Εξηγώντας με υπεραπλουστευμένο τρόπο τον λόγο κατασκευής του πολυδάπανου επιταχυντή σωματιδίων CERN, μπορούμε να πούμε πως έγινε με σκοπό να ανιχνεύσουμε και ίσως μελλοντικά να δεσμεύσουμε τα «κύματα της βαρύτητας», δηλαδή τη δύναμη που συγκρατεί το σύμπαν στη θέση του. Ως γνωστόν πρώτος μίλησε γι αυτά ο Αϊνστάιν, πιστεύοντας όμως πως επειδή είναι τόσο ασθενικά, είναι απίθανο να ανιχνευθούν. Για να πάρουμε μια ιδέα, αρκεί να σκεφτούμε ότι τα βαρυτικά κύματα που δημιουργούν δύο «μέσου» μεγέθους μαύρες τρύπες στο διάστημα, όταν συγκρούονται, θα προκαλούσαν σε έναν χάρακα μήκους ενός χιλιομέτρου, μια παραμόρφωση της τάξης του ενός… εκατομμυριοστού του χιλιοστού!
Κι όμως σήμερα ανακοινώθηκε η ανίχνευση «κυμάτων βαρύτητας», αυτών των ασύλληπτα ασθενικών διακυμάνσεων που είχε περιγράψει ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το αντίστοιχο τεχνολογικό ίδρυμα της Καλιφόρνιας (Caltech) και το πρόγραμμα LIGO. Στην έρευνα συμμετείχαν περισσότεροι από 900 επιστήμονες από όλο τον κόσμο.
Όπως και το φως, οι ακτίνες γάμμα και όλες οι άλλες μορφές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που ανιχνεύονται στη Γη βοηθώντας μας να εντοπίσουμε ουράνια σώματα, τα κύματα βαρύτητας διαδίδονται στο Διάστημα. Στην περίπτωσή τους, όμως, δεν πρόκειται για κάποια ανιχνεύσιμη ακτινοβολία: η βαρύτητα ενός ογκώδους ουράνιου σώματος καμπυλώνει τον χώρο γύρω του, όπως μια βαριά μπάλα καμπυλώνει ένα τραμπολίνο. Αυτή η καμπύλωση του χώρου διαδίδεται στο σύμπαν σαν κύμα το οποίο μπορεί να ανιχνευθεί μόνο έμμεσα, καθώς ο καμπυλωμένος χώρος κάμπτει τις φωτεινές ακτίνες που θα τύχει να περάσουν από αυτόν.
Η ομάδα του LIGO, κατασκεύασε ένα εκπληκτικής ακρίβειας ζεύγος ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων, που τοποθετήθηκαν κάτω από την επιφάνεια του εδάφους σε απόσταση 3.000 χιλιομέτρων μεταξύ τους. Ο ένας τοποθετήθηκε στην πολιτεία της Ουάσιγκτον, στο βορειοδυτικό άκρο των ΗΠΑ και ο άλλος στη Λουιζιάνα, στον Κόλπο του Μεξικού. Κάθε ανιχνευτής έχει μήκος τεσσάρων χιλιομέτρων και εκπέμπει ακτίνες λέιζερ, οι οποίες επιστρέφουν στο σημείο εκκίνησής τους αφού ανακλαστούν. Από τον χρόνο που κάνουν οι ακτίνες για να επιστρέψουν, οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν την καμπύλωση του χωρόχρονου που έχει προκαλέσει η σύγκρουση ή ανάκλασή τους, κι έτσι να ανιχνεύσουν έμμεσα τα όποια βαρυτικά κύματα συλλάβουν. Η ερευνητική ομάδα δηλώνει πως ανίχνευσε τα βαρυτικά κύματα από δύο μαύρες τρύπες που συγκρούστηκαν 1,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας και το βαρυτικό πεδίο που εξέπεμψαν έφθασε στον πλανήτη μας στις 12.2.2016.
Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα θριαμβολογεί και ίσως όχι άδικα. Γεννούνται ελπίδες πως ανοίγει ο δρόμος σε ένα καινούριο άγνωστο μέχρι στιγμής πεδίο ερευνών που αφορά την εξερεύνηση του διαστήματος, την δημιουργία του σύμπαντος, την ασθενή υπερδύναμη που συγκρατεί αρμονικά τους πλανήτες στην τροχιά τους, τον λόγο που στεκόμαστε χωρίς να αιωρούμαστε πάνω στον πλανήτη μας, το μυστήριο ίσως της ύπαρξής μας.
