Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες το θέμα ΔΕΗ στις Βρυξέλλες αποτελούσε αρμοδιότητα των Γενικών Διευθύνσεων Ενέργειας, για τα θέματα εκσυγχρονισμού του μοντέλου λειτουργίας της αγοράς, και Ανταγωνισμού, για τα θέματα της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΚΟ στο εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα. Από την επίσημη ανακοίνωση των ζημιογόνων αποτελεσμάτων του 2018 μέχρι και την προ ημερών δημοσιοποίηση του εσωτερικού e-mail της γενικής διευθύντριας Οικονομικών, Αλεξάνδρας Κονίδα, που επιβεβαίωνε ότι και το πρώτο τρίμηνο του 2019 είναι βαριά ζημιογόνο, πλέον οι Βρυξέλλες έχουν αλλάξει στάση και αντιμετωπίζουν τη ΔΕΗ ως συστημικό κίνδυνο που απειλεί τα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, πλέον ο φάκελος ΔΕΗ έχει περάσει στα χέρια της DGFIN, ανώτατα στελέχη της οποίας δεν κρύβουν την έντονη ανησυχία τους για τους χειρισμούς των τελευταίων ετών και την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η εταιρεία.
Τα ίδια στελέχη της DG Finance, μάλιστα, έχουν ήδη διαμηνύσει προς τη Νέα Δημοκρατία ότι θα πρέπει την αμέσως επόμενη ημέρα των εκλογών να έχει έτοιμο σχέδιο δράσης για τη διάσωση της εταιρείας που αποτελεί πυλώνα του εγχώριου ηλεκτρικού συστήματος και της οποίας η απειλή κατάρρευσης δεν έχει να κάνει μόνο με τον ενεργειακό τομέα, αλλά αποτελεί συστημικό κίνδυνο συνολικά για την ελληνική οικονομία.
Ήδη μάλιστα, κατά πληροφορίες, από πλευράς Νέας Δημοκρατίας, έχει χαραχτεί ένας πρώτος σχεδιασμός, το πρώτο action plan, καθώς έχουν γίνει οι πρώτες επαφές τόσο με την Τράπεζα της Ελλάδος όσο και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Στόχος είναι, παρά τη δραματική επιδείνωση των οικονομικών δεικτών και της κεφαλαιακής θέσης της εταιρείας, αφενός να μην ενεργοποιηθούν ρήτρες των δανειακών συμβάσεων, αφετέρου να αναζητηθούν τρόποι για να υπάρξουν κεφαλαιακές ενέσεις και να αντιμετωπιστεί το άμεσο πρόβλημα ρευστότητας. Ταυτόχρονα βεβαίως, υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις και για άλλες διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε μείωση του κόστους της ΔΕΗ και ταυτόχρονα σε αύξηση των εσόδων. Πρόκειται για τις πρώτες αναγκαίες κινήσεις, που θα επιτρέψουν να χαραχτεί ένα βιώσιμο πλάνο για την επιχείρηση, με συνολική επανατοποθέτηση στην ελληνική αλλά και τις περιφερειακές αγορές.
Κομισιόν
Η ανησυχία της Κομισιόν σχετίζεται και με το γεγονός ότι στελέχη της έχουν συναινέσει τα προηγούμενα χρόνια σε καταφανέστατα λανθασμένες αποφάσεις και στρατηγικές κινήσεις που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για την εξέλιξη της υπόθεσης ΔΕΗ. Οι δύο πιο χαρακτηριστικές αποφάσεις αφορούν την κρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ χωρίς να αποζημιωθεί η ΔΕΗ για το 51% και, φυσικά, την καταστροφική αντικατάσταση της πώλησης της “μικρής ΔΕΗ” από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ και την υποχρεωτική εκχώρηση μεριδίου αγοράς 50% χωρίς κανένα αντάλλαγμα για την εταιρεία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στελέχη της Κομισιόν αλλά και εκπρόσωποι της Επιτροπής στην τρόικα αντιμετώπιζαν σκωπτικά τις επισημάνσεις της Νέας Δημοκρατίας ως αντιπολίτευση, όταν μιλούσε για ωρολογιακή βόμβα και για συστημικό κίνδυνο. “Τα πράγματα δεν είναι όλα άσχημα για τη ΔΕΗ”, ήταν η απάντηση που δόθηκε σε εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας σε συνάντηση που είχε με τον Ντέκλαν Κοστέλο, την περίοδο που ως αξιωματική αντιπολίτευση η Πειραιώς είχε σηκώσει τους τόνους στο θέμα “ΔΕΗ”.
Στροφή
Η στροφή της Κομισιόν γύρω από το θέμα “ΔΕΗ” και η έμμεση παραδοχή της λάθος αντιμετώπισης αποτυπώθηκε και στην τελευταία έκθεση ενισχυμένης επιτήρησης της Κομισιόν, η οποία έκανε ειδική μνεία στη μείωση της κερδοφορίας και την επιδείνωση της ρευστότητας. “Παρότι η εταιρεία θα παραμείνει πυλώνας του συστήματος, η τρέχουσα πορεία της είναι ανησυχητική, κάτι που ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζεται από τη διοίκηση της ΔΕΗ”, ανέφερε χαρακτηριστικά η έκθεση.
Δυσκολότερο β’ τρίμηνο
Η ανησυχία για τη ΔΕΗ έγινε ακόμα πιο έντονη την περασμένη εβδομάδα, όταν διέρρευσε το e-mail της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών της επιχείρησης προς ανώτατα στελέχη, με το οποίο ενημέρωνε για την άσχημη πορεία των οικονομικών μεγεθών κατά το πρώτο τρίμηνο. Πληροφορίες που ακόμη δεν επιβεβαιώνονται αναφέρουν ότι η ίδια αρνητική πορεία συνεχίζεται και στο δεύτερο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, με βάση το ενημερωτικό mail, οι ζημίες της ΔΕΗ στο πρώτο τρίμηνο ξεπερνούν τα 250 εκατ. ευρώ και οδηγούν, εάν δεν υπάρξει αντιστροφή της πορείας, σε ακόμα χειρότερα αποτελέσματα από το 2018. Σύμφωνα με την ενημέρωση της Γ.Δ. Οικονομικών, εκτός από τις ζημίες, η εταιρεία εμφάνισε στο πρώτο τρίμηνο αρνητικό περιθώριο EBITDA, ενώ οι άμεσες ανάγκες ρευστότητας υπολογίζονται σε 300-400 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ ανακοίνωσε για το 2018 κύκλο εργασιών στα 4,7 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 4,1%, λειτουργική κερδοφορία EBITDA μειωμένη κατά 44,5%, στα 260,1 εκατ. ευρώ, από 469 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά, και ζημίες μετά από φόρους στις συνεχιζόμενες δραστηριότητες (δηλαδή χωρίς τις υπό πώληση μονάδες της Φλώρινας και της Μεγαλόπολης) στα 542 εκατ. ευρώ (509 εκατ. προ φόρων). Εάν προστεθούν η απομείωση της αξίας των πωλούμενων μονάδων αλλά και οι ζημίες από τη λειτουργία τους, τότε οι ζημίες μετά από φόρους εκτινάσσονται στα 903,8 εκατ. ευρώ.
Πηγές της εταιρείας δεν επιβεβαιώνουν τα μεγέθη πριν από τις επίσημες ανακοινώσεις, ωστόσο είναι σαφές, όπως παραδέχονται κύκλοι της διοίκησης, ότι στο πρώτο εξάμηνο του έτους έχουν υπάρξει έκτακτα έξοδα και απρόβλεπτες εξελίξεις που δεν επέτρεψαν στην εταιρεία να γυρίσει σε κερδοφορία, όπως είχε σχεδιαστεί.
Ερωτηματικό
Αποκορύφωμα η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, που δημιούργησε πρόβλημα και ερωτηματικό στην περίφημη αποζημίωση που διεκδικεί η ΔΕΗ για τις λεγόμενες παλιές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας για την περίοδο 2007-2011. Όπως είχε διαρρεύσει προ ημερών, η Ρυθμιστική Αρχή με άτυπη γνώμη (επιστολή) δικαίωσε το αίτημα της ΔΕΗ ως εύλογο, διαπιστώνοντας ότι υπάρχει υποανάκτηση, όχι όμως στο ύψος που υποστηρίζει η ΔΕΚΟ, δηλαδή κοντά στα 680 εκατ. ευρώ. Ο Ρυθμιστής, κατά πληροφορίες, έχει προσδιορίσει το προς ανάκτηση ποσό στα 250 εκατ. ευρώ, βάζοντας ωστόσο αστερίσκο ότι, για να επισημοποιηθεί η απόφαση, απαιτείται νομοθετική ρύθμιση.
Υπό την πίεση των αποτελεσμάτων και της κακής πορείας του 2019, η ΔΕΗ παρουσίασε νομική γνωμοδότηση σύμφωνα με την οποία η καταβολή μπορεί να αποφασιστεί με απόφαση της ΡΑΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, ο Ρυθμιστής έχει αντιπροτείνει να εκδώσει επίσημη απόφαση προσδιορισμού τού προς ανάκτηση ποσού, με το σκεπτικό ότι η ΔΕΗ θα μπορεί να συμπεριλάβει το ποσό στις καταστάσεις εξαμήνου. Ωστόσο, η διοίκηση της ΔΕΗ απαντά ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει παραβίαση των λογιστικών προτύπων, που ούτως ή άλλως ελέγχονται αυστηρά από την ΕΥ.
Εκτός από τα 250 εκατ. ευρώ των ΥΚΩ, η ΔΕΗ έχει λαμβάνειν επίσης και ένα ποσό της τάξης των 80 εκατ. ευρώ περίπου, που είναι η επιστροφή που αναλογεί στη ΔΕΗ από το πλεόνασμα του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) του παλιού ΛΑΓΗΕ, μετά την επιβολή της χρέωσης προμηθευτή.
Ακόμα και εάν συνυπολογιστεί η καταβολή των δύο αυτών σημαντικών ποσών, που συνολικά φτάνει τα 330 εκατ. ευρώ, είναι σαφές ότι αυτά αφορούν τις άμεσες κεφαλαιακές ανάγκες της επιχείρησης και δεν δίνουν απάντηση στις μεσομακροπρόθεσμες ανάγκες της ΔΕΗ σε κεφάλαια.
Βουνό
Όπως ανέφερε και η τελευταία έκθεση της McKinsey, που αναβάθμιζε την πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, η ΔΕΗ επιλύει τις άμεσες ανάγκες ρευστότητας μέσω κεφαλαιακών ενέσεων από το κράτος. Ωστόσο, η ίδια έκθεση επεσήμαινε ότι, για να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας και να επιτευχθεί ο αναγκαίος μετασχηματισμός της, θα απαιτηθούν επενδύσεις και κεφάλαια της τάξης των 2,2 δισ. ευρώ. Η εξεύρεση αυτών των αναγκαίων κεφαλαίων αποτελεί και το “κλειδί” για την επόμενη ημέρα της επιχείρησης, εάν βεβαίως θέλει να διατηρήσει την ηγετική της θέση ως κεντρικού πυλώνα της εγχώριας αγοράς
Τιμολόγια
Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί και η ευθύνη της κυβέρνησης, η οποία εμμονικά αρνήθηκε, παρά τις δραματικές αυξήσεις στο κόστος του διοξειδίου του άνθρακα, που έχει επιβαρύνει τις τιμές του ρεύματος σε όλη την Ευρώπη, το αίτημα της ΔΕΗ για εισαγωγή ρήτρας ρύπων στα τιμολόγια. Η συγκεκριμένη, μάλιστα, ρήτρα αποτελούσε προαπαιτούμενο των διεθνών επενδυτών προκειμένου η εταιρεία να προχωρούσε στην έκδοση του διεθνούς ομολόγου που είχε σχεδιάσει για το πρώτο τρίμηνο του 2019. Ο “πάγος” που έβαλε το υπουργείο Ενέργειας στο αίτημα της ΔΕΗ όχι απλώς επιβάρυνε τα μεγέθη της επιχείρησης, αλλά, επιπρόσθετα, μπλόκαρε την έκδοση του ομολόγου επ’ αόριστον, αποστερώντας μια σημαντική πηγή ρευστότητας.
Θρίλερ με Πτολεμαΐδα
Παράλληλα με το θρίλερ για τα οικονομικά, η ΔΕΗ ζει τις τελευταίες εβδομάδες κυριολεκτικά ένα θρίλερ με τη μεγαλύτερη και πιο εμβληματική επένδυση που υλοποιεί την τελευταία δεκαετία, τη μονάδα Πτολεμαΐδα 5. Αν και η πλέον σύγχρονη, αποδοτική και πιο φιλική προς το περιβάλλον, η Πτολεμαΐδα βρίσκεται ένα βήμα από το να μην είναι επιλέξιμη για επιδότηση μέσω του νέου μηχανισμού διασφάλισης επάρκειας ισχύος. Αυτό συμβαίνει καθώς ο νέος μηχανισμός ακόμη δεν έχει εγκριθεί και λειτουργήσει, ενώ, σύμφωνα με τον νέο κανονισμό για τις αγορές ηλεκτρισμού της Ε.Ε., που δημοσιεύτηκε προ ημερών στην εφημερίδα της Ένωσης, τίθενται αυστηρά όρια εκπομπών, που θέτουν εκτός μηχανισμού τις νέες μονάδες άνθρακα που δεν έχουν ήδη υπογεγραμμένη σύμβαση για αποζημίωση ισχύος και συμμετέχουν σε μηχανισμούς που βρίσκονται σε ισχύ.
Καθώς η Πτολεμαΐδα δεν προλαβαίνει τις προθεσμίες, κινδυνεύει –λόγω και του νέου περιβάλλοντος με τα αυξημένα κόστη εκπομπής ρύπων– να καταστεί εξαρχής μη βιώσιμη. Ενδεικτική της κρισιμότητας του ζητήματος είναι η επιστολή που έστειλε ο κ. Παναγιωτάκης στην επίτροπο Ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, όπου τονίζει ότι η Πτολεμαΐδα 5 είναι ένα έργο προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ, για το οποίο έχουν δαπανηθεί ήδη 950 εκατ. ευρώ, ζητώντας να καθιερωθεί ο μηχανισμός αποζημίωσης ισχύος πριν από την έναρξη του κανονισμού για τις αγορές ηλεκτρισμού της Ε.Ε., καθώς σε αντίθετη περίπτωση οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για τη ΔΕΗ και την ελληνική αγορά ενέργειας.
