Η αρχή έγινε το 2013 με ιστορικούς περιπάτους σε τοπόσημα της κατοχικής Αθήνας.
Την αμέσως επόμενη χρονιά η ιδέα για τον εορτασμό της Απελευθέρωσης της Αθήνας 1944 και της διάχυσης της επιστημονικής έρευνας στο ευρύ κοινό εμπλουτίστηκε και θωρακίστηκε από πέντε θεσμικούς φορείς της πολιτείας και φέτος, πέντε χρόνια μετά, οι εκδηλώσεις «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη», κατακλύζουν την πόλη όλη την διάρκεια του Οκτωβρίου, με εναρκτήρια την προβολή την 1η Οκτωβρίου, δύο σύγχρονων ελληνικών ντοκιμαντέρ με θέμα την Κατοχή.
Το αναβαθμισμένο πρόγραμμα του εορτασμού για το 2018, διαρθρώνεται σε 32 ξεχωριστές δυναμικές και πρωτότυπες εκδηλώσεις που «αποτίουν φόρο τιμής στους χιλιάδες ανθρώπους και τους αγώνες τους.
Και καθώς δεν διδασκόμαστε την ιστορία της δεκαετίας του 40 στα σχολεία αλλά στα Πανεπιστήμια, προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ επιστημονικής γνώσης και το κενό μνήμης» είπε χαρακτηριστικά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, από τους πρωτεργάτες της διοργάνωσης «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη», στην παρουσίαση σήμερα του προγράμματος.
Εκθέσεις
Σημαντικές εκθέσεις αρχειακού υλικού – όπως οι «14 Ιστορίες Αντίστασης» ανώνυμων ανθρώπων, στο κτίριο 6 πρώην ΕΑΤ ΕΣΑ (5/10) φέρνουν την μικροϊστορία στο κάδρο της μεγάλης ιστορίας.
Η έκθεση «στενή κι αδιάβατος τραχεία η οδός Νίκος Πλουμπίδης 1902-1954» στο Ίδρυμα της Βουλής (2/10), τιμά μια εμβληματική φυσιογνωμία του κομμουνιστικού κινήματος, ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ με καίριο ρόλο, μεταξύ άλλων, στην Κατοχή.
Τα έντυπα τεκμήρια από την «Βιβλιοθήκη της Κατοχής και της Αντίστασης στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας» (8/10) είναι επίσης μια σημαντική έκθεση του προγράμματος.
Περίπατοι/ξεναγήσεις
Ιστορικοί περίπατοι- όπως η ξενάγηση με θέμα τον δωσιλογισμό στην κατεχόμενη Αθήνα.
Ο αγώνας δρόμου μνήμης και τιμής στην διαδρομή των κρατουμένων από το Στρατόπεδο Χαϊδαρίου στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής(21/10), η έπαρση της σημαίας στον βράχο της Ακρόπολης (12/10). Οι εκδηλώσεις λόγου για τη σχέση λογοτεχνίας με την ιστορία από την οποία εμπνέονται συγγραφείς στις μέρες μας, οι μουσικές και θεατρικές παραστάσεις- για πρώτη φορά συμμετέχουν και τα μουσικά σχολεία, οι κινηματογραφικές προβολές- όπως το τριήμερο αφιέρωμα στον Β΄Παγκόσμιοι Πόλεμο στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια διαρθρώνουν «ένα πρόγραμμα σύνθετο, αρτιότερο από κάθε άλλη χρονιά και από τα καλύτερα της Ευρώπης, με ανάλογο περιεχόμενο» είπε ο πρόεδρος των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) από τους συνδιοργανωτές φορείς.
Διαδηλωτές διασχίζουν τη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Πεσματζόγλου τις ημέρες της Απελευθέρωσης, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
Στην διοργάνωση της «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη» εκτός από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, τα ΓΑΚ , συμπράττει η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Αθηναίων, και η ΕΡΤ.
Στις εκδηλώσεις συμμετέχει και συνεργάζεται ένα πολύμορφο σύνολο φορέων -υπουργεία, δήμοι, αρχειακοί φορείς, μουσεία,- σχολεία, πανεπιστημιακά ιδρύματα και ομάδων πολιτών.
18 Οκτωβρίου 1944. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου κατά την πρώτη ελεύθερη έπαρση της ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη, Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία – Βασίλης Τσακιράκης
Το αναλυτικό πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων για τη 12η Οκτωβρίου ΕΔΩ.
