Η ανυπαρξία ισχυρής πολιτικής βούλησης διαχρονικά θεωρείται ως ο υπ’ αριθμόν ένα λόγος για το γεγονός ότι μια έκταση του Δημοσίου 6.200 στρεμμάτων σε μια από τις ομορφότερες περιοχές της Αττικής παραμένει αναξιοποίητη, ενώ παράλληλα η Ελλάδα εκτίθεται για ακόμα μια φορά στη διεθνή επενδυτική κοινότητα γιατί δεν μπορεί να υλοποιήσει ούτε αυτά που με νόμο αποφασίζει.
Ο λόγος είναι για το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, η αξιοποίηση του οποίου θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει να σχεδιάζεται πριν από 22 χρόνια, από το 1995, δηλαδή, που ανατέθηκε η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στα Σπάτα και η όποια ανάπτυξη είχε επιλεγεί να είχε εισέλθει σε φάση υλοποίησης αμέσως μετά τη μεταφορά της δραστηριότητας του αεροδρομίου το 2001. Σε αυτή την περίπτωση, σήμερα θα υπήρχε ένα ολοκληρωμένο έργο, στο οποίο, αν υποθέσουμε ότι είχε υλοποιηθεί μια ανάπτυξη όπως αυτή που έχει προταθεί από τους επενδυτές με επικεφαλής ύψους 7 δισ. ευρώ, θα απασχολούνταν περί τους 70.000 εργαζόμενους. Αντί των παραπάνω όμως μετράμε καθυστερήσεις που κοστίζουν όχι μόνο σε θέσεις εργασίας και σε έσοδα του κράτους από φορολογία δραστηριοτήτων κ.λπ. αλλά και στην αξιοπιστία της χώρας. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης δεν χαρακτηρίζει μόνο τη σημερινή κυβέρνηση. Στον διαγωνισμό που προκηρύχθηκε στο τέλος του 2011 προσήλθαν 9 φορείς, μεταξύ των οποίων μεγάλες ξένες εταιρείες αξιοποίησης ακινήτων, στη συνέχεια έμειναν 4 και καταλήξαμε να έχουμε προσφορά μόνο από έναν και προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτόν τον έναν φορέα, την επενδυτική εταιρεία Hellinikon Global, ηγείται εταιρεία ελληνικών συμφερόντων.
Η έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, στην τωρινή της μορφή.
Οι επενδυτές ανά τον κόσμο όταν δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν τον σχεδιασμό για τον οποίο έχουν συμμετάσχει σε μια διαδικασία, εγκαταλείπουν. Αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των 16 όρων που θέτει το υπουργείο Πολιτισμού για να προχωρήσει η επένδυση στο Ελληνικό και την εύλογη αντίδραση του επενδυτή με την επισήμανση ότι «συνεχής ανατροπή του συμφωνηθέντος και κυρωθέντος από τη Βουλή πλαισίου ή συνεχής έγερση νέων εμποδίων, δημιουργεί κλίμα αέναης και ανολοκλήρωτης διαπραγμάτευσης, διαρρηγνύει το αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης και εγείρει πολλαπλά και εύλογα ερωτηματικά για πολλά ζητήματα», ξεκίνησε ένας νέος κύκλος συζήτησης για το κατά πόσον η χώρα είναι ικανή να προχωρήσει σημαντικές επενδύσεις και ο οποίος τροφοδοτείται και από τις εξελίξεις στις Σκουριές.
Μεταξύ άλλων, το πρακτορείο Bloomberg θέτει ερωτήματα για την ικανότητα της Ελλάδας να προσελκύσει τις επενδύσεις που χρειάζεται «απεγνωσμένα» για την οικονομική της ανάκαμψη, σημειώνοντας ότι δύο από τα μεγαλύτερα έργα, η επένδυση στο Ελληνικό και της Eldorado Gold στη Χαλκιδική, συνολικής αξίας 11 δισ. ευρώ, έχουν «κολλήσει» εξαιτίας γραφειοκρατικών και νομικών εμποδίων.
Είναι λυπηρό ότι οι πρώτες συζητήσεις για τη μεταφορά του αεροδρομίου της Αθήνας ξεκίνησαν το 1950, το αεροδρόμιο εν τέλει μετακόμισε το 2001, ο διαγωνισμός ο οποίος ανέδειξε τη Lamda για την αξιοποίηση της έκτασης έγινε το 2011 και σήμερα κινδυνεύουμε να βρεθούμε και πάλι στο σημείο μηδέν, χωρίς σχέδιο ανάπτυξης και δίχως επενδυτή, ο οποίος δεν αφήνει αμφιβολίες για τη στάση του αν δεν υπάρξει αντιστροφή των όσων δρομολογούνται και ξεφεύγουν από τη βούληση της Πολιτείας το έργο να προχωρήσει: «Το σύνολο των ανατροπών και ανακολουθιών, αλλά και η πρακτική της συνεχούς έγερσης νέων εμποδίων, διαρρηγνύουν το αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης. Ταυτόχρονα, δημιουργούν έντονο προβληματισμό ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης της επένδυσης, της οποίας η αναγκαιότητα διακηρύσσεται με τον πιο επίσημο τρόπο από την Ελληνική Πολιτεία, ενώ η κρισιμότητά της είναι αδιαμφισβήτητη από όλες τις πλευρές».
Το κρίσιμο σε όλη αυτή την υπόθεση είναι ότι μειοψηφικές ομάδες οι οποίες αντιμάχονται την επένδυση χωρίς να προτείνουν κάτι συμφερότερο, πέρα από το ανέφικτο και μη αναγκαίο στη συγκεκριμένη περιοχή, το να γίνει δηλαδή ολόκληρη η έκταση πάρκο, κυριαρχούν και διαμορφώνουν γνωματεύσεις. Μαζί τους συντάσσεται τμήμα των στελεχών της κυβέρνησης και αυτό παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση είναι αυτή που διαπραγματεύτηκε εκ νέου με τον επενδυτή και μαζί με την αντιπολίτευση, φθάνοντας σε μια πλειοψηφία 260 βουλευτών, τον Σεπτέμβριο του 2016 υπερψήφισαν το έργο (κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή).
Σαφώς και για να προχωρήσει η επένδυση στο Ελληνικό χρειάζεται πέρα από την πολιτική βούληση να γίνουν νόμιμα οι διαδικασίες. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι πίσω από τις παλινωδίες και τις καθυστερήσεις στις διαδικασίες κρύβεται η αμφισημία που διέπει την πολιτική βούληση. Επίσης, η πλειοψηφία των πολιτών όπως π.χ. εκφράστηκε με τις επιλογές της στην τοπική αυτοδιοίκηση των όμορων δήμων, ενώ τάσσεται υπέρ της αξιοποίησης της έκτασης, δεν έχει το κίνητρο, όπως έχουν οι φωνασκούσες ομάδες, να δημιουργεί σαματάδες. Το παζλ συμπληρώνουν και οι πληροφορίες που μιλούν για επιχειρηματικά συμφέροντα τα οποία αντιμάχονται στο παρασκήνιο την ανάπτυξη του Ελληνικού, δίχως και πάλι να προτείνουν κάτι καλύτερο και ενώ θα μπορούσαν να είχαν συμμετάσχει στο διαγωνισμό.
Με όλα αυτά αύριο συμπληρώνονται 3 χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης διάθεσης του Ελληνικού. Βάσει αυτής, πέρυσι τον Νοέμβριο θα έπρεπε να είχαν πέσει οι τελικές υπογραφές και το έργο να ξεκινούσε…
Αυτή τη στιγμή όλα δείχνουν ότι είναι αναγκαίο να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος συζήτησης μεταξύ του επενδυτή και της κυβέρνησης μήπως σταθεί δυνατόν να ξεπεραστούν οι αστοχίες. Το αποτέλεσμα των συζητήσεων δεν είναι δεδομένο και σε κάθε περίπτωση το σίριαλ «αξιοποίηση του Ελληνικού» θα έχει πολλά ακόμα επεισόδια.
Κομβικής σημασίας για την επιτυχή έναρξη των εργασιών είναι η πολεοδομική ωρίμανση του ακινήτου, ώστε να είναι εξαρχής γνωστές οι δυνατότητες αξιοποίησής του αλλά και οι περιορισμοί αυτού. Το πρώτο βήμα για την ωρίμανση αυτή είναι η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο προηγουμένως θα έχει επεξεργαστεί το ΣτΕ. Μεταξύ των εγγράφων που συνοδεύουν το εν λόγω Σχέδιο είναι και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία σύμφωνα με τον νόμο δημοσιεύεται και τίθεται σε δημόσια διαβούλευση. Παράλληλα, γνώμη επί του Σχεδίου υποβάλλουν η Ειδική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που προβλέπει ο Ν. 4062/2012 και το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας, αποτελούμενο από τους γ.γ. όλων των εμπλεκομένων υπουργείων.
Ακολουθεί η έγκριση των πολεοδομικών μελετών διά Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων. Πρόκειται για το δεύτερο αναγκαίο βήμα προς την πολεοδομική ωρίμανση του ακινήτου. Με την έγκριση των πολεοδομικών μελετών πλέον το ακίνητο θα έχει πολεοδομηθεί πλήρως. Το ακίνητο, βάσει των όσων έχουν συμφωνηθεί, θα πρέπει να παραδοθεί ελεύθερο από τους περισσότερους φορείς που σήμερα στεγάζονται εκεί, ενώ η Πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει για την άδεια του καζίνου που θα στεγαστεί στο σχεδιαζόμενο τουριστικό συγκρότημα.
Οι προ αεροδρομίου χρήσεις της έκτασης
Χώρος ακατοίκητος, άγονος και άνυδρος με αγροτικό χαρακτήρα, βοσκοτόπι ιδιοκτησίας του Τούρκου πασά Χασάν (Χασάνι Τσιφλίκι) ήταν έως το 1830 η περιοχή με τη σημερινή ονομασία Ελληνικό και κατ’ επέκταση και τα 6.200 στρέμματα που αποτελούν τη σημερινή προς αξιοποίηση έκταση, όπου βεβαίως κυριαρχεί η 63χρονη λειτουργία του Κρατικού Αερολιμένα Αθηνών (ΚΑΑ).
Η περιοχή του Ελληνικού κατοικείται το 1925 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή από Πόντιους πρόσφυγες από τα Σούρμενα και με μέριμνα της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων με πρόεδρο τον Μοργκεντάου, πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη το 1914.
Η απόφαση να δημιουργηθεί αεροδρόμιο ελήφθη από την κυβέρνηση Μεταξά.
Η τελετή θεμελίου λίθου του νέου Πολιτικού Αερολιμένος Αθηνών στο Ελληνικό πραγματοποιήθηκε στις 11:00 π.μ. της 2ας Ιουνίου 1938 με κάθε επισημότητα. Κατά την ίδια χρονιά ολοκληρώνεται η κατασκευή της Λεωφόρου Βουλιαγμένης και έτσι δρομολογείται η πρώτη λεωφορειακή γραμμή για το κέντρο της Αθήνας, με αφετηρία την οδό Ακαδημίας.
Στα χρόνια της Κατοχής το αεροδρόμιο χρησιμοποιήθηκε από τη Luftwaffe (πολεμική αεροπορία της Γερμανίας κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο) και ο χώρος υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους βομβαρδισμούς των συμμάχων.
Το αεροδρόμιο εισέρχεται στη νέα εποχή τον Ιούλιο του 1946 με την προσγείωση αεροσκάφους της νεοϊδρυθείσας αεροπορικής εταιρείας δημοσίων μεταφορών «Τ.Α.Ε. – Τεχνικές και Αεροπορικές Εκμεταλλεύσεις» προερχόμενου από την Αίγυπτο.
Τα «βήματα» για έναρξη αξιοποίησης
1. Η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης με Προεδρικό Διάταγμα.
2. Έγκριση των πολεοδομικών μελετών διά κοινών Υπουργικών Αποφάσεων.
3. Διανομή του δικαιώματος κυριότητας μεταξύ των συνιδιοκτητών.
4. Μεταβίβαση στην Ελληνικό Α.Ε. των εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί του ακινήτου.
5. Σύσταση ειδικού φορέα για διαχείριση και λειτουργία των κοινόχρηστων χώρων.
6. Χορήγηση άδειας λειτουργίας καζίνο εντός του ακινήτου.
7. Μετεγκατάσταση των φορέων που βρίσκονται σήμερα εντός του ακινήτου.
8. Κλείσιμο των δικαστικών εκκρεμοτήτων που σχετίζονται με την αξιοποίηση.
