Με το χθεσινό Eurogroup η κυβέρνηση εξαγόρασε πολιτικό χρόνο. Ουσιαστικά δηλαδή εξαγόρασε την παραμονή της στην εξουσία για τουλάχιστον ένα έτος ακόμα, καθώς αναμένει μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας στις 24 Μαΐου να αρχίσει να ρέει κοινοτικό χρήμα που θα της επιτρέψει να δώσει ανάσα στην αγορά.
Και μπορεί το κόστος της παραμονής του κ. Τσίπρα στην εξουσία σε αυτή τη φάση να ανέρχεται περίπου στα 5,5 δις ευρώ, ωστόσο κανείς δεν ξέρει πόσο τελικώς θα είναι αφού η υποχώρησή του να δεχθεί ότι θα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018- που και η κυβέρνηση έως χθες θεωρούσε ανέφικτο αλλά και το ΔΝΤ ακόμα το θεωρεί ανέφικτο- ουσιαστικά καθιστά δεδομένη την ενεργοποίηση του αυτόματου «κόφτη» και τη λήψη νέων μέτρων ακόμα και πάνω από τα 3,6 δις που αρχικώς υπολόγιζαν ότι πρέπει να ληφθούν ως προληπτικά μέτρα.
Αυτό σημαίνει ότι η παραμονή του κ. Τσίπρα στην εξουσία μπορεί να στοιχίσει και 9 δις και 10 δις ευρώ ή ακόμα περισσότερο, ανάλογα πόσο απόκλιση θα υπάρχει από την εκπλήρωση του στόχου για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
Απώλεια εθνικής κυριαρχίας
Σημειώνεται δε ότι η κυβέρνηση δεν εξαίρεσε από τον «κόφτη» ούτε τους μισθούς, ούτε τις συντάξεις, κάτι για το οποίο μια μέρα πριν στη Βουλή ο κ. Τσίπρας ασκούσε δριμύτατη κριτική στον κ. Μητσοτάκη, ότι δήθεν πρόθεση της ΝΔ είναι να προχωρήσει σε μείωση δαπανών μέσω μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις του δημοσίου. Η διαφορά βέβαια είναι ότι ο κ. Τσίπρας στην περικοπή περιλαμβάνει και τον ιδιωτικό τομέα.
Σημειώνεται ότι τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν αυτομάτως από τον «κόφτη» ισοδυναμούν με απώλεια των τελευταίων στοιχείων εθνικής κυριαρχίας που είχαν απομείνει σε αυτή τη χώρα καθώς αν τα λάβει ο υπουργός οικονομικών θα μπορεί να παρακάμψει τη Βουλή και να τα περάσει με Προεδρικά Διατάγματα και αν δεν πάρει πρωτοβουλία να τα λάβει ο υπουργός οικονομικών θα τα λαμβάνουν αυτόματα οι δανειστές μετά από ένα μήνα από την διαπίστωση της ανάγκης να ληφθούν.
Σε ό,τι αφορά στο χρέος η συμφωνία που φέρεται να επιτυγχάνεται ξεκινά και καταλήγει στην διαπίστωση ότι πρέπει να αρχίσει η συζήτηση για το χρέος. Μάλιστα η συζήτηση αυτή αντί να αντιμετωπίσει ενιαία το πρόβλημα σπάει σε τρείς δόσεις γεγονός που μεταθέτει και την επίλυσή του. Θυμίζουμε ότι η προηγούμενη συμφωνία της κυβέρνησης Σαμαρά αντιμετώπιζε ενιαία το πρόβλημα.
Ασάφειες και στο χρέος
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η συζήτηση ξεκινά χωρίς «αν» . Ωστόσο η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Στη συμφωνία της κυβέρνησης Σαμαρά που η εκβιαστική τακτική Τσίπρα για πρόωρες εκλογές πέρσι τον Γενάρη, δεν επέτρεψε να υλοποιηθεί, για να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος υπήρχε η προϋπόθεση «αν είναι αναγκαίο» (if needed). Ωστόσο, στην επίσημη ανακοίνωση του χθεσινού Eurogroup υπάρχει η ανάλογη προϋπόθεση «αν χρειάζεται» (if necessary), όσον αφορά στη λήψη μέτρων για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του Χρέους, η οποία θα ερευνηθεί σε 3 χρόνια από σήμερα, δηλαδή όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα.
Όπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές στην πραγματικότητα το μόνο χειροπιαστό που πήρε η Αθήνα για το άμεσο χρονικό διάστημα (short term) είναι κάποιες ρυθμίσεις επιτοκίων ήσσονος σημασίας (λόγω της διαφοράς επιτοκίων μεταξύ μακροχρόνιων και βραχυχρόνιων εκδόσεων μέσω των οποίων δανείζεται ο ESM και εν συνεχεία δανείζει την Ελλάδα), καθώς και μια νέα δέσμευση των Ευρωπαίων για σαφέστερα χρονοδιαγράμματα αντιμετώπισης του Χρέους.
Οι ίδιοι οικονομικοί αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες αν η συγκεκριμένη δέσμευση θα επηρεάσει θετικά τις αγορές και φυσικά επισημαίνουν ότι σε όλη αυτή τη συζήτηση δεν έχει διατυπώσει την άποψή του το ΔΝΤ.
Αναγκαία η συμμετοχή του ΔΝΤ
Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ επέμενε ότι το πρόγραμμα δεν είναι εφαρμόσιμο αν δεν μειωθεί ο δημοσιονομικός στόχος για πλεόνασμα 3,5%. Η δε συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα (on board) είναι καθοριστικός παράγοντας για να εκταμιευθεί η δόση. Σημειώνεται ότι και στις χθεσινές δηλώσεις του ο κ. Ντάισελμπλούμ το ξεκαθάρισε λέγοντας ότι η εκταμίευση της δόσης συνδέεται με τη νομοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων και μεταρρυθμίσεων αλλά φρόντισε να διευκρινίσει ότι αυτό ισχύει μόνο αν το ΔΝΤ συμμετέχει στο πρόγραμμα. Που σημαίνει ότι αναμένονται συναντήσεις του κ. Τσακαλώτου με τους εκπροσώπους του ΔΝΤ για να τους… πείσουμε να μην εγκαταλείψουν το πρόγραμμα.
Σύμφωνα με το… προσύμφωνο η πρώτη αξιολόγηση για την πορεία της νέας συμφωνίας θα γίνει τον Μάιο του 2017. Τότε αν διαπιστωθεί απόκλιση από το στόχο που έχει τεθεί θα υπάρξουν μέτρα που θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό του 2018, γεγονός που σημαίνει πρόσθετους φόρους. Και αυτό είναι διαφορετικό από τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν μέσω του «κόφτη» τον Μάιο του 2018. Σε κάθε περίπτωση από τα μέτρα δεν εξαιρούνται μισθοί και συντάξεις ή πρόσθετη φορολόγηση. Οι μόνοι τομείς που εξαιρούνται είναι οι δαπάνες για την υγεία και την άμυνα. Σημειώνεται ότι δεν έχουν εξαιρεθεί, παρά τις προσπάθειες του κ. Τσακαλώτου, ούτε τα επιδόματα ανεργίας.
Πολιτικά, πρόθεση της κυβέρνησης είναι η αξιοποίηση των χρημάτων που θα λάβει έως το τέλος του έτους (δόση, ενίσχυση για πληρωμή υποχρεώσεων δημοσίου προς ιδιώτες και ένταξη στο πακέτο Γιούνκερ υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τα 10 δις ευρώ), για να μπορέσει να δώσει ανάσα στην αγορά. Ο κίνδυνος για την κυβέρνηση είναι η εδραίωση της νοοτροπίας που έχει αναπτυχθεί τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει προθυμία των φορολογουμένων να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και όσα χρήματα έρχονται στα χέρια τους τα καταναλώνουν σε τρέχουσες βιοποριστικές ανάγκες και όχι για να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς το δημόσιο.
