Ηλεία: Εγκαινιάστηκε το “Μοναστήρι” στην Ζούρτσα – Ένα από τα αρχαιότερα της Ελλάδας

Ένα σπουδαίο έργο της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς ολοκληρώθηκε στην Νέα Φιγαλεία ή Ζούτσα της Ηλείας. Ο ιερός ναός Κοίμησης της Θεοτόκου, γνωστός ως «Μοναστήρι», που θεωρείται το αρχαιότερο Βυζαντινό Μνημείο της Ηλείας και ένα εκ των αρχαιότερων της Ελλάδος αποκαταστάθηκε και εγκαινιάστηκε έπειτα από τρία χρόνια διαδικασιών αναστύλωσης. Το έργο χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από τον ομότιμο Καθηγητή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιο Δαίκο (με καταγωγή από την περιοχή).

Ο ναός βρίσκεται, ένα χιλιόμετρο ανατολικά της Νέας Φιγαλείας, ανεγέρθηκε το τελευταίο τέταρτο του 10ου αιώνα. Πιθανότατα ήταν καθολικό μονής. Ανήκει στην κατηγορία των «σταυρεπιστέγων» έχοντας οικοδομηθεί σε θέση αρχαίου κτίσματος, ναού ή εκκλησίας. Στους τοίχους του είναι εντοιχισμένοι όρθιοι κορμοί κιόνων.
Επί δεκαετίες ήταν εγκαταλελειμμένος, με εμφανή τα σημάδια καταστροφών και βανδαλισμών. Αποκαταστάθηκε στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Ιεράς Μητροπόλεως Τριφυλίας και Ολυμπίας.

Σημειώνεται ότι η περιοχή της Ζούρτσας (Ν.Φιγαλεία), μνημονεύεται στα χρονικά του Δεσποτάτου του Μυστρά και είχε παραχωρηθεί στο Μοναστήρι Βροντοχίου Μυστρά με χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, αμέσως μετά τη νίκη του κατά των Φράγκων το 1321. Η μονή συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Ζούρτσας, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας φιλοξένησε κρυφό σχολειό, ενώ το 1825 πυρπολήθηκε από το στρατό του Ιμπραήμ. Λειτούργησε ως ανδρική μονή μέχρι το 1834, οπότε καταργήθηκε με διάταγμα του Όθωνα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρουσιάζει η κεραμοπλαστική διακόσμηση στη μεγαλύτερη αψίδα του ιερού, όπου δεσπόζει ένα μεγάλο παράθυρο.