«Θέλεις να έχεις μια φτηνή χρηματοδότηση και να αναλάβεις μια σειρά αυστηρών πολιτικών δεσμεύσεων; Ή θέλεις να απελευθερωθείς από τις πολιτικές δεσμεύσεις κι αυτό ενδεχομένως να κοστίσει σε περισσότερες αποπληρωμές; Εγώ θα επέλεγα το δεύτερο».
Ο απερχόμενος γ.γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής και νέος επικεφαλής στο Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής Φραγκίσκος Κουτεντάκης ήταν αρκετά ειλικρινής ώστε να προβεί σε μια πολύ συγκεκριμένη, διττή παραδοχή.
Πρώτον, η Ελλάδα θα πρέπει να επιλέξει την «καθαρή έξοδο» από το πρόγραμμα ακόμη κι αν κοστίσει περισσότερο στον Έλληνα φορολογούμενο. Δεύτερον, αυτό είναι επιτακτικό προκειμένου η κυβέρνηση να αποφύγει τις πολιτικές δεσμεύσεις που θα συνοδεύουν μία προληπτική πιστωτική γραμμή.
Η αλήθεια είναι ότι μια αντίστοιχη εξέλιξη πρακτικά θα μετρίαζε τη δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές. Ποιος όμως ενδιαφέρεται για τα εκλογικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ όταν μόνο και μόνο από τους τόκους κατά τη δοκιμαστική έξοδο στις αγορές η επιβάρυνση είναι 1 δισ. για τους Έλληνες πολίτες; Και ποιος θα αναλάβει την ευθύνη στην περίπτωση υποτροπής της ακόμη ευάλωτης ελληνικής οικονομίας χωρίς δίχτυ ασφαλείας στις αγορές; Ή μήπως σε αυτή την περίπτωση ένα 4ο μνημόνιο θα ήταν προτιμότερο από έναν μεταβατικό μηχανισμό στην ομαλότητα;
Η μοναδική παράμετρος στην οποία δικαιολογημένα «κολλάει» το σενάριο της προληπτικής γραμμής ως μιας νέας παροχής προς την Ελλάδα είναι το πολιτικό κόστος που θα επωμιστούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στο εσωτερικό των χωρών τους. Ωστόσο, ακριβώς οι δεσμεύσεις τις οποίες επιχειρεί να αποφύγει η ελληνική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την υπενθύμιση ότι οι όποιες διευκολύνσεις στην αποπληρωμή του ελληνικού χρέους αποκλείουν το «κούρεμα», πιθανότατα να επαρκούν ως αντίβαρο για την έγκριση του μηχανισμού από τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια.
Όμως το καλώς εννοούμενο συμφέρον της ελληνικής κοινωνίας δεν ταυτίζεται εξ ορισμού ούτε με τις σκοπιμότητες της κυβέρνησης ούτε με τις προτεραιότητες των θεσμών. Ένα είναι, λοιπόν, το ζητούμενο στην περίπτωση της προληπτικής γραμμής, η οποία θα συνεπάγεται φτηνό δανεισμό προς το ελληνικό Δημόσιο αν και εφόσον θα τον αιτείται: τα επακόλουθα μέτρα να αφορούν μεταρρυθμίσεις υπό την έννοια των διαρθρωτικών αλλαγών.
Οι πιθανότητες προς αυτή την κατεύθυνση είναι ίσως αυξημένες, δεδομένου ότι στο δημοσιονομικό σκέλος οι θεσμοί έχουν ήδη λάβει… τα μέτρα τους για την επίτευξη των στόχων στα πρωτογενή πλεονάσματα, μεταξύ άλλων με τις παρεμβάσεις σε συντάξεις και αφορολόγητο τη διετία 2019-20.
Όσο πιο εμφατικά η κυβέρνηση «ξορκίζει» την προληπτική γραμμή, τόσο πιο χαρακτηριστικά φανερώνει ότι το σενάριο βρίσκεται για τα καλά στο τραπέζι, σε μια διαδικασία κατά την οποία το οικονομικό επιτελείο θέτει το πολιτικό κόστος της κυβέρνησης πάνω από το οικονομικό κόστος των φορολογουμένων.
