Την 1η Ιανουαρίου του 1999, έπειτα από χρόνια προετοιμασίας, 11 χώρες (19 σήμερα) υιοθέτησαν το ευρώ για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές τους. Τρία χρόνια αργότερα, το νέο νόμισμα συστήθηκε και στα νοικοκυριά. Ποια είναι η πορεία του ευρώ δύο δεκαετίες μετά; Το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί. Το ενιαίο νόμισμα και η πορεία του διχάζει ακόμη και κορυφαίους οικονομολόγους.
«Ήταν μία μεγάλη επιτυχία», υποστηρίζει ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). «Το ευρώ σε τόσο διαφορετικές οικονομίες ήταν λάθος», επιμένει ο Ρομάν Ρανσιέρ, οικονομολόγος στο Πανειστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Κάπου στη μέση τοποθετείται ο Φραντσέσκο Σαρατσένο από το Γαλλικό Παρατηρητήριο Οικονομικών Συγκυριών (OFCE), ο οποίος μιλώντας στη «Monde» κάνει λόγο για «μεικτή επιτυχία», σχολιάζοντας ωστόσο ότι δεν καλύφθηκαν όλες οι προσδοκίες.
«Το ενιαίο νόμισμα αψήφησε τους επικριτές του, αλλά η έλλειψη μεταρρυθμίσεων από την πλευρά της προσφοράς απειλεί το μέλλον του. Το ευρώ εορτάζει τα 20 έτη του και αυτό αποτελεί μεγάλο επίτευγμα. Η δημιουργία της νομισματικής ένωσης αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη μεταπολεμική Ευρώπη μαζί με τη δημιουργία της Ενιαίας Αγοράς, τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την επανένωση της Γερμανίας», γράφει η αμερικανική «Wall Street Journal».
Οι πέντε πρόεδροι των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Ε.Ε., δηλαδή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωομάδας, που έχουν την πλέον άμεση ευθύνη για το ευρώ, προέβησαν σε δηλώσεις για τα 20 χρόνια του ενιαίου νομίσματος, καθώς και για το μέλλον του.
Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Ως ένας από τους υπογράφοντες τη Συνθήκη του Μάαστριχτ που παραμένουν πολιτικά ενεργοί σήμερα, θυμάμαι τις σκληρές και ιστορικές διαπραγματεύσεις για τη δρομολόγηση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Πάνω απ’ όλα, θυμάμαι τη βαθιά πεποίθηση ότι ανοίγαμε ένα νέο κεφάλαιο στην κοινή μας ιστορία. Ένα κεφάλαιο που θα διαμόρφωνε το ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο αλλά και το μέλλον όλων των λαών της. 20 χρόνια αργότερα, είμαι πεπεισμένος ότι αυτή ήταν η σημαντικότερη υπογραφή που έβαλα ποτέ. Το ευρώ είναι πλέον σύμβολο ενότητας, εθνικής κυριαρχίας και σταθερότητας. Έχει αποφέρει ευημερία και προστασία στους πολίτες μας και πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι αυτό θα συνεχιστεί. Είναι ο λόγος για τον οποίο εργαζόμαστε σκληρά για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής μας Ένωσης καθώς και για την περαιτέρω ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ».
Αντόνιο Ταγιάνι, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
«Το ευρώ είναι σήμερα πιο δημοφιλές από ποτέ: τρεις στους τέσσερις πολίτες θεωρούν ότι είναι καλό για την οικονομία μας. Προκειμένου οι Ευρωπαίοι πολίτες να επωφεληθούν πλήρως από τις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και την αλληλεγγύη που θα πρέπει να δημιουργήσει το ενιαίο νόμισμα, είναι απαραίτητο να ολοκληρώσουμε την Οικονομική και Νομισματική μας Ένωση μέσω της πραγματικής οικονομικής, δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης. Η ολοκλήρωση αυτή θα επιτρέψει στην Ευρώπη να θωρακίσει καλύτερα τους πολίτες από πιθανές μελλοντικές κρίσεις».
Ντόναλντ Τουσκ, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
«Η δημιουργία του ευρώ πριν από 20 χρόνια – παράλληλα με την απελευθέρωση της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης και την ενοποίηση της Γερμανίας – ήταν κρίσιμη καμπή στην ευρωπαϊκή ιστορία. Το κοινό μας νόμισμα έχει ωριμάσει και έχει εξελιχθεί σε ισχυρή έκφραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως πολιτικής και οικονομικής δύναμης στον κόσμο. Παρά τις κρίσεις, το ευρώ αποδείχθηκε ανθεκτικό, και τα οκτώ μέλη που προστέθηκαν στα 11 αρχικά μέλη απολαμβάνουν τα οφέλη του. Καθώς ο κόσμος εξακολουθεί να αλλάζει, θα συνεχίσουμε την αναβάθμιση και την ισχυροποίηση της Οικονομικής και Νομισματικής μας Ένωσης».
Μάριο Ντράγκι, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
«Το ευρώ ήταν λογική και αναγκαία απόρροια της ενιαίας αγοράς. Διευκολύνει τις μετακινήσεις, τις εμπορικές και τις λοιπές συναλλαγές των πολιτών και των επιχειρήσεων εντός της ζώνης του ευρώ αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο. Μετά από 20 έτη, υπάρχει τώρα μια γενιά που δεν γνωρίζει άλλο εθνικό νόμισμα. Κατά τη διάρκεια της χρονικής αυτής περιόδου, η ΕΚΤ έχει επιτελέσει το κύριο καθήκον της, που είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Συμβάλλουμε όμως, επίσης, στην ευημερία των πολιτών της ζώνης του ευρώ μέσω της ανάπτυξης ασφαλών, καινοτόμων χαρτονομισμάτων, της προώθησης ασφαλών συστημάτων πληρωμών, της εποπτείας των τραπεζών ώστε να διασφαλίσουμε ότι είναι ανθεκτικές και της επιτήρησης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στη ζώνη του ευρώ».
Μάριο Σεντένο, Πρόεδρος της Ευρωομάδας
«Το ενιαίο νόμισμα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές επιτυχίες: δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς τη σημασία και τον αντίκτυπό του κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες της ιστορίας του. Το μέλλον του εξακολουθεί να διαμορφώνεται, γεγονός που μας επιφορτίζει με ιστορική ευθύνη. Το ευρώ και η στενή οικονομική συνεργασία που συνεπάγεται έχουν εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου κι ανταποκρίθηκαν επιτυχώς στις προκλήσεις που αντιμετώπισαν στην πορεία τους. Το ευρώ έχει διανύσει μεγάλη διαδρομή από τότε που δημιουργήθηκε, και έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές υπό την επήρεια της κρίσης, προκειμένου να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. Το έργο μας όμως δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, καθώς απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες μεταρρύθμισης, τόσο σε περιόδους ευνοϊκής όσο και σε περιόδους δυσμενούς συγκυρίας. Η πολιτική μας βούληση για την ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης είναι αδιαμφισβήτητη. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όσα μας επιφυλάσσει το μέλλον — το οφείλουμε στους πολίτες μας».
Η υποστήριξη της κοινής γνώμης για το ευρώ παραμένει σταθερά υψηλή εντός της Ε.Ε., ιδίως στις χώρες που χρησιμοποιούν ήδη το ευρώ. Η πλειοψηφία, 74%, όσων απάντησαν στις δημοσκοπήσεις στο σύνολο της ζώνης του ευρώ δήλωσαν ότι θεωρούν το ευρώ καλό για την Ε.Ε. Πρόκειται για ποσοστό που παραμένει στο ίδιο επίπεδο με το πρωτοφανώς υψηλό σκορ που καταγράφηκε πέρυσι και επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η υποστήριξη της κοινής γνώμης για το ευρώ είναι η υψηλότερη από το 2002, όταν ξεκίνησαν οι δημοσκοπήσεις. Η πλειοψηφία, 64 %, όσων απάντησαν στο σύνολο της ζώνης του ευρώ δήλωσαν επίσης ότι θεωρούν το ευρώ καλό για τη χώρα τους. Το 36% των Ευρωπαίων αναγνωρίζει το ευρώ ως ένα από τα σύμβολα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη δεύτερη θέση μετά την «ελευθερία».
