Τέσσερα τρισεκατομμύρια δολάρια. Τόσα έχουν χαθεί από την κεφαλαιοποίηση των διεθνών χρηματιστηρίων μέσα σε δύο μόλις συνεδριάσεις. Η «αιμορραγία» στη Wall Street ήταν από τις χειρότερες, με απώλειες ενός τρισ. δολαρίων. Η στιγμή της διόρθωσης που όλοι φοβούνταν φαίνεται πως έχει έλθει. Ο Dow Jones υπέστη τη Δευτέρα τη μεγαλύτερη πτώση στην ιστορία του, χάνοντας 1.175 μονάδες.
Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο επίκαιρη η προειδοποίηση του τέως προέδρου της Φέντεραλ Ριζέρβ Άλαν Γκρίνσπαν για φούσκα. «Υπάρχουν δύο φούσκες: μία στην αγορά μετοχών και μία στην αγορά ομολόγων» υποστήριζε μία ημέρα προτού κλιμακωθεί το κύμα μαζικών ρευστοποιήσεων. Ο ίδιος εξάλλου είχε περάσει στην ιστορία όταν στα τέλη του 1996, λίγα χρόνια πριν από το σκάσιμο της φούσκας των τεχνολογικών μετοχών, προειδοποιούσε για «παράλογη ευφορία».
Τι συμβαίνει και οι επενδυτές έχουν τραπεί σε φυγή; Φαινομενικά πνέει ούριος άνεμος και όχι μόνο στις ΗΠΑ. Η παγκόσμια οικονομία ανεβάζει ταχύτητα και οι κεντρικές τράπεζες -με εξαίρεση τη Fed- συνεχίζουν να είναι «γενναιόδωρες» προς τις αγορές, αποσύροντας μεν, αλλά με πολύ σταδιακά και προσεκτικά βήματα δε τα μέτρα στήριξης. Τι άλλαξε λοιπόν; Μάλλον η ψυχολογία των επενδυτών, που φαίνεται να συνέρχονται από τη μέθη του κέρδους. Οι προειδοποιήσεις για φούσκα -όχι μόνο εξαιτίας των υψηλών αποτιμήσεων στις αγορές μετοχών και τα αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ, αλλά και λόγω του γενικότερου κλίματος ευφορίας και σε άλλες αγορές, όπως τα κρυπτονομίσματα- κυριαρχούσαν στις αναλύσεις των οικονομολόγων και επενδυτικών τραπεζών εδώ και καιρό. Αφορμή για τη στροφή 180 μοιρών ήταν η έκπληξη από την απότομη αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ, μια εξέλιξη που επιβεβαιώνει τις προβλέψεις της ίδιας της Fed για επιστροφή του πληθωρισμού κοντά στον στόχο 2%.
Για πρώτη φορά έπειτα από μία δεκαετία οι κεντρικές τράπεζες φαίνεται ότι, επιτέλους, κερδίζουν τη μάχη του πληθωρισμού. Και αυτό σε μια εποχή που η ανάπτυξη στις περισσότερες οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου έχει επιστρέψει σε προ κρίσης επίπεδα, αφήνοντας στις κεντρικές τράπεζες μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών και ταχύτερα βήματα αύξησης επιτοκίων. Και αυτό ακριβώς φαίνεται να φοβούνται οι αγορές, που επί σχεδόν μία δεκαετία βρίσκονταν υπό τη «μηχανική υποστήριξη» των κεντρικών τραπεζών, πλέοντας σε… ρευστότητα άνω των 10 τρισ. δολαρίων.
Ο φόβος είναι πολύ δυνατό συναίσθημα, που εξαπλώνεται σαν θύελλα, σπέρνοντας τον πανικό. Από την άλλη, μια προσγείωση των τιμών σε επίπεδα που να ανταποκρίνονται στα οικονομικά θεμελιώδη είναι καλοδεχούμενη. Το σίγουρο είναι ότι το 2018 προοιωνίζεται χρονιά για επενδυτές με πολύ γερά νεύρα.
