ταλαντούχων Ελλήνων».
Λιγότερες εταιρείες
Το 2016 ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012, εκ των οποίων το 84% είναι σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό. Οι διαγραφές επιχειρήσεων έφθασαν πέρσι τις 35.159, με αποτέλεσμα να υπάρξει για πρώτη φορά αρνητικό ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών.
Αύξηση 12%
Το ποσοστό των νέων εταιρειών που ιδρύθηκαν σε κλάδους με εξαγωγικό προσανατολισμό αυξήθηκε από 12% το 2012 σε 16% το 2016.
Εξαγωγές
Θετικό σημάδι είναι πάντως ότι παρά τη μείωσή τους σε απόλυτα μεγέθη, οι νέες εταιρείες που ιδρύονται σε κλάδους με εξαγωγικό προσανατολισμό αυξήθηκαν οριακά ως ποσοστό του συνόλου από 12% το 2012 σε 16% το 2016, αύξηση που οφείλεται κατά 75% στον τουρισμό. Δεν υπάρχουν σε άλλους κλάδους σύγχρονης επιχειρηματικότητας, παραγωγής και εμπορίου, καθώς και καινοτομίας.