Η κατάρρευση της Jetoil και η δραματική κορύφωσή της με την αυτοκτονία του Κυριάκου Μαμιδάκη, κρο΄λυει τον κώδωνα κινδύνου για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το σύνολο του κλάδου της εμπορίας πετρελαιοειδών, ένας κλάδος που άνθισε τον καιρό της ευμάρειας για να βρεθεί “με την πλάτη στον τοίχο” τα τελευταία χρόνια της κρίσης.
Η μείωση της καταναλωτικής δυνατότητας των πολιτών έφερε ραγδαία μείωση στους όγκους πωλήσεων των εταιρειών πετρελαιοειδών, ενώ η υπερφορολόγηση έκανε τα καύσιμα είδος πολυτελείας. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν, μιλώντας στο news247 παράγοντες του χώρου, εάν δεν προέκυπτε η ευνοϊκη συγκυρία με τις χαμηλές διεθνείς τιμές πετρελαίου, την τύχη της Jetoil θα την είχαν ήδη και άλλες εταιρείες.
Η προοπτική αυτή, να προκύψουν δηλαδή και άλλες χρεοκοπίες, αποτελεί άλλωστε έναν συνεχή κίνδυνο, καθώς ο κλάδος πρόκειται να δεχθεί νέα χτυπήματα που έχουν μεν προαναγγελθεί και ψηφιστεί, αλλά δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί.
Από τις αρχές του επόμενου χρόνου θα εφαρμοστεί η αύξηση στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στις βενζίνες και στο πετρέλαιο κίνησης και από την επόμενη χειμερινή περίοδο, δηλαδή από τον Οκτώβριο, θα έχουμε αύξηση στο φόρο του πετρελαίου θέρμανσης.
Ήδη σήμερα οι παντός είδους φορολογικές επιβαρύνσεις έχουν φτάσει να αντιπροσωπεύουν το 70% της τελικής τιμής, με το κόστος του προϊόντος να είναι μόλις στο 27% και το περιθώριο εμπορίας (εταιρείες, πρατηριούχοι, μεταφορείς) να αντιπροσωπεύει μόλις το 5,09% της τελικής τιμής του καταναλωτή!
Η κατάσταση στην αγορά συνεχίζει να παρουσιάζει στοιχεία καθίζησης: Σύμφωνα με ανεπίσημα ακόμα στοιχεία, η πτώση στις βενζίνες τον Ιούνιο είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ιστορικά φτάνοντας το 14%. Αντίστοιχα σημαντική είναι και η πτώση και στις πωλήσεις του πετρελαίου κίνησης (-7%). Για Ιούνιο τα μεγέθη αυτά χαρακτηρίζονται από κύκλους της αγοράς ως πρωτοφανή και όπως χαρακτηριστικά λέγεται από ανθρώπους της αγοράς “τέτοια πτώση δεν είχαμε δει ούτε στα capital controls και αυτό είναι καθαρά θέμα ψυχολογίας των καταναλωτών που ενόψει της φορολαίλαπας, δεν βγαίνουν, δεν ταξιδεύουν, δεν πάνε διακοπές”.
Η παράμετρος “πετρέλαιο θέρμανσης” είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς πολλές εταιρείες ποντάρουν στο συγκεκριμένο προϊόν, ενώ όλες είδαν την περυσινή περίοδο μια ανάκαμψη, καθώς, αφενός μεν είχαν μειωθεί οι διεθνεις τιμές, αφετέρου είχαν μειωθεί οι φόροι. Με την αποφασισθείσα εκ νέου αύξηση, καθώς και με τη μείωση του ΕΦΚ στο άμεσα ανταγωνιστικό καύσιμο, το φυσικό αέριο, οι προοπτικές για το πετρέλαιο κίνησης δεν διαγράφονται ευνοϊκές με ότι αυτό συνεπάγεται για τις εταιρείες εμπορίας.
Πληροφορίες μάλιστα μιλούν και για μία ακόμη μικρότερη εταιρεία καυσίμων, η οποία βρίσκεται “δύο βήματα πίσω από τη Jetoil” και η οποία αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα το χειμώνα καθώς στηρίζεται πολύ στη διακίνηση του πετρελαίου θέρμανσης.
Πηγές των βενζινοπωλών θεωρούν ότι με τη νέα φορολόγηση του κλάδου, την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και τα προβλήματα της αγοράς μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να υπάρξουν τουλάχιστον 200 με 300 νέα λουκέτα σε πρατήρια. Κατά την περίοδο της κρίσης από το 2009 έως σήμερα εκτιμάται ότι ο κλάδος των πρατηριούχων έχει πληρώσει βαρύ τίμημα με περίπου 2500 λουκέτα, τα οποία βεβαίως επηρεάζουν άμεσα τις εταιρείες εμπορίας των οποίων τη “σημαία” είχαν τα βενζινάδικα αυτά.
Από τις πρώτες θέσεις στο άρθρο 99
Η κρίση και τα επακόλουθά της στον κλάδο των πετρελαιοειδών υπήρξε καθοριστική για τη φθίνουσα πορεία της Mamidoil Jetoil των Κυριάκου και Νίκου Μαμιδάκη, μιας ιστορικής εταιρείας που κατέληξε να προσφύγει και να υπαχθεί στο άρθρο 99.
Η Jet oil ήταν μια εταιρεία η οποία διέθετε πάντα σημαντική παρουσία στην αγορά, ενώ είχε ακόμη και μεγάλης αξίας πάγια όπως οι αποθήκες στη Θεσσαλονίκη, για τις οποίες εκτιμάται ότι θα δοθεί “μάχη” αφού αποτελούν ένα σημαντικό asset.
Το 2009 η εταιρεία και ενώ ήδη τα πρώτα σημάδια της κρίσης είχαν κάνει την εμφάνισή τους, προχωρούσε στην απόκτηση περίπου 60 πρατηρίων από τη Dracoil και ακόμη 10 πρατηρίων της El Petrol, φτάνοντας τον αριθμό των πρατηρίων της στα 630 και αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς της από το 8% σε πάνω από 10%.
Το 2010 η εταιρεία ξεκίνησε συνεργασία με τη γαλλική Total, η οποία μάλιστα είχε ακουστεί ότι επιχειρήθηκε να επεκταθεί ακόμη περισσότερο, κάτι που τελικά δεν επιβεβαιώθηκε στην πράξη.
Τα δίκτυα αυτά προσέθεσαν όγκους και δανεισμό και αποτέλεσαν ένα στοίχημα που υπό άλλες συνθήκες ίσως να είχε βγει. Όχι όμως μέσα στην κρίση και υπό συνθήκες δραματικής πτώσης της ζήτησης και υπερφορολόγησης του κλάδου των καυσίμων.
Οι κινήσεις αυτές μέσα στην κρίση είχαν ως αποτέλεσμα στον ισολογισμό του 2014 να εμφανίζονται επισφάλειες ύψους 82,5 εκατ. ευρώ ενώ σήμερα εκτιμάται ότι έχουν ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα στον ίδιο ισολογισμό οι ληξιπρόθεσμες μακροπρόθεσμες οφειλές προς τράπεζες έφταναν τα 107 εκατ. ευρώ για τις οποίες η εταιρεία δεν είχε προβεί σε ρύθμιση. Αντίστοιχα οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις υπερέβαιναν κατά 143 εκατ. ευρώ το ενεργητικό.
Έτσι η εταιρεία που πέραν της παρουσίας της στην Ελλάδα είχε σημαντική παρουσία και εκτός συνόρων με εξαγωγές σε χώρες των Βαλκανίων όπως Σκόπια, Σερβία, Μαυροβούνιο άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τα οποία επιδεινώθηκαν δραματικά πέρυσι. Ήταν η χρονιά που αποφασίστηκε υπό το βάρος των δυσκολιών να διακοπεί ο εφοδιασμός του δικτύου της στη Νότια Ελλάδα και τα πρατήρια ξεκίνησαν να τροφοδοτούνται αποκλειστικά από τα διυλιστήρια ή άλλαξαν σήμα. Η εταιρεία κατέβαλε προσπάθειες ώστε να κρατήσει το δίκτυό της στη Βόρεια Ελλάδα και το Ιόνιο, ενώ από τα τέλη του 2015 και τις αρχές της φετινής χρονιάς άρχισε να χάνει με ακόμη πιο εντατικούς ρυθμούς το δίκτυό της.Ο κύριος όγκος των πρατηρίων έχει μεταφερθεί σύμφωνα με πληροφορίες στις εταιρείες Coral (Shell), Aegean, Elinoil και ΕΚΟ.
Οι εγκαταστάσεις στο Καλοχώρι
Με δεδομένο ότι το δίκτυο πρατηρίων της εταιρείας έχει ουσιαστικά μηδενιστεί, ερωτηματικό αποτελεί τι θα γίνει με το κυριότερο asset της εταιρείας που ήταν πάντα οι εγκαταστάσεις στο Καλοχώρι της Θεσσαλονίκης εκεί όπου βρίσκονται οι αποθήκες της. Οι χώροι αυτοί αντιστοιχούν στο 14% της συνολικής αποθηκευτικής ικανότητας της χώρας για καύσιμα και από εκεί διακινούνταν προ κρίσης ετησίως 2 εκατ. κυβικά καυσίμων σημαντικό κομμάτι των οποίων αφορούσε σε εξαγωγές στα Βαλκάνια.
Στη σημερινή τους μορφή οι αποθήκες με τις 15 δεξαμενές 200 χιλ. κυβικών διαμορφώθηκαν μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1986, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων βιομηχανικών δυστυχημάτων στην σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η μεγάλη αυτή φωτιά ουσιαστικά στάθηκε αφορμή για να αλλάξει η νομοθεσία για την πυρασφάλεια των βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
Πρέπει να αναφερθεί ακόμα ότι ο όμιλος διαθέτει μέσω της MAMIDOIL – ALBANIAN S.A. στο Δυρράχιο αποθήκες χωρητικότητας 12 χιλ. κυβικών, και στο Κόσοβο αποθήκες 18 χιλ. κυβικών (Standardplin Sh.p.k.) ενώ δραστηριοποιείται επίσης στη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Ειδικά στον τομέα των αποθηκών, αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία είχε έρθει πάλι στο προσκήνιο της επικαιρότητας όταν το 2010 έστελνε επιστολή στον πρωθυπουργό διαμαρτυρόμενη για το μπλόκο στην επένδυση δημιουργίας αποθηκών στη Σούδα της Κρήτης, μια επένδυση ύψους 20 εκατ. ευρώ. Η ιστορία της επένδυσης στη Σούδα ξεκίνησε το 1972, ωστόσο δεν κατάφερε ποτέ να εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες, γεγονός που αποτελούσε πάντα αιτία οργής από τους αδελφούς Μαμιδάκη.
Το ιστορικό
Το μεσημέρι της Κυριακής, γράφτηκε ο τραγικός επίλογος του 84χρονου επιχειρηματία ο οποίος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, στον Διόνυσο Αττικής. Η σορός του εντοπίστηκε από συγγενικό του πρόσωπο, το οποίο και ειδοποίησε την αστυνομία. Ο Κ. Μαμιδάκης έφερε ένα τραύμα από όπλο και στο πλάι του βρέθηκε ένα πιστόλι, το οποίο κατείχε νόμιμα. Κλιμάκιο του Τμήματος Ανθρωποκτονιών ερεύνησε εξονυχιστικά τον χώρο, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εγκληματικής ενέργειας.
Ο Κυριάκος Μαμιδάκης ήταν από τους επιχειρηματίες που δεν απασχολούσε τα φώτα της δημοσιότητας. Θεωρείτο ο «Νέστορας» της αγοράς πετρελαιοειδών στην Ελλάδα, επιχειρηματίας με έντονη προσωπικότητα, που είχε πολλούς φίλους και ορκισμένους εχθρούς. Πρωτότοκος γιος της οικογένειας Αλέξανδρου Μαμιδάκη, γεννήθηκε στο χωριό Ανώσκελη Κισσάμου του Νομού Χανίων Κρήτης το 1932.
Ηταν απόφοιτος της Εμπορικής Σχολής και είχε ολοκληρώσει κύκλο σπουδών του Κολεγιακού School of Career του LSE. Ξεκίνησε να εργάζεται το 1952 δίπλα στον θείο του Γεώργιο Μαμιδάκη στην εμπορία πετρελαιοειδών. Η εταιρεία καυσίμων μετατράπηκε σε μία από τις μεγαλύτερες της χώρας, φτάνοντας να αποτελεί την τρίτη δύναμη της αγοράς.
Μολονότι τα τελευταία δύο χρόνια ήταν γνωστό ότι η «Mamidoil-JetOil» αντιμετώπιζε προβλήματα, ο 84χρονος επιχειρηματίας έδινε καθημερινά τη μάχη, κρατώντας στα χέρια του το «τιμόνι» της εταιρείας, την οποία «έτρεχε» μαζί με τα αδέλφια του, Νίκο, Μανόλη, Κατερίνα, Ερασμία και Ελευθερία. Η οικογένεια μετρά 17 παιδιά, 24 εγγόνια και δισέγγονα και κάτω από την πατριαρχική «ομπρέλα» είναι συνολικά 60 άτομα. Ο Κ. Μαμιδάκης ήταν πρόεδρος όλων των εταιρειών του Ομίλου, καθώς η οικογένεια δραστηριοποιείται από τα καύσιμα και τη ναυτιλία, μέχρι τα ξενοδοχεία και την παραγωγή και τυποποίηση κρασιού και ελαιολάδου.
Ο Γεώργιος Μαμιδάκης
Η «αυτοκρατορία» ξεκίνησε από τον «πατριάρχη» της οικογενείας, τον Γεώργιο Μαμιδάκη. Είχε σπουδάσει τοπογράφος και στα χρόνια της Κατοχής πολέμησε με την Εθνική Αντίσταση. Τα πρώτα του επιχειρηματικά βήματα συνδέθηκαν με την παραγωγή ροδέλαιου. Το 1955 ίδρυσε την «ΑΕΕΠ Γ. Μαμιδάκης & Σία» και ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα στον χώρο του εφοδιασμού ποντοπόρων πλοίων. Λίγα χρόνια αργότερα, εκμεταλλευόμενος την κρίση του Σουέζ, έκλεισε συμφωνία με τους Ρώσους για αποκλειστική αντιπροσώπευση των πετρελαίων τους μέχρι το 1981.
Το 1973 ο Ομιλος εισήγαγε για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά τα ρωσικά αυτοκίνητα Lada. Εναν χρόνο αργότερα, η οικογένεια στράφηκε στις τουριστικές – ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εξαγοράζοντας το ξενοδοχείο Minos Beach στον κόλπο Μιραμπέλου. Αργότερα απέκτησε δύο ακόμη ξενοδοχειακές μονάδες.
Στις άγνωστες επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειας συμπεριλαμβάνεται η εξαγωγή 700 τόνων τυποποιημένου ελαιολάδου με την ονομασία «Ανώσκελη», αλλά και 30.000 φιαλών ερυθρού, λευκού και ροζέ οίνου με τις ονομασίες «Ανώσκελη» και «Ανω Πλαγιά». Ο Κυριάκος Μαμιδάκης είχε εγκαινιάσει πριν από τρία χρόνια το μουσείο γευσιγνωσίας – τέχνης «Ανώσκελη Ελαιουργείο και Οινοποιείο», μία επένδυση που έδωσε ζωή στη γενέτειρα της οικογένειας. Στις επιχειρήσεις «Μαμιδάκη» ανήκει και ο πολυχώρος πολιτισμού «Αθηναΐς» στο Γκάζι, μία επένδυση ύψους 15 εκατ. ευρώ, καθώς και η εταιρεία «Αθηναΐς Catering» που είχε αναλάβει την προμήθεια φαγητών των αποστολών της Ολυμπιάδας του 2004.
Λευτέρης Μπιντέλας
«Ηταν η “ψυχή” της Jetoil ο Κυριάκος Μαμιδάκης και προφανώς δεν άντεξε το βάρος της δεινής οικονομικής θέσης στην οποία είχε περιέλθει η εταιρεία εμπορίας πετρελαιοειδών…».
Με αυτά τα λόγια τον περιγράφουν άνθρωποι της αγοράς καυσίμων που συνεργάστηκαν μαζί του, έχοντας να θυμηθούν την πολυετή και πολυσχιδή επιχειρηματική του δραστηριότητα που ξεκινούσε από τα πετρελαιοειδή και τα ξενοδοχεία και έφτανε μέχρι το κρασί και το λάδι. Ο 84χρονος Κυριάκος Μαμιδάκης του Αλεξάνδρου έδωσε τέλος στη ζωή του χθες και η αυτοκτονία του συνδέθηκε με τα τελευταία δραματικά γεγονότα της «Mamidoil Jetoil», που την έφεραν στο κατώφλι του άρθρου 99 του πτωχευτικού δικαίου.
Κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε το 1932 στο χωριό Ανώσκελη της επαρχίας Κισσάμου του Νομού Χανίων, ενώ όσοι τον γνωρίζουν λένε ότι «η αξιοπρέπεια ήταν πάνω από όλα γι’ αυτόν…».
Ο Κυριάκος Μαμιδάκης ήταν πρόεδρος της «Mamidoil Jetoil», μιας αμιγώς ελληνικής εταιρείας. Την είχε ιδρύσει μαζί με τα αδέλφια του Νίκο και Γιώργο το 1970 και είχαν πετύχει να φτάσουν την εταιρεία το 2009 να έχει μερίδιο στην αγορά 10%, να διαθέτει ένα δίκτυο 600 πρατηρίων, αλλά και μία από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα, στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης.
Το 1952 ξεκίνησε να εργάζεται δίπλα στον θείο του Γιώργο Μαμιδάκη, τον «πατριάρχη» της οικογένειας, στην εμπορία πετρελαιοειδών. Ο θείος του Κυριάκου είχε τη «Mamidoil» και όταν ξέσπασε η κρίση του Σουέζ άδραξε την ευκαιρία και στράφηκε στην Ανατολή ανοίγοντας συνεργασία με τους Ρώσους. Εφερνε με τάνκερ τα πετρέλαιά τους με αποκλειστική συνεργασία έως το 1981.
Ο Κυριάκος μαζί με τα αδέλφια του Νίκο και Γιώργο το 1971 εγκαινιάζουν το πρώτο τμήμα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης καυσίμων στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης.
Το 1974 συγχωνεύονται οι «Mamidoil» και «Jetoil», το 1980 ιδρύεται η ναυτιλιακή JET TANK AE, ενώ το 1983 ολοκληρώνονται πλήρως οι εγκαταστάσεις στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης χωρητικότητας 200.000 κ.μ.
Η πρώτη δοκιμασία
Τρία χρόνια μετά η οικογένεια περνά την πρώτη δοκιμασία με τις εγκαταστάσεις της να φλέγονται λόγω πυρκαγιάς- μόλις το 1989 επαναλειτούργησαν πλήρως. Η εταιρεία από το 2001 μέχρι και το 2013 ακολουθεί εξωστρεφή πολιτική και επεκτείνεται στα Βαλκάνια, όπως στην Αλβανία, στο Κόσοβο, στη Βουλγαρία και τη Σερβία.
Μεγάλος καημός του Κυριάκου Μαμιδάκη ήταν η επένδυση 20 εκατ. ευρώ στη Σούδα της Κρήτης για τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων. Η επένδυση είχε μπλοκαριστεί στο ΣτΕ αν και είχε τις άδειες και τότε το θέμα είχε γίνει γνωστό με μια επιστολή που είχε στείλει ο πρόεδρος της Jetoil στον Γιώργο Παπανδρέου. Το 2009, και ενώ ήδη τα πρώτα σημάδια της κρίσης είχαν φανεί, η εταιρεία προχωρούσε στην απόκτηση περίπου 60 πρατηρίων από την Dracoil και ακόμη 10 πρατηρίων της El Petrol, φτάνοντας τον αριθμό των πρατηρίων της στα 630 και αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς της από το 8% σε πάνω από 10%. Αυτή έμελε να είναι και η αρχή του τέλους για την εταιρεία, η οποία είδε τους τζίρους της να μειώνονται και να περνά σε ζημιές (538 χιλ. έναντι κερδών 8,4 εκατ. το 2008).
Τα τελευταία 2 χρόνια η Jetoil, λόγω και του μεγάλου δανεισμού άνω των 200 εκατ. ευρώ, σε συνδυασμό με την κρίση, αδυνατεί να εφοδιάσει τα πρατήριά της. Οι οφειλές προς προμηθευτές αγγίζουν τα 100 εκατ. ευρώ. Οι βενζινοπώλες αρχίζουν να καταγγέλλουν τις συμβάσεις τους και να αναζητούν άλλα σήματα. Η εταιρεία στις 9 Ιουνίου κατέθεσε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 και πέτυχε προσωρινή προστασία από τους προμηθευτές της μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης την 1η Νοεμβρίου.
Οι κόρες του «πατριάρχη» Γιώργου Μαμιδάκη
Μια ξεχωριστή πορεία από την οικογένεια Μαμιδάκη έχουν οι Τζίνα και Μαριλένα. Πρόκειται για τις δύο κόρες του «πατριάρχη» της οικογένειας, Γιώργου. Οι κόρες του δεν ασχολήθηκαν με τις δραστηριότητες στα πετρελαιοειδή.
Η Τζίνα έχει την εταιρεία «bluegr Hotels & Resorts», η οποία διαθέτει μερικά από τα καλύτερα ξενοδοχεία στην Ελλάδα όπως το Minos Beach art hotel, το Sensimar Minos Palace hotel & suites και το Candia Park village στην Κρήτη. Επίσης το Life Gallery Athens στην Αθήνα καθώς και το Sunprime Miramare Park Suites & Villas στη Ρόδο.
Η Μαριλένα με τον όμιλο Μ.Γ. Μαμιδάκη συμμετέχει στη Mamidakis Hotel Experience με δύο ξενοδοχεία στην Κρήτη, το Minos Palace, 5 αστέρων και 300 κλινών στον Αγιο Νικόλαο Κρήτης, και το Arina Sand, ξενοδοχείο 4 αστέρων και 540 κλινών στο Ηράκλειο Κρήτης. Επίσης το συνεδριακό κέντρο «Γεώργιος Μαμιδάκης» στο Ηράκλειο Κρήτης, δυναμικότητας 1.200 συνέδρων, ενώ στον όμιλο ανήκει και ο γνωστός πολυχώρος πολιτισμού «Αθηναΐς» στην Αθήνα, ο οποίος περιλαμβάνει αίθουσες για συνέδρια, συνολικής δυναμικότητας 2.500 συνέδρων, θέατρο και μουσική σκηνή.
